خبرگزاری حوزه/ موسم حج به‌عنوان بزرگ‌ترین اجتماع مسلمانان در کنار خانه خدا و حضور قشرهای مختلف از جامعه اسلامی از جلوه های پر رمز و راز "آئین احمدی" است که بررسی جوانب آن به‌ویژه در این ایام، ضروری است. حجت الاسلام والمسلمین محمدحسین مختاری استاد حوزه و رئیس پژوهشگاه مطالعات تقریبی، طی یادداشتی به این کنگره عظیم از منظر وحدت اسلامی پرداخته است:
مقوله حج به‌عنوان فریضه بزرگ اسلام و شعائر دین و از مهمترین و ارزشمندترین اعمال برای قرب خداوند متعال می باشد.و ذات فریضه حج به نوبه خود به‌عنوان نشانه مهم برای رسیدن به حقیقت محسوب می‌گردد. فریضه حج به عنوان یک حرکت سیاسی، عبادی و به منظور حضور در مجمع عمومی خداپرستان و موحدین در مکانی خالی از هر گونه شرک انجام می گردد، لذا سرزمین وحی مکانی است که توبه حضرت آدم(ع) و عظمت نوح(ع)و خلّت حضرت ابراهیم(ع) و سطوت حضرت موسی(ع)و کرامت عیسی(ع)و جلالت و عبودیت حضرت محمد(ص)جلوه گر می باشد.لذا باید گفت قلب همه عالم در این نقطه می تپد،هم چنین این سرزمین مأمن و پناهگاه همه عاشقان و تجلّی گاه انسانها برای شناخت توحید ، به عنوان اصل جدائی ناپذیر و از بنیادی ترین نشانه های حج مورد نظر موحدان و خداپرستان می باشد.در قرآن کریم امده است:« فِيهِ آيَاتٌ بَيِّنَاتٌ مَّقَامُ إِبْرَاهِيمَ وَمَن دَخَلَهُ كَانَ آمِنًا وَلِلّهِ عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطَاعَ إِلَيْهِ سَبِيلًا وَمَن كَفَرَ فَإِنَّ الله غَنِيٌّ عَنِ الْعَالَمِينَ »[1] در آن نشانههايى روشن است (از از توحید و حکمت و رحمت خداوند و از آن جمله ) مقام ابراهيم است و هر كه در آن درآيد در امان است و براى خدا حج آن خانه بر عهده مردم است [البته بر] كسى كه بتواند به سوى آن راه يابد و هر كه كفر ورزد يقينا خداوند از جهانيان بىنياز است .
باید اذعان نمود اعمال و مناسک حج در بعد معنوی و دینی از جایگاه بسیار بالائی برخوردار می باشد لیکن فریضه حج از بعد سیاسی نیز داراری اهمیت فراون می باشد که مسأله وحدت اسلامی به عنوان نماد حضور با شکوه حجاج در موسم حج مطرح می باشد،لذا اتحاد اسلامی منبعث از فریضه حج از عدم تبعیض میان فقیر و غنی و یکسان بودن همه مسلمانان با هر مذهب و نژاد در برابر خداوند متعال سرچشمه می گیرد،لذا تمامی مسلمانان با لباسی واحد و شمایلی یکسان ،در برابر خداوند متعال قرار می گیرند و او را فرا می خوانند.
