گروه استان ها خبرگزاری «حوزه»/ از آن جایی که ثبات و تقویت رویکرد جوامع بشری به دینداری نیازمند ارتباط مستمر با عالمان دینی است، بهره گیری از تکنولوژی، فناوری های تازه و مباحث ارتباطی جدید می‌تواند راهکاری سازنده برای ارتباط گیری مداوم، مستمر و مثمرفایده برای طالبان حق و حقیقت و معارف ارزشمند دینی باشد تا با رفع شبهات، راه های تزلزل در باورها و اعتقادات جامعه دینی مسدود شود.

مدرسه مجازی فقاهت از جمله مدارسی است که خلاقانه با بهره گیری کارشناسانه از فناوری نوین، مجموعه ای از علوم و دروس دینی را در قالب برنامه ها و نرم افزارهای متنوع، در فضای مجازی به کاربران ارائه می دهد و طلاب و علا قمندان فراگیری علوم و معارف الهی می توانند به راحتی و با یک کلیک، وارد دنیای پر نشاط حوزه شوند.  

خبرنگار خبرگزاری «حوزه» در تهران پس از طی مسافتی طولانی، به دفتر مدرسه مجازی فقاهت در پارک فناوری پردیس تهران رفته و با مهندس جواد جوادی، مدیر و مؤسس این مدرسه آی- تی حوزوی که متولد سال 1346 و فارغ التحصیل رشته مهندسی نرم افزار از دانشگاه علم وصنعت می باشد، به گفت وگو پرداخته است.

*آغاز فعالیت

مهندس جوادی درباره تاریخچه راه اندازی مدرسه فقاهت، اظهارداشت: نرم‌افزار "ارتباط شیعی" در تابستان سال 1383 توسط صدای بهار، یا همان بخش اینترنتی موسسه بهار قرآن طراحی شد و ساخت "کلاینت" و سرور آن به صورت کاملا بومی و مبتنی بر دانش فنی داخل کشور، پیاده‌سازی گردید.

*استفاده از شیوه‌های جدید اینترنتی در دسترسی به عالمان

این کارشناس IT افزود: انگیزه مؤسسه از تولید این نرم‌افزار استفاده از شیوه‌های جدید اینترنتی برای دسترسی آسان به عالمان دینی بود که با راه‌اندازی برنامه پاسخگویی زنده توسط دفاتر مراجع عظام آغاز گردید و در ادامه، پاسخگویی توسط کارشناسان علوم اسلامی نیز به آن افزوده شد.

مدیر مدرسه فقاهت تصریح کرد: بهره گیری از امکانات آموزش الکترونیکی در درس های حوزوی، از اهداف مدرسه فقاهت است، لذا طلاب با استفاده از این نرم افزار می توانند به صورت زنده و مجازی در درس های حوزوی شرکت کنند.

جوادی ادامه داد: نسخه اولیه این نرم‌افزار به استحضار تعدادی از مراجع عظام رسید و در زمستان سال 1383 در نمایشگاه نرم‌افزارهای چند رسانه‌ای، برنامه پاسخگویی به سؤالات، توسط دفاتر آیات عظام تبریزی، مکارم شیرازی و نوری همدانی افتتاح گردید و پس از نمایشگاه نیز استمرار یافت.

وی اضافه کرد: در بهار سال 1384 همکاری ستاد پاسخگویی به سؤالات دینی دفتر تبلیغات اسلامی باعث تقویت این کار شد و همچنین توجه دبیرخانه شورای عالی اطلاع ‌رسانی به این نرم‌افزار، باعث ارتقاء امکانات نرم‌افزاری آن گردید.

*استقبال مراجع عظام

مهندس جوادی در ادامه، با تشریح عملکرد این مدرسه و ارائه خدمات گسترده آن به طلاب، دانشجویان، اساتید و همه مخاطبانی که به دروس حوزه به ویژه درس های خارج علمای بزرگ علاقه مند هستند، گفت: سال 1385 محضرآیت الله العظمی مکارم شیرازی رسیده و طرح موضوع نمودم که با استقبال ایشان مواجه شدو در بیستم آذرماه همان سال درس خارج معظم له به همراه درس خارج آیت الله العظمی نوری همدانی با موافقت ایشان بر روی فضای مجازی قرارگرفته و رسماً فعالیت مدرسه آغاز شد.

*پخش زنده دروس مراجع و بزرگان

وی ادامه داد: پس ازآن، از سال 1386 درس تفسیر دانشمند فرزانه آیت الله العظمی جوادی آملی به صورت زنده روی سایت رفت و همزمان درس آیت الله موسوی جزایری، نماینده ولی فقیه و امام جمعه اهواز نیز به طور زنده پخش شد.

