به گزارش خبرگزاری «حوزه» از تهران، حجت الاسلام والمسلمین علی اکبر رشاد درنشست خبری تعیین ساختار، عملکرد و برنامه‌های پیش روی هیأت حمایت از کرسی‌های نقد، مناظره و نظریه پردازی که در پ‍‍‍ژوهشگاه فرهنگ و اندیشه برگزار شد،اظهارداشت: رهبرمعظم انقلاب از سال های دور بر ضرورت تولید علم و علوم بومی و بسط مناظرات روشمند و آزاد اندیشی تأکید داشتند و در سال 81 طی نامه ای که فضلای اهل اندیشه به ایشان درباره پیگیری نهضت نرم افزاری نوشتند، به صورت شفاف نسبت به این موضوع و دغدغه ها نکات و مطالبی را بیان نمودند.

وی افزود: یکی از اقدامات اساسی که پیرو این رهنمودنامه صورت گرفت، ایجاد یک مرجع علمی مطمئن بی طرف برای ارزیابی نقدها و نظریات جدید بود تا نظریات ارزشمند علمی، مورد حمایت معنوی و مادی قرار بگیرد.

وی ادامه داد: بر همین اساس نهادی با عنوان هیأت حمایت از کرسی نظریه های نقد و مناظره ویژه علوم انسانی، معارف قرآنی و هنر  تأسیس شد. این نهاد بنا به مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی  قرار شد در فرهنگستان علوم مستقر شود.

رئیس پژوهشگاه فرهنگ واندیشه اسلامی خاطرنشان کرد: جمعی از شخصیت های علمی به عنوان اعضای حقیقی و جمعی از متولیان مسائل علمی و پژوهشی نیز به عنوان اعضای آن انتخاب شدند، که جلسات این هیأت نزدیک به یکسال و نیم الی دو سال در فرهنگستان علوم بود، اما بعدها به پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی منتقل شد.

وی یادآورشد: حدود 8 سال این هیأت و دبیرخانه آن در پژوهشگاه بود و از حدود 10 ماه پیش هیأت دوباره فعال شد و برای فعالیت های هیأت، تدابیر جدیدی اندیشیده شد.

* اهداف تاسیس هیأت حمایت از کرسی های نظریه پردازی

 رئیس شورای مدیریت حوزه علمیه استان تهران، با بیان اینکه هیأت با اهداف معینی تأسیس شد، افزود: حمایت ویژه از مباحث روشمند و قابل داوری و تبدیل آن به تجربه انباشته و جمع بندی شده، زمینه سازی وی‍‍‌ژه برای نهضت تولید و ارزیابی نظریه ها، علمی کردن مجادلات و تخصصی کردن گفتگوهای فرهنگی و ایجاد فرصت رسمی برای عرضه ایده ها، نهادینه سازی آزادی اندیشه و بیان و امکان تبادل اندیشه، کاستن از تنش ها و بحران های فرهنگی در سطح دانشگاه ها، تشویق نخبگان به ارائه نظریات پژوهشی با اتکا بر مبانی اسلامی، پاسخگویی به نیازهای علمی کشورو شفاف سازی و ابهام زدایی در جبهه های فکری و فرهنگی از جمله این اهداف است.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در تعریف و شاخصه‌های یک کرسی گفت: کرسی از نظر ما یک مسند علمی با حضور جمعی از نخبگان علمی و صاحب نظر یک حوزه معین برای ممیزی، تشخیص و حمایت از ادعاهای علمی و نقادی و داوری است. در کرسی ها بنا نیست که به اجبار از افراد برای ارائه نظریه دعوت شود و لزوما نظریه های کرسیها مورد قبول اعضا نیست، اما همین قدر که روشمند و علمی باشد، مورد حمایت قرار می گیرد.

* تجمیع کرسی ها در دوره جدید

حجت الاسلام والمسلمین رشاد ادامه داد: قبلا موضوعات کرسی ها به صورت جزئی و در حوزه های محدود و خرد و نظریه و آرای کافی کم بود و باعث پراکندگی می شد. در دوره جدید این کرسی ها در 5 کرسی تجمیع و دو کمیته علمی به آن اضافه شد و مجموع کرسی های علمی در قالب این عنوان صورت بندی شد.

وی گفت: کرسی علوم عقلی شامل حوزه منطق، فلسفه، معرفت شناسی، کلام، عرفان نظری می شود و علوم نقلی شامل حوزه های فقه، اصول، فلسفه، فلسفه اصول، علوم قرآنی، ادبیات عرب و علوم اجتماعی شامل؛ انواع شعب جامعه شناسی، علوم رفتاری نیز شامل، علوم تربیتی و روان شناسی و آخرین کرسی شامل هنر و معماری می شود.