* موسم حج و نقش وحدت آفرین علمای اسلامی
باید اذعان نمود اتحاد روز افزون امت اسلامی در موسم حج نیازمند نقش آفرینی علمای اسلامی در موسم حج می باشد،لذا علمای اسلامی می توانند با برگزاری نشست های متعدد در مسأله وحدت اسلامی ، مسئولیت خطیر خود را در انتقال دستاوردهای گفتگو های تقریبی بین مذاهب اسلامی، به عامهی مردم بیاموزند، لذا تحقق ابعاد سیاسی مفاهیم ناب و اصیل حج در گرو نقش آفرینی علمای اسلامی و انتقال آن مفاهیم برای مردم است که این امر نیازمند فعالیت تقریبی علمای اسلامی در همه ایام و به ویژه در هنگام ایام مناسک حج به عنوان گردهمائی جهانی و عظیم مسلمانان برای دست‌یابی به وحدت اسلامی می‌باشد. لذا علمای اسلامی از ظرفیت عظیم برقراری ارتباطات سازنده و تنگاتنگ باحجاج دربیان اهمیت حفظ وحدت اسلامی برخوردار می باشند که این مهم منجر به نزدیکی ملت های مسلمان و اهتمام امت اسلامی به رفع بسیاری از آلام و دردهای ملت های مظلوم خواهد گردید.لذا امام خمینی(ره)در اهیت اتحاد و برادری میانِ مسلمانان و نقش برجسته علمای اسلامی در ایجاد انسجام امت اسلامی فرمودند: «عموم برادران و خواهران اسلامی باید توجه داشته باشند که یکی از مهمات فلسفه حج، ایجاد تفاهم و تحکیم برادری بین مسلمین است و بر دانشمندان و معممین لازم است مسائل اساسی سیاسی و اجتماعی خود را با دیگر برادران در میان گذارند و در رفع آن طرحهایی تهیه کنند تا آنان در برگشت به کشورهای خود آنها را تحت نظر علما و ارباب نظر قرار دهند».[2] بیان نورانی امام (ره) نشان دهنده توطئه های خزنده دشمنان اسلام از اختلاف افکنی میان مسلمانان و ضرورت همگونی میان مسلمانان و علمای مذاهب اسلامی می باشد لذا باید اذعان نمود، نفوذ گروه های تکفیری و سلفی در ایجاد تفرقه میان مسلمانان که با همراهی رژیم های ارتجاعی عرب وحمایت استکبارصورت می پذیرد، به عنوان خطر مهم برای وحدت اسلامی به شمار می رود، پس علمای اسلامی برای مقابله با هجوم رسانه ای تفرقه اندازان و دشمنان اسلام باید از ظرفیت عظیم و بی پایان حج در راستای ارتقاء تقریب مذاهب اسلامی بهره جویند، بنابراین شایسته است علمای دغدغه مند در راستای پاسخگوئی به شبهات در مقابله با فرقه ضاله وهابیت و هجوم رسانه ای صاحبان اندیشه های افراطی در اسلام، اقدامات اساسی انجام دهند، که به عنوان نمونه می توان ایجاد کرسی های دائمی و علمی در راستای طرح و تعدیل برخی تفاوت های فقهی و حدیثی بین مذاهب اسلامی و انتشار مشترکات فقهی و حدیثی را از مهمترین ظرفیت های عظیم کنگره عظیم حج در ارتقاء اتحاد امت اسلامی محسوب نمود. هم چنین می توان راهبرد انتشار مستمر مشترکات فقهی و حدیثی مذاهب اسلامی را با ایجاد کنفرانس های دائمی علمی ، برای اثر بخشی بیشتر در میان مسلمانان مد نظر قرار دادکه این مهم را می توان به عنوان راهبرد موثر و بنیادین در تقویت اتحاد و انسجام امت اسلامی دانست.
* ارتباطات میان فرهنگی شاخصه مهم کنگره عظیم حج
ارتباطات میان فرهنگی و اسلامی میان حجاج و نیز صاحبان اندیشه از مذاهب مختلف اسلامی، می تواند نوید بخش وحدت مطلوب و واقعی در بین جوامع اسلامی به شمارآید. لذا امکان گفت و گوی میان فرهنگی،راهکاری برای برون رفت از خطر تفرقه ي میان مذاهب است .گفت و گو، سخن محبت آميز گفتن است و سخن محبّت آميز را با گوش محبت و از سر انس می شنوند. گفت و شنود تفکرات،گفت و گو و همزبان شدن دو تفکر است.گفت و گو در وادی تفکر آغاز می شود و در وادی تفکر جریان پیدا می‌کند، در همان‌جا به نتیجه می رسد و همه مردم از برکات آن برخوردار و بهره مند می شوند.
لذا با توجه به مقوله ضرورت ارتباطات میان فرهنگی و همگونی و هم نوائی مذاهب اسلامی در مسائل مهم و کلیدی جوامع اسلامی باید اذعان نمود که کنگره عظیم حج می تواند نقشی موثر در پیشبرد اهداف تقریبی و همدلی و هم‌فکری همه کشورهای اسلامی ایفا نماید، هم‌چنین باید گفت، عظمتي كه در موسم حج براي امت اسلام ايجاد مي‌شود براي هيچ يك از مكاتب قابل تامين نيست پس می‌توان با برقراري ارتباط كلامي در اين سفر معنوي، جان‌هاي تشنه مسلمانان را با كوثر اخلاق و منطق اسلامي كه ميراث مكتب اهل بيت(ع) است سيراب كرده، موجبات اخوت و برادري ناگسستني را فراهم ساخت و رسالت خود را در تقويت وحدت اسلامی اسلامی به منصه ظهور رساند.البته لازم به ذکر می باشد حصول اتحاد و یکپارچگی مسلمانان با برقراري ارتباط مستمر و بي‌واسطه بين آحاد افراد جوامع اسلامي در سرزمین وحی و ارتباطات میان فرهنگی توسط علمای ژرف‌نگر و البته زبان‌دان، امکان پذیر می باشد.
