حجت الاسلام ولی کوهی در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری «حوزه» در ارومیه، اظهار داشت: فرزند، ثمره حیات انسان حساب می‌شود که به عنوان ادامه نسل وی در روی زمین باقی می‌ماند. شایسته است که این نماینده واقعی انسان، به خصوصیات ویژه ای آراسته گردد، و نمی‌توان به این هدف نایل شد؛ مگر اینکه فرزند را به آداب نیکو تربیت نمود.

وی به حدیثی از پیامبر اشاره کرد و افزود: پیامبر( ص ) می‌فرمایند: «اکرِمُوا أولادَکُم و أحسِنوا آدابَهُم یُغفَرلَکُم؛ فرزند خود را گرامی بدارید و آنان را خوب تربیت کنید تا آمرزیده شوید.» برای رسیدن به این هدف، خود والدین باید اهل تحقیق و مطالعه باشند تا بر اساس تحقیق و بررسی‌هایی که به دست آورده‌اند و آنچه را که می‌خواهند به فرزندشان بیاموزند، درستی آن را باور داشته باشند.

استاد حوزه ودانشگاه گفت: محیط، اولین معمای کودک است که تمام القائات فکری و فرهنگی و آموزشی خود را به کودک ارائه می‌دهد؛ زیرا که پس از سه چهار سال، وقتی با کودک سخن می‌گوییم، ملاحظه می‌کنیم که کودک، درست به زبانی سخن می‌گوید که والدین، اطرافیان و به طور کلی محیط تربیتی او به او القاء کرده است.

وی ادامه داد: پس می توان گفت که محیط پرورشی کودک، اطلاعات فرهنگی خود را بر ذهن و قلب کودکان به طور اجباری القا می‌کند. چنین القایی نه تنها در مورد زبان، بلکه در موارد دیگر نظیر فرهنگ اقتصاد و … دین وجود دارد.

حجت الاسلام کوهی خاطر نشان کرد: القائات و یادگیری مذهبی، از شایع‌ترین القائات محیط پرورشی کودک می‌باشد. به لحاظ اینکه، کودکی که در یک خانواده دین پدر و مادر هرچه باشد فرزند براسا آن دین تربیت می‌شود و پذیرش دین کودک از طرف والدین نمی‌تواند یک دین واقعی باشد؛ زیرا والدین، آن را بر اساس تعصبی که دارند به فرزندان خود القاء نموده‌اند.

وی اضافه کرد:  این موضوع را پیامبراکرم (ص) به صورت دقیق و علمی بیان می‌کننند: «کُلُّ مُولودِ یولَدُ عَلی الفِطرۀِ حتّی یکونَ اَبَواهُ یُهَوِّدانِهِ و یُنَصِّرانِهِ؛ هر کودکی با فطرت توحید متولد می‌شود، لیکن این والدین او هستند که کودک را یهودی یا مسیحی تربیت می‌کنند».

استاد حوزه ودانشگاه بیان داشت: کودک در سنین اول زندگی خود فاقد هر گونه ادراکی است. اما احساس او کامل است. در مورد خالی الذهن بودن کودک از ادراک، خدای تعالی در قرآن کریم، می‌فرماید: «وَاللَّهُ أَخْرَجَکُم مِّن بُطُونِ أُمَّهَاتِکُمْ لَاتَعْلَمُونَ شَیًاً؛ خداوند شما را از شکم‌های مادرانتان خارج کرد در حالی که چیزی نمی‌دانستید ».

وی افزود: کلام خداوند متعال در رابطه با خالی‌الذهن بودن قلب و ذهن کودک از هرگونه آگاهی و ادراک می‌باشد. و به تدریج که کودک رشد می‌کند؛ اطلاعات و ادراکات محیطی؛ ذهن او را فرا می‌گیرند. هر گونه ادراکی که در حد توانائی ذهنی به کودک ارائه شود، به سرعت آن را جذب می‌کند.

حجت الاسلام کوهی اضافه کرد: در زمینه سرعت انتقال ادراکات و یادگیری ها به ذهن و قلب کودک، علی(ع) می‌فرمایند: «و اِنما قَلبُ الحَدَث کَالأرضِ الخالیة، ما اُلقیَ فیها مِن شیء قَبِلَتهُ؛ قلب نوجوان نورس مانند زمین خالی است. هر تخمی که در آن افشانده شود به خوبی می‌پذیرد ».

 وی ادامه داد: یکی از دلایلی که ثابت می‌کند تمام محرکات محیطی می‌تواند در ضمیر کودک ثبت شود، وجود رفتارهای ناخود آگاه می‌باشد؛ زیرا انسان گاهی رفتاری را از خود بروز می‌دهد که از چگونگی آن رفتار آگاهی کافی ندارند؛ مثل ترس از تاریکی.

استاد حوزه و دانشگاه تاکید کرد: اسلام مکتب تربیت است و خداوند متعال در قرآن کریم فرموده است: یَا أَیهَّا الَّذِینَ ءَامَنُواْ قُواْ أَنفُسَکمُ وَ أَهْلِیکم نَارًا؛ ای کسانی که ایمان آورده اید؛ خود و خانواده خود را از آتش نگاه دارید.» مولا امیرالمومنین علی (ع) در تفسیر این آیه شریفه می‌فرمایند: عَلّموا انفُسَکُم و اُهلِیکُم الخَیر و أدَّبوهُم؛ یعنی به خود و خانواده خود خوبی بیاموزید و آنان را تربیت کنید.