مدیر مدرسه فقاهت سال 1387 را سالی موفق و خوش یمن برای این مدرسه توصیف کرد و گفت: ارائه آرشیو متنی درس‌های حضرت آیت‌الله مکارم و حضرت آیت‌الله سبحانی، در سال های قبل با امکان جستجو در متن درس‌ها درآن سال انجام شد و همچنین ارائه آرشیو صوتی درس خارج فقه حضرت آیت‌الله بهجت(ره) به صورت روزانه نیز با موافقت دفتر معظم له به سر انجام رسید.

*رایزنی با حوزه نجف

این کارشناس IT ادامه داد: در بهمن سال 1387 ملاقاتی با اساتید حوزه های مشهد و نجف داشتیم و با جلب موافقت اولیه، از اسفند همان سال، ارایه آرشیو صوتی درس خارج اصول آیت‌الله موسوی خلخالی از حوزه علمیه مشهد، درس خارج فقه و اصول آیت‌الله بشیرحسین نجفی و استاد آل راضی از حوزه علمیه نجف هم در سایت قرارگرفت.

جوادی اضافه کرد: آن زمان دفاتر مراجع عظام متن درس ها را با تأخیر زیادی می نوشتند، اما ما از سال 1387 که کار نگارش متون درس های را آغاز کردیم، در فاصله ای 24 ساعته، متن درس را پیاده کرده و مکتوب آن را روی سایت قرار می دادیم که تا امروز نیز این روش ادامه داشته و روشی مطلوب و الگویی برای دفاتر نیز شده است.

* آرشیو متنی درس های آیت‌الله بهجت(ره)

وی خاطرنشان کرد: ساخت آرشیو متنی درس های آیت‌الله بهجت(ره) و ارائه درس خارج فقه و اصول استاد ایروانی ازحوزه علمیه نجف درسال 1388 انجام شد و پس ازآن درگیر اخذ مجوز برای پخش زنده دروس اساتید نجف اشرف که در حرم مطهر امیرالمومنین(ع) برگزار می گردد و همچنین جلب موافقت اساتید در خارج از کشور به ویژه لبنان و افغانستان بودیم که به فضل الهی به نتیجه رسید.

*بارگذاری دروس امام خمینی(ره)

مدیرمدرسه فقاهت خاطرنشان کرد: در خصوص مستندسازی دروس خارج فقه امام راحل (ره) نیز80 درس به صورت صوتی از جلسات کتاب الصلوة معظم له، از موسسه تنظیم و نشرآثار امام(ره) گرفته شد و درسایت مدرسه قراردارد.

*بارگذاری بیش از400 سال محتوای فقه و اصول و 250 سال تقریر!

جوادی با بیان این که هر استاد به طور متوسط در سال 100 جلسه درس برگزارمی نماید، گفت: طی 8 سال گذشته به لطف و مدد الهی و عنایت ائمه اطهار(ع) به اندازه 400 سال فقه و اصول حوزه و 250 سال تقریر اساتید مطرح حوزه های علمیه را گردآوری کرده و در سایت مدرسه فقاهت قرار داده ایم که کاری ارزشمند و درخور توجه است.

*مستند سازی  بیش از 6 هزار مقاله

مدیر مدرسه فقاهت تصریح کرد: در بخش تقریر و مستند سازی درس ها، بیش از 6 هزار و 273 مقاله در زمینه دروس حوزوی داریم که فهرست الفبایی آن تنظیم شده و هدف از این کار نیز ارتباط تدریس، تحقیق و کتاب های و همچنین ارتباط و هم افزایی علمی بین حوزه های مختلف می باشد.

این کارشناس IT یادآورشد: تقریر مدرسه ‌فقاهت تلاش می‌کند تا مبانی فقه و اصول را که توسط محققان حوزوی نوشته می‌شود، بر روی اینترنت منعکس کند، لذا این تقریر ابزاری برای تولید دانشنامه توسط طلاب قم، نجف، مشهد و شهرستان‌ها و حتی کشورهای اسلامی است.

جوادی خاطرنشان کرد: تولید محتوا بر عهده طلاب است و تلفیق تقریر مدرسه ‌فقاهت و کتابخانه اینترنتی، ابزارهای لازم برای بیان دیدگاه‌های فقهی را فراهم می‌آورد تا زمینه استنتاج قوی‌تر را به وجود آورد.

وی افزود: از بهار 1392 مستند سازی دروس به صورت کاملاً تخصصی و کارشناسانه آغاز شده، به این معنا که مصادر درس گفته شده و امکان جستجوی دقیق روی عبارات و کلمات کلیدی و موضوعات خاص برای فهم راحت مطالب وجود دارد، لذا درمتون مستند سازی شده زمانی که روی عبارات و کلمات رنگ بندی کلیک نمائید، تمام مطالب مورد نیازدرآن باب به طورکامل برای شما درصفحه ای جدا باز می شود.