* استکبار ستیزی شاخصه کلیدی« حج ابراهیمی و محمدی »
موسم حج به‌عنوان اوج استکبار ستیزی ملت های مسلمان در اجتماع عظیم موحدان و خداپرستان مد نظر می باشد زیرا استکبار ستیزی به عنوان بطن حج مقبول بر مبنای کلام الهی و نیز سیره انبیاء ادیان الهی مطرح می باشد. از سوی دیگر باید گفت بسیاری از حجاج در سرزمین وحی از تجاوز استکبار و ایادی آنها در رنج و عذاب می باشند، لذا برائت از مشرکین و مقابله با حاکمیت طاغوت و وابسته به استکبار، به عنوان خواسته حیاتی مسلمانان در جوامع اسلامی مطرح می باشد، هم چنین باید اذعان نمود که دخالت های استکبار به سردمداری آمریکا و متحدانش در کشورهای اسلامی و تجاوزات رژیم صهیونیستی علیه مردم مظلوم فلسطین، دخالت‌های تفرقه افکنانه آمریکا در کشورهای صاحب بیداری اسلامی، از جمله مصر،تونس،لیبی، یمن و بحرین، ظلم و جنایت گروه های تکفیری و سلفی در کشور های سوریه ،لبنان و عراق وپاکستان و دیگر کشورهای اسلامی، که با حمایت های ظالمانه آمریکا و متحدان غربی، عربی و عبری صورت می پذیرد،خشم و نفرت امت اسلامی را از آمریکا و قدرت‌های غربی دو چندان نموده است لذا حجاج باید بر مبنای اندیشه های استکبار ستیزانه انبیاء الهی و عترت پیامبر اکرم(ص)، با برائت از مشرکین و مقابله با استکبار ،بار دیگر عزت جهان اسلام و اتحاد مسلمانان را در جهان آشکار سازند، امام خمینی(ره) در ضرورت استکبار ستیزی از سوی مسلمانان در موسم حج فرمودند:« فریاد برائت ما فریاد برائت امتی است كه كفر و استكبار به مرگ او در كمین نشستهاند و همه تیرها و كمانها و نیزهها به طرف قرآن و عترت عظیم الشان رفتهاند و هیهات كه امت محمد (صلی الله علیه و آله) سیراب شدگان كوثر عاشورا و منتظران وراثت صالحان به مرگ ذلت بار و به اسارت غرب و شرق تن دهند و هیهات كه خمینی در برابر تجاوز دیو سیرتان و مشركان و كافران به حریم قرآن و عترت رسول خدا و امت محمد (صلی الله علیه و آله) و پیروان ابراهیم حنیف ساكت و آرام بماند و یا نظارهگر صحنههای ذلت بار و حقارت مسلمانان باشد»[3]."
این بیانات نورانی و وحدت آفرین امام راحل(ره)بیانگر نفی گفتمان سازش و مبارزه همه جانبه امت اسلامی علیه استکبار بر مبنای گفتمان مقاومت می باشد و ضرورت هوشیاری ملت های مسلمان در برابر توطئه های آمریکا و صهیونیسم را دوچندان می سازد، لذا حضور میلیونی حجاج در سرزمین وحی می تواند به عنوان فرصتی مهم و حیاتی در نمایش باشکوه وحدت و اتحاد اسلامی علیه استکبار به شمار آید وضرورت مقابله و هوشیاری برخی انقلابیون را در برابر توطئه های آمریکا به عنوان دشمن واقعی دموکراسی و صلح در جوامع اسلامی را دوچندان خواهد نمود.لذا امید است همه نخبگان و اندیشمندان جوامع اسلامی با استفاده از فرصت بی نظیر فریضه حج ،با اقدامات عملی و موثر در راستای اتحاد امت اسلامی و نیز مقابله جهان اسلام با استکبار گام بردارند.