وی اظهار داشت: حضرت امام صادق(ع) بهترین میراث پدران برای فرزندان، را ادب  می‌داند نه مال و ثروت، زیرا ثروت از بین می‌رود و ادب پایدار می‌ماند.

طبقه بندی مراحل تربیتی کودک، از منظر امام صادق (ع)

حجت الاسلام کوهی گفت: امام صادق(ع ) عمر تربیتی یک انسان را به سه مرحله تقسیم می‌کند مرحله اول این است که او را رها کنید تا بازی کند و در مرحله دوم او را تربیت کنید و مرحله سوم وی را مشاور خود قرار دهید، هر کدام از این مراحل دارای ویژگی خاصی می‌باشد که بر اساس رهنمودهائی از سوی آن بزرگوار توصیه گردیده‌است.

وی دوران تربیت را دوران نونهالی عنوان کرد و افزود: زمان شروع تربیت دینی از دوران نونهالی است؛ چرا که فطرت خداجوی کودک هنوز دست نخورده و این، کارمربی را بسیار آسان می‌کند.

استاد حوزه و دانشگاه بیان داشت: حضرت علی(ع) می‌فرمایند: «آنچه را فرد در کودکی می‌آموزد، مانند نقشی است که روی سنگ حک می‌شود.»  همچنین حضرت اشاره می‌کند: «قلب کودک مانند زمین خالی است که هر بذری را در آن بریزند، رشد خواهد کرد».

وی ادامه داد: اذان و اقامه که در بدو تولد در گوش نوزاد طنین انداز می‌شود، در واقع عصاره‌ای از آموزه‌های دینی،الهی است که در ضمیر ناخودآگاه او تأثیر خواهد داشت؛ بسیاری از ما نیز خاطرات تلخ و شیرین از دوران طفولیت و کودکی خود در ذهن داریم و این امر نشان دهنده‌ی تأثیر پذیری در دوران کودکی است.

باور دینی در تربیت تأثیر بسزایی دارد

حجت الاسلام کوهی بیان داشت: عامل به مسائل و احکام دینی پیش شرط تأثیر امر و نهی والدین در فرزندان می‌باشد و پیش شرط آن‌هم باور قلبی آنها به آموزه‌های الهی است. در تعالیم دینیدر یک مورد اجازه ریا داریم و آن هم هنگام آموزش اخلاق به فرزندانمان است؛ یعنی انجام اعمال دینی در معرض دید کودک ، تا کودک به انجام این اعمال شوق پیدا کند.

وی اضافه کرد: از همین رو به دیگران نیز توصیه شده‌است که در طول زندگی، دیگران را با رفتار خود به دین دعوت کنند. امام صادق( ع ) در روایتی می‌فرمایند: «کونوا دَعاةً لِلنّاس بغیرِ ألسِنَتِکُم؛ یعنی مردم را با روشی غیر زبانتان، به سوی خدا بخوانید.

استاد حوزه ودانشگاه افزود: پس چنانچه فرزند ما بر خلاف آموزه‌های دینی رفتار می‌کند، باید علت را در خودمان جستجو کنیم، اگر والدین معتقد نباشند که نماز، کلید رستگاری و خوشبختی آدمی است، در نتیجه برای آموزش نماز به فرزندان نیز وقت نمی‌گذارند.

وی خاطرنشان کرد: کودک باید دین را که در روان شناسی، یک اصل مهم تربیتی به شمار می‌آید، باید از اعمل و رفتارهای خانواده بیاموزد و اگر فرزندان، اعمال الهی بزرگ ترها را نبینند به دین‌داری تشویق نمی‌شوند، گاهی لازم است که والدین نمازشان را در خانه بخوانند و یا فرزندشان را با خود به مسجد ببرند. در واقع آنچه که به کوچک‌ترها درس می‌دهد، «رفتار» بزرگ‌ترهاست، نه «گفتار» آن ها.

اهمیت دادن به سن تکلیف ازجمله نیازهای تربیتی است

حجت الاسلام کوهیی اظهار داشت: یکی دیگر از وظایف والدین این است که برای فرزندانشان جشن تکلیف برگزار کنند و معنا و فلسفه آن را برای فرزند خود بیان نمایند؛ سید بن طاووس(ره) نه تنها به سالروز مکلف شدن خود اهمیت می‌دهد و از آن روز به عنوان بزرگ ترین عید یاد می‌کند، بلکه به فکر می‌افتد تا جشنی برای بالغ شدن فرزند خود ترتیب دهد و از آن روز فراموش نشدنی تجلیل فراوان به عمل آورد.

وی عنوان کرد: سید بن طاووس در نوشته خود از پدران و مادران، چنین گلایه می‌کند: «من تا کنون نشنیده‌ام کسی برای این روز بسیار بزرگ و فراموش نشدنی ارزشی قائل باشد و حق چنین روزی را ادا کرده‌باشد و یا برای از دست رفتن چنین روزی، لحظه‌ای غصه خورده باشد و به والدین سفارش می‌کند جشن تکلیف فرزندانشان را جدی بگیرند.

استاد حوزه و دانشگاه گفت: برگزاری جشن تکلیف، تأثیر ماندگار و نیکی در فرزندان دارد. همان‌گونه که ما برای او جشن تولد می‌گیریم و بهترین هدایا را در آن روز تقدیمش می کنیم تا خاطره‌ای دلنشین در آلبوم زندگی‌اش برای او ثبت شود، چنانچه برای جشن تکلیف نیز جشن و سرور بر پا کنیم، آغاز سن تکلیف برای او به یاد ماندنی و ارزشمند خواهد شد.

انتهای پیام/