*طلاب و عامه مردم، مخاطبان بخش تقریر

مدیرمدرسه فقاهت با بیان این که مخاطب تقریرمدرسه ‌فقاهت دوگروه طلاب وعموم مردم هستند، گفت: تقریرمدرسه‌ فقاهت در مرحله اول به دنبال تسهیل در فهم مطالب، تبیین استدلال‌ها، تلخیص درس‌ها و بیان شقوقی است که در درس بیان نمی‌شود.

وی با اشاره به این که تقریر مدرسه ‌فقاهت به دنبال دیجیتالی نمودن نظریه‌ های مرتبط با درس اساتید است، اظهارداشت: طلبه‌هایی که در مقطع درس خارج تحصیل می‌کنند، می‌توانند با طرح نظریه‌های جدید در موضوع درس یک استاد، از یک سو طلبه‌های دیگر را از نظر خود بهره‌مند سازند و از سوی دیگر با نظارت سایر طلبه‌ها اشکال‌های آن را برطرف کنند.

این کارشناس IT افزود: طلابی که درحال خواندن کفایه بوده یا رسائل و مکاسب را تمام نموده‌اند نیز می‌توانند در بخش‌های عمومی تقریرمدرسه ‌فقاهت حضور داشته باشند و مفاهیمی که به عنوان مطالب پایه است را به نگارش درآورند.

وی همچنین درخصوص دسته دوم مخاطبان بخش تقریر مدرسه فقاهت، گفت: تقریر مدرسه ‌فقاهت در مرحله دوم، به دنبال بیان مفاهیم دینی، فقهی، عقیدتی و تاریخی است تا عموم مردم بتوانند از منبع منسجمی که کلمه‌های کلیدی را به هم پیوند داده، بهره ببرند.

*ثمره علمی تقریرنویسی

جوادی در خصوص ثمرات نوشتن علمی در بخش تقریر مدرسه، ابراز داشت: بسیاری از طلبه‌های درس خارج، مقاله‌هایی را در مورد درس اساتید می‌نویسند که هرگز منتشر نمی‌شود و گاهی نظریه‌های جدیدی مطرح می‌کنند که نهایتاً در درس خارجی که شاید خودشان ارائه دهند، بیان می‌شود، لذا اگراین نظریه‌ها درتقریرمدرسه ‌فقاهت نوشته شود، هم مقاله در اختیار سایر طلبه‌ها قرار می‌گیرد و هم نظریه‌ها دیجیتال و ماندگار می‌شود و چون درکمترین زمان ممکن دراختیار سایرکاربران قرار می گیرد، اشکال‌های نظریه بیان و برطرف می‌شود و از نظرعلمی متقن می‌گردد.

وی خاطرنشان کرد: برای تشویق طلاب به بیان نظریه‌های فقهی واصولی، درانتهای هر ماه به مقاله‌های برتری که در زمینه فقه یا اصول نوشته شود و با متن درس‌های اساتید نیز مرتبط باشد و برای اتقان استدلال‌ها، به کتابخانه مجازی مدرسه فقاهت لینک داشته باشد، جوایز نقدی اهداء می‌شود.

*کتابخانه دیجیتالی 11 هزارجلدی

مدیر مدرسه فقاهت با اشاره به این که کتابخانه مدرسه درسال 1388 راه اندازی شد، گفت: درآن سال تنها 200 جلد کتاب درکتابخانه مدرسه وجود داشت، اما امروز با همت نیروهای متخصص این مدرسه 11 هزار جلد کتاب در موضوعات فقهی، اصولی، تفسیری، حدیثی و سایر موضوغات حوزوی با امکان جستجوی عنوان، جلد، جابجایی، ساخت pdf، مستند سازی مقالات و نام نویسنده داریم که البته درحال به روز شدن و افزایش کمی و کیفی است.

وی ادامه داد: کتابخانه مدرسه فقاهت با هدف دسترسی آسان دین‌ پژوهان به منابع مورد نیاز و همچنین مستند‌ سازی مفاهیم دینی در فضای اینترنتی طراحی شده و خدمات خود را بصورت رایگان به مخاطبان ارائه می نماید.

*دسترسی به دروس اساتید شاخص حوزه های شیعی

جوادی در ادامه دسترسی سهل و آسان و آنلاین به دروس مراجع عظام، علما و اساتید شاخص حوزه در سایت مدرسه فقاهت را امکان پذیر دانست و افزود: ارتباط، تعامل و تلاش برای بهره گیری از دورس تمام اساتید مطرح حوزه در سراسر دنیا در دستور کار بوده و درصددیم به فضل الهی به این هدف دست یابیم.

