به گزارش خبرگزاری حوزه، حجت الاسلام و المسلمين احمد واعظي، ، امروز دوشنبه 20 خرداد، در دومين نشست از سلسله نشست هاي علمي مركز پژوهشي موسسه آموزش عالي معصوميه قم با موضوع "معرفت شناسي" که در سالن نشست هاي  این برگزار شد، به بررسي اهميت مسائل معرفت شناسي ديني و اهم پرسش هاي آن در هر بخشي پرداخت.

وي با بيان اين كه جنس مباحث معرفت شناسي ديني در هر يك از علوم از جمله فقه و تفسير قابل استفاده است، گفت: از مسائل مهم معرفت شناسي، موجه كردن يك باور است.

حجت الاسلام والمسلمین واعظي در ارتباط با معني معرفت شناسي ابراز داشت: معرفت شناسي مركب از دو واژه يوناني شناخت و تبيين است. امروزه بعضي به معرفت شناسي عنوان "نظريه معرفت" يا "توجيه" را اطلاق مي كنند.

وی، حوزه معرفت شناسي را در دو بخش عام و خاص مطرح كرد و افزود: معرفت شناسي ديني در حوزه اخلاق درباره منشاء يا خاستگاه قضاياي اخلاقي و همچنين چگونگي دست يافتن به معرفت در آنها مي پردازد.

رييس دفتر تبليغات اسلامي، بحث هاي موجود از جنس معرفت شناسي در حوزه دين را شامل مباحث عام و خاص همچون مباحث حوزه فلسفه سياسي دانسته و ادامه داد: براي اين كه بفهميم چه بحث هايي در حوزه دين جنبه معرفت شناسانه دارد، بايد تحليلي را از محتواي دين ارائه كنيم تا براساس آن روشن شود، چه مسائل معرفت شناسي در حوزه دين مطرح مي شود.

وی همچنین به تبیین مباحث معرفت شناسي در باورهاي ديني پرداخت و گفت: عقايد ديني به دليل اين كه در مورد باورها بحث مي كند، جاي بحث زيادي در مورد مسائل معرفت شناسي دارند.

حجت الاسلام والمسلمین واعظي اولين بحث در بخش عقايد ديني را مبحث معناشناختي عنوان كرد و بيان داشت: شاخص معرفت بخش بودن يك باور بر ارزش صدق و كذب داشتن آن است.

این استاد حوزه و دانشگاه، محور دوم بحث خود را بر باور ذهن از گزاره ها قرار داد و یادآور شد: بررسي اين مسله كه وقتي گزاره هايي را مي گوييم، وضعيت ذهني ما نسبت به اين گزاره ها، وضعيت معرفت و باور است يا وضعيت گرايش يا ميل؛ مبحث ديگري از علم معرفت شناسي است. به عنوان مثال تمام گزاره هايي كه سليقه و ذوق را مطرح مي كنند در وضعيت گرايش و ميل هستند و معرفت و تصديقي در كار نيست ولو به لسان.

وي، براي معرفت شناسي هر باوري يك مسير پلكاني در نظر گرفت و بيان داشت: معقول بودن يك باور صرف نظر از درستي آن؛ موجه بودن باور براي اين كه ديگران هم در آن با ما همراه شوند و در نهايت معرفتي بودن يك باور هرچند معقول و موجه باشد يا نباشد.

رييس دفتر تبلغات اسلامي، معرفت و باور ديني را لزوما داراي ويژگي معقوليت، موجهيت و معرفت دانسته و افزود: تعدادي از باورهاي پايه ای و يقيني هستند كه امور نظري براساس آنها مدلل مي شوند. يافتن جنس معرفت شناسي ديني و اين كه باور ديني نيازمند توجيه است كه بخواهيم درباره روش آن بحث كنيم از ديگر مسائل مهم معرفت ديني است.

حجت الاسلام والمسلمین واعظي با بيان اين كه بخشي از بحث دين، گزاره هاي اخلاقي است، گفت: در اينجا مباحث معرفت شناختي مطرح مي شود كه دين خصوصيت خاصي ندارد. كساني كه به احساس گرايي معتقدند مي گويند قضاياي اخلاقي نوعي هدايت گرايي هستند و از همين موضع بحث معرفت شناسي ديني مطرح مي شود كه آيا گزاره هاي اخلاقي مي توانند توجيه شوند؟

رییس دفتر تبلیغات اسلامی، شكاكان را از نحله هاي مختلفي فكري در بحث معرفت شناسي اخلاقي معرفي كرد و خاطرنشان كرد: شكاك عام مي گويد ما هيچ معرفتي در حوزه ي ارزش ها و اخلاق نداريم.

وی، نسبي گرايان را گروهي ديگر از نحله هاي فكري معرفت شناسي اجتماعي عنوان كرد و گفت: نسبي گرا مانند شكاك، دو بخش فكري عام و موضعي دارد. يعني در تمامي موضوعات اخلاقي، ارزشي، تجربي و عقلي به نسبي گرايي معتقد است. كساني كه همه چيز را پيچيده در فرهنگ مي دانند و معتقدند فرهنگ در همه كارهاي ما نفوذ كرده و چون فرهنگ ها مختلف اند، پس هيچ معرفتي وجود ندارد.

حجت الاسلام والمسلمین واعظی، فرق شكاك با نسبي گرايي را چنين بيان كرد: شكاك معقتد است معرفت شكل نمي گيرد، ولي نسبي گرا معقتد است باور و تصديق شكل مي گيرد اما براي عده اي كه به يك سري مسائل معتقد هستند معرفت ايجاد مي كند.

وی در پايان با بيان اين كه بحث هاي مربوط به ساز و كار حصول معرفت ديني و عوامل دخيل در تحصيل آن از مباحث مهم معرفت شناسي است، گفت: معرفت ديني محصول شناخت منابع ديني است. كه يكي از اين منابع وحي است. در اينجا مباحثي همچون فرق وحي و تجربه ديني؛ وحي و تاثيرپذيري از مسايل زمان و معرفت بخشي بودن گزاره هاي زماني مطرح مي شود.