*آشنایی با حکیم طهرانی

حوزه حکمی و فلسفی تهران در سال 1237 هجری قمری با محوریت ملاعبدالله زنوزی (متوفای 1257) آغاز گردید و در دورة چهل ساله تدریس حکیم مؤسس آقا علی مدرس زنوزی (طهرانی متوفای 1307) به اوج شکوفایی و عظمت خود رسید.

دورانی که شاهد حضور بزرگانی چون میرزا ابوالحسن جلوه (متوفای 1314 ق) و آقا محمدرضا قمشه‌ای (متوفای 1306) بوده است. حکیم مؤسّس آقا علی مدرس طهرانی فرزند برومند حکیم ملاعبدالله زنوزی در ذی القعده در سال 1234 هجری قمری (برابر 1197 هجری شمسی و 1818 میلادی) در اصفهان دیده به جهان گشود.

از اساتید بزرگی چون والد معظم خود، میرزا حسن نوری، سیّد رضی لاریجانی، ملّا محمّد جعفر لاهیجی در اصفهان و به ویژه حکیم معظم ملا آقا قزوینی در قزوین کسب فیض نمود. علاوه بر حکمت و فلسفه، مراحل عالی فقه و اصول را از محضر میرزا حسن آشتیانی بهره‌مند گردید.

در حدود سال 1267 قمری رحل اقامت در طهران افکند و از این هنگام تا پایان عمر شریفش (1307 ه‍ ق) در حدود چهل سال در مدارس مختلف و به ویژه مدرسه عالی سپهسالار (شهید مطهری فعلی) به تدریس معقول و منقول پرداخت. علاوه بر ابوابی از فقه، در زمینه فلسفه متون رایج همچون اسفار و المبدأ و المعاد، شرح الهدایة الاثیریة و الشواهد الربوبیة، الهیات شفا و شرح حکمة الاشراق را تدریس نمود و فاخرترین محفل مباحث عقلی را در آن روزگار تحقّق بخشید.

از جمله مشهورترین تلامیذ آن حکیم می‌توان از میرزا محمد باقر اصطهباناتی (استاد حکمت مرحوم محقق اصفهانی)، میرزا حسن کرمانشاهی، میرزا هاشم اشکوری و میرزا علی اکبر حکمی یزدی نام برد. علاوه بر مقامات علمی،‌ مکارم و اخلاق، تواضع، ورع و تقوای ایشان مشهور و مسلّم بین الاعلام و الانام بوده است و حتی برخی، او را در دقّت و ژرفنگری بر حکیم سبزواری(ره) ترجیح می‌دهند.

آقاعلی مدرّس سرانجام در شب شنبه 17 ذی القعده 1307(مطابق با 1268 شمسی و 1889 میلادی) به رحمت ایزدی پیوست.

شاید مهمترین ویژگی اندیشه متعالی وی علاوه بر احاطه بر مبانی حکمی، تصرّف وی در مبانی و ارایه تقریرهای تازه از اصول حکمت صدرایی و طرح نقدهای حکیمانه و ابداع دیدگاه‌های نوین در چندین مسأله فلسفی باشد.