این کارشناس IT ادامه داد: امروز دروس اساتید مطرحی همانند آیات عظام جوادی آملی، مکارم شیرازی، سبحانی، شبیری زنجانی، نوری همدانی، هاشمی شاهرودی، یزدی، مسلم ملکوتی، مقتدایی، مصطفوی، کاظم و علیرضا حائری، منذرحکیم، کمال الحیدری و سایر بزرگان از حوزه مقدسه قم را در سایت مدرسه به طورکامل و آرشیو شده داریم.

جوادی افزود: دروس خارج آیات عظام بشیرالنجفی، محمد اسحاق الفیاض، هادی آل راضی، باقرالایروانی ومحمد السند ازحوزه نجف، استاد آصف محسنی و استاد محمد صالحی ازحوزه افغانستان، استاد عبدالکریم فضل الله، حسن الرمیتی، حیدرالموسوی و یوسف الارزونی از حوزه علمیه لبنان و بسیاری اساتید شاخص حوزوی ازکشورهای اسلامی نیز درسایت این مدرسه در دسترس طلاب عزیز قرار دارد، بسط و گسترش آن درآینده نزدیک در دستور کار مدرسه قرار دارد.

*"ویکی فقه"؛ دانشنامه فقه و اصول

جوادی با بیان این که تاکنون بیش از26 هزارمقاله به بخش ویکی فقه این مدرسه وارد شده، گفت: ویکی فقه، دانشنامه فقه و اصول است. در ویکی‌فقه تولید محتوا به عهده طلاب است، بنابراین ویکی‌فقه تلاش می‌کند مبانی فقه و اصول را که توسط محققان حوزوی نوشته می‌شود، بر روی اینترنت منعکس کند.

وی با اشاره به این که تدوین مطالب توسط طلاب قم، مشهد، نجف و سایر حوزه‌های علمیه با رعایت اتقان واستناد، انجام می‌شود، ادامه داد: تلاش ویکی‌فقه برمقابله آراء فقهی واصولی فقهای بزرگوار استوار است، لذا یکی از سیاست‌های اصلی آن رعایت احترام به صاحبان نظریه است. اتقان و مستند بودن مطالب نیز از دیگرسیاست‌هاست که درنگارش مطالب باید رعایت شود.

مدیر مدرسه فقاهت یادآورشد: همچنین "ویکی پرسش" مدرسه نیز به عنوان دانشنامه پرسمان دینی جامع، برای ساماندهی و مستند سازی پرسش های دینی طراحی شده و با بیش از 5 هزار و 500 مقاله در باب پرسش های دینی، پاسخ گوی بسیاری از شبهات می باشد.

*نسخه جامع اندروید فقاهت

جوادی در خصوص نسخه اندروید این مدرسه نیز گفت: نسخه اندروید مدرسه فقاهت، به منظور تسهیل دسترسی طلاب به دروس مدرسه فقاهت طراحی شده، با دریافت و راه‌اندازی این نرم‌افزار، علاقمندان می‌توانند با انتخاب درس، استاد و سال مورد نظر، فهرست صوت‌ها و متن‌های مربوطه را دریافت کرده و با کلیک بر روی هریک، فایل آن را در تلفن همراه خود ذخیره و در زمان دلخواه بدون نیاز به اینترنت از آن استفاده کنند.

وی افزود: پس از دانلود و نصب نرم‌افزارمدرسه که از روی سایت مقدور است، آیکون نرم‌افزار به منوی تلفن شما اضافه شده و با لمس آیکون نرم‌افزار و انتخاب درس و استاد، می توانید به سهولت آن را اجرا کنید.

*آینده ای روشن

مدیر مدرسه فقاهت با ارزیابی مثبت از عملکرد این مدرسه در 8 سال گذشته، گفت: تأسیس این مدرسه تلاشی برای تحقق منویات مقام معظم رهبری بود، لذا با عنایت الهی و تلاش بی وقفه کارکنان مدرسه درصدد هستیم با بسط و گسترش فعالیت ها و ایجاد بسترهای مناسب برای تعامل و بهره گیری از حوزه های علمیه در سطح منطقه و دنیا، زمینه ترویج هرچه بیشتر احکام و معارف اهل بیت(ع) در جهان را فراهم سازیم.

* پوشش دروس اساتید اهل سنت

جوادی در پایان با اشاره به این که پخش زنده دروس در هم افزایی علمی و ایجاد تعامل بیشتر بین علمای شیعه موثر است، ابراز داشت: ما تلاش می کنیم این ارتباط و تعامل با علمای اهل سنت نیز ایجاد شود، ولذا فعالیت هایی را سازماندهی کرده ایم تا درآینده نزدیک زمینه پوشش دروس اساتید اهل سنت نیز با هدف وحدت آفرینی فراهم گردد.

گفتگو: حسین شاملو