فرارسيدن برخي از مناسبت‌هاي مذهبي هم‌چون فاطميه هميشه با اين سؤال همراه است که چگونه با کساني که با ما تفاوت عقيدتي دارند تعامل کنيم؟
آيا با هرکس که به افکار ما اعتقاد ندارد، سر ستيز داشته باشيم؟ يا بدون نگاه به تمايز اعتقادي، تفاهم کامل نماييم؟ به ديگر سخن «وحدت» يا «برائت»؟
اين سؤال جزو سؤالات اساسي بسياري از شيعيان و مسلمانان است، به‌ويژه در اين ايام که نام مبارک بانوي بزرگ اسلام حضرت فاطمه زهراعلیها السلام همه لحظات آن را با عطر خويش معطر ساخته و ياد مظلوميت‌هاي ام‌ابيهاعلیها السلام و مادر امامان معصوم‌علیهم السلام، بيش از پيش ذهن را به چالش مي‌کشاند.
تاريخ از گذشته، معلم انسان‌ها دانسته شده، زيرا درس‌آموزي اين معلم فرانسلي براي همه بشريت در طول زمان‌ها اثبات شده است. بر اين اساس بايد با نگاه به سيره و سنت اهل‌بيت علیهم السلام و بزرگان دين، پاسخ اين پرسش را بيابيم.
هنگامي که نگاهي از سر انديشه و تأمل به سؤالات پيش‌گفته و مسايل اختلافي اديان و مذاهب و تاريخ زندگي اهل‌بيتعلیهم السلام مي‌کنيم، به اين نکته مي‌رسيم که مي‌توان دايره کارکردي هر يک از دو واژه وحدت و برائت را جدا کرد، به‌گونه‌اي که هر کدام به يک حوزه فکري جداگانه نگاه داشته باشند.
براي پرداختن به اين امر بايد به سيره بزرگان دين و مذهب توجه کرد که آنان ضمن تأکيد وافر بر اعتقادات و باورهاي يقيني و قطعي، سعي مي‌کردند در مسايل اجتماعي، سياسي و ... ، نگذارند دشمن از اختلافات فکري آنان با ديگران بهره‌برداري نمايد و بر اين اساس در اين عرصه‌ها، آن‌گاه که دشمن را در کمين جامعه اسلامي و مسلمانان مي‌ديدند، از اظهار و ابراز مسايل اختلافي با ادبياتي که مورد سوء‌استفاده دشمن مي‌گشت، پرهيز مي‌نمودند و کمترين کمکي به بهره‌برداري آنان از اختلاف بين مسلمين نمي‌کردند.
ره‌آورد بررسي تاريخ شيعه، جداسازي دو حوزه اعتقادي و اجتماعي از هم در تعاملات با مخالفان است، يعني هنگام همزيستي با افرادي که با ما تفاوت فکري و اعتقادي دارند، بايد بر دو امر توأمان تأکيد داشت، ابتدا بر اعتقادات مذهبي و ديني تأکيد ورزيم و کمترين عقب‌نشيني از آنان نداشته باشيم و سپس از رسانه‌اي و علني شدن اختلافات در فضاي جامعه ملي و جهاني به‌گونه‌اي که دشمن از آن در راستاي تضعيف‌مان استفاده کند، پرهيز نماييم.
از اين منظر، هر کدام از دو مقوله وحدت و برائت، نگاه به دو حوزه متفاوت خواهند داشت، به ديگر سخن «برائت» نگاه به اعتقادات ديني و مذهبي دارد، پس بايد از ايده‌هاي مخالفان در اين عرصه دوري جست و بر تفکرات صحيح و مسلم خود، استواري کرد و در عرصه وحدت بايد با کساني که تفاوت فکري با ما دارند، در ساحت اجتماع به‌گونه‌اي برخورد نمود که دشمن از آن براي کوبيدن هر دو استفاده ننمايد و بدين‌سان «وحدت» نگاه به عرصه اجتماع و تعاملات فرامذهبي خواهد داشت.
پس در ايامي چون «فاطميه» بايد با تأکيد بر اعتقادات مسلم و قطعي شيعه، از کساني که ظلم به اهل‌بيتعلیهم السلام نمودند برائت جست و از سوي ديگر با بهره از وحدت فرا مذهبي و ديني و لحاظ مشترکات اسلامي، دشمن را از بهره‌برداري سوء و تضعيف جهان اسلام بي‌بهره گذاشت.
و در يک کلام نبايد گفت «وحدت» يا «برائت» بلکه بايد گفت «وحدت» و «برائت».
حسن مولايي
