به گزارش خبرگزاری حوزه، حجت‌الاسلام والمسلمین محمود رجبی، در نشستی با دست اندرکاران کنگره صاحب عروه، از مرحوم آیت‌الله سید محمد کاظم طباطبایی یزدی به عنوان یكی از شخصیت‌های بسیار برجسته فقهی جهان اسلام یاد کرد و اظهار داشت: عظمت این مرجع گرانقدر به حدی بود كه 300 عالم بزرگ در کلاس درس فقه ایشان حاضر می‌شدند و با تعابیری چون «سید عالمان امت»، «شیخ طائفه» و «پرچمدار تشیع» به لحاظ قوت علمی از ایشان یاد می‌کردند.
وی با اشاره به این که بیشتر فقها، آغاز مرجعیت خود را با حاشیه نویسی بر كتاب عروة الوثقی مرحوم سید آغاز کرده‌اند، افزود: در واقع این کتاب دارای مرجعیتی فراگیر است كه نشان از عظمت علمی بالای نویسنده و نیز خوش سلیقه بودن در انتخاب و عمق اندیشه این عالم وارسته است كه فروع مختلف فقهی را در کتاب خود مطرح کرد.
عضو جامعه مدرسین حوزه ادامه داد: مرحوم سید از محضر علمای بزرگی استفاده کرد؛ او پس از فوت شیخ انصاری و انتقال مرجعیت به میرزای شیرازی وارد حوزه علمیه نجف شد و از بزرگان این مرکز عظیم علمی بهره‌ها برد.
وی با بیان این که دیری نپایید مرحوم آیت‌الله سید محمد کاظم طباطبایی یزدی به عنوان یكی از مراجع مشهور و بزرگ ترین مرجع عصر خود پس از فوت آخوند خراسانی مطرح شد، خاطرنشان کرد: از این زمان بود که مرحوم سید در سراسر جهان تشیع، مقلدان فراوانی پیدا كرد.
حجت الاسلام والمسلمین رجبی ادامه داد: یكی از غرب‌شناسان می‌گوید "متنفذترین شخصیت روحانی در خارج باكو و قفقاز سید یزدی است"؛ در واقع دشمن هم به عظمت علمی ایشان واقف شده بود به همین دلیل در جریانات سیاسی و اجتماعی مایل بودند که صاحب عروه در جرگه آنها قرارگیرد و در واقع سید پشتوانه‌ای برای فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی آنها باشد.
استاد حوزه علمیه قم در مورد نظر مرحوم آیت‌الله سید محمد کاظم طباطبایی یزدی در خصوص قیام مشروطه، بیان داشت: در نخستین حركت اجتماعی كه در آن دوران آغاز شد، مرحوم سید با سایر علما در یك طیف قرار داشتند اما در جریان مشروطه سكوت اختیار كرد؛ در حالی كه وقتی بحث مشروطه مشروعه پیش آمد با ارتباطات وسیعی كه داشت و از این امر مطلع شده بود، می‌دانست كسانی كه با مشروطه مشروعه مخالفند، عناصر سالمی نیستند، به همین خاطر در كنار مرحوم شیخ فضل‌الله نوری قرار گرفت.
قائم مقام موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) ادامه داد: مرحوم آخوند خراسانی گمان می‌کرد بحث مشروطه مشكلی ندارد، اما صاحب عروه به خوبی تشخیص داده بود افرادی كه به مشروطه دامن زده و با مشروعه مخالفند، تحت تأثیر جریان روشنفكری آن دوران قرار گرفته‌اند، به همین دلیل هرچند هر دو این شخصیت‌ها هدفشان نجات ملت مسلمان ایران بود، اما در تشخیص مصداق اختلاف داشتند.
حجت الاسلام والمسلمین رجبی با اشاره به همسویی اندیشه‌های مرحوم آیت‌الله سید محمد کاظم طباطبایی یزدی با شیخ فضل‌الله نوری، ابراز داشت: امام خمینی(ره) همواره از شیخ فضل‌الله تجلیل می‌کرد و این مسئله تایید می‌کند كه اندیشه‌های مرحوم سید یزدی با اندیشه‌های امام راحل همسویی داشته است.