 * عضویت 200 نفر در کرسی ها

وی افزود: در کرسی های نظریه پردازی سعی شده از بیشتر اعضای کرسی های سابق استفاده شود و همچنین اعضای جدیدی به آن اضافه شود، اما اصل براین بوده افراد اعضا در رتبه استادی بوده و شناخت نامه قوی داشته باشند. در مجموع این 5 کرسی که به طور میانگین 200 نفر عضو پیوسته و وابسته هستند، 100 نفر در آن همیشه حضور دارند و 28 نفر نیز مجمع هیأت را تشکیل می دهند.

* باشگاه علمی، معرفتی در کرسی های نظریه پردازی

تولیت حوزه علمیه امام رضا علیه السلام تهران تصریح کرد: در شورای علمی راهبردی هم 20 نفر حضور دارند. بنابراین سازمان حمایت از کرسی های نظریه پردازی شامل؛ مجمع هیأت 28 نفره با رأی شورای عالی انقلاب فرهنگی هستند و رکن دوم شورای علمی راهبردی هیأت است که مرکب از روسا و نایب رئیسان 5 کرسی می شود.به این ترتیب هیأت حمایت از نظریه پردازی به یک باشگاه علمی معرفتی تبدیل شده است.

وی افزود: روسای  علوم مختلف؛ شامل اساتید: احمد بهشتی (علوم عقلی)،ابوالقاسم علی دوست (علوم نقلی)، مصطفی ملکوتیان (علوم اجتماعی)،غلامعلی افروز (رفتاری) و نقره‌کار (هنرومعماری) می شود.

رئیس مرکزآموزش عالی حوزوی امام رضا علیه السلام تهران اظهارداشت: در دوره جدید هیأت حمایت از کرسی های نظریه پردازی، علاوه بر بررسی نظریه ها به برگزاری کرسی های آزاد اندیشی اهتمام خاصی دارد و بین 10 ماه 30 مناظره آزاد اندیشی در دانشگاه های مختلف تشکیل شده است. با دانشگاه های مختلف از جمله علامه طباطبایی، تربیت مدرس، الزهرا، فردوسی مشهد و موسسه پژوهشی امام خمینی جلساتی تشکیل شده تا هماهنگی های لازم برای برگزاری کرسی های آزاد اندیشی صورت گیرد، با تعدادی دانشگاه برای برگزاری 120 مناظره برای سال تحصیلی جدید هماهنگ شده تا در دانشگاه های مختلف برگزار شود.

* طرح شناسایی نظریات بدیع

این استاد حوزه گفت: بسیاری از صاحب نظران رغبتی ندارند نظریات خود را در معرض نقد قرار دهند، چون یا از رد شدن آن نگران هستندو یا اینکه فکر می کنند نوعی خودنمایی و غیراخلاقی است، اما این طور نیست به هر همین جهت طرحی را به عنوان شناسایی نظریات بدیع مطرح کردیم تا نظریات شایسته مطرح شدن، با استاندارد خاصی مطرح شوند. این طرح در حال اجراست و مجلات علمی مورد بحث قرار می گیرد و میان آنها نظریات جدید پیدا می شود. علاوه بر این کتاب هایی در خور که در مظان نوآوری هستند و در جشنواره ها رتبه آورده‌اند شامل نظریات جدید هستند.

وی افزود: گاهی در فضای مجازی مقالاتی درج شده که باید مورد بررسی قرار گیرد و نظریات جدید شناسایی شود و چه بسا برخی از نظریات آنقدر استوار و محکم باشند که جامعه نخبگان به آن احترام می گذارند و ما هم حمایت می کنیم.

رئیس شورای حوزه علمیه تهران یادآور شد: یکی از کارهای جدید پیش رو این است که با صندوق حمایت از پژوهشگران کشور، هماهنگ می شود تا افرادی که اجلاسیه دفاع از نظریه تشکیل می دهند و موفق دفاع می کنند و نظریه آنان به عنوان نظریه جدید شناخته می شود. در کنار سایر نظریه در کتب درسی مطرح شود و دانشجویان با این نظریات آشنا شوند.

* فرآیند طرح یک نظریه

حجت الاسلام والمسلمین رشاد با بیان اینکه، فرآیند برگزاری کرسی ها بسیار سخت است و با نظریات علمی با مسامحه رفتار نمی‌کنیم، افزود: یک نظریه باید یک فرآیند 12 مرحله‌ای طی کند. یعنی ابتدا یک پیش کرسی تشکیل می شود تا معلوم شود در خور ورود به کرسی ها هست یا نیست. بعد از آن دست کم 5 نفر به عنوان داور تعیین می شوند و بین 3 تا 5 نفر هم ناقد هستند. بعد از اینکه هیأت داوران تعیین شدند، جلسه تشکیل می شود و حتما نظریه ها باید در قالب یک مقاله باشد. گاه جلسات متعدد برای نظریات تشکیل می شوند و برای یک یک نظریه در این فرآیند دو یا سه سال جلسه تشکیل می شود.گاهی هم یک نظریه در جلسه اول ممکن است تأیید یا رد شود.

313/34