به گزارش خبرگزاری «حوزه»، از جمله نیازهای امر پژوهش جامعه خصوصا حوزه علمیه، آموزش محور بودن است، لذا در آستانه هفته پژوهش به سراغ مدیر مدرسه علمیه رسول اکرم(ص) تکاب رفتیم.
او معتقد است باید از پژوهش در مطالب تکراری پرهیز شود و نیاز جامعه با توجه به حکومت انقلاب اسلامی این است که در مسائلی پژوهش شود که مورد نیاز جامعه است، اگر از طرح خلع سلاح توسط پژوهش پویا و زنده و به روز استفاده نکنیم هر آینه در حجم انبوهی از مقالات و رساله‌های پایانی کپی شده، غرق خواهیم شد.
در ادامه مصاحبه خبرنگار خبرگزاری «حوزه» با حجت‌الاسلام وحید زائری را می‌خوانید:
وضعیت آثار پژوهشی دینی را از لحاظ کیفیت و کمیت چگونه ارزیابی می‌کنید و چه مقدار ناظر به نیازهای نظام و برگرفته از متون دینی هستند؟
خدای متعال در آیه 9 سوره زمر انسان‌های که دنبال تحقیق هستند با افرادی که فقط سکوت می‌کنند برابر نمی‌داند، قطعا پاداش محققین در علم بالاتر است، از منظر قرآن کریم انسان در جمیع شئون و ارتباطات خود موظف است بر اساس پژوهش طی طریق بنماید تا جایی که پذیرش دین بدون پژوهش مورد قبول خداوند نیست و آیات متعددی در این باب در قرآن کریم نازل شده که ما را به پژوهش در دین فرا می‌خواند.
پاسخ به سؤال مطروحه از سوی شما با رعایت انصاف و دوری از خودمحوری، خود نیازمند پژوهش عمیقی است با توجه به میزان اطلاعاتم و نه یافته‌هایم که انسان را به بیراهه‌های تفسیر به رای می‌نماید و با لحاظ نمودن سیر مطالعاتی و ظرفیت‌های شغلی، بر این باورم همانگونه که در قرآن کریم آمده؛ قرآن ما هو شفاء، مادر و بطن تمامی علوم قرآن است و همگان نیز بر این باورند که درمان تمام ندانسته‌ها ریشه در ذات قرآن دارد.اما آنچه گمشده‌ی بشر امروزی است دین و قرآن نیست، ابزارهای تفسیر و بسط و بهره‌وری از ساحت قرآن است. در جهانی که امروزه حجم فراوانی از داده‌ها و اطلاعات در کسری از یک ثانیه قابل مخابره است؛ فرصت پردازش از مخاطب گرفته و موجبات تحلیل قدرت پردازش را فراهم می‌آورد و این نیز به معنای خوراندن هر پسماندی به نام فکر به روح جهانیان است و قدرت نقد و تحلیل و پردازش را از آنها گرفته و حتی بجای آنان فکر کردن و تصمیم گرفتن است.
امروزه اگر از طرح خلع سلاح توسط پژوهش پویا و زنده و به روز استفاده نکنیم، هر آینه در حجم انبوهی از مقالات و رساله‌های پایانی کپی شده، غرق خواهیم شد و این به معنای تولید علم نیست و بلکه کمیت‌پردازی آن هم بدون خروجی است که فقط موجب خلط تبلیغ و تحقیق است، چرا که فقط در آن نقل و انتقال داده‌ها و اطلاع رسانی تبلیغی و آموزشی صورت می‌گیرد و کم کم پژوهش رنگ تکرار مکرارات و کهن‌گی و انقطاع نسل‌ها به خود خواهد گرفت و نتیجه‌ای جز یک ساختار پژوهشی پیر و مقلد با توان تحلیلی فرتوت و چند درصدی را در پی نخواهد داشت.
مطالبات کنونی نظام دینی و قانونی کشور ما را بر آن می دارد که با توجه به گستردگی دامنه ابزارهای پژوهشی به دنبال خلق ساختار پژوهشی نوین، با بازوان اجرایی توانمند، نیروهای متخصص ژرف‌کاو و ژرف‌نگر، مجهز به سلاح علم و فقه پویا در زمینه پژوهشی مشخص و پژوهنده‌هایی بدور از هر گونه افراط و تفریط در برخورد با افکار دیگران، به دور از خود سانسوری و اختناق سفید و یا مرعوب فرهنگ بیگانه و غرب با هدف ارائه متون دینی با زبان همان عصر برای جلوگیری از انقطاع فرهنگ بین نسل‌ها در فضایی خالی از هر گونه ارعاب و تهدید روانی با قلم و ذهنی که موضوعات را در چار چوب صحیح به چالش می‌کشد، باشیم و دامنه‌ی پژوهش را از انحصار، خودمحوری و سطحی‌نگری به دامنه پژوهش جمعی بکشانیم و این گونه از کمیت کاسته و به کیفیت پژوهش بپردازیم.
چه آسیب‌هایی در امر پژوهش وجود دارد؟
انسان موجودی است که اختیار و آزادی‌اش او را متمایز از سایر موجودات نموده او همچنان که می‌آفریند با انتخاب آزادانه،ارزش‌های خود را نیز می‌آفریند اما اگر بدون نیاز سنجی دست به آفرینش بزند هم ساحت قلم و هم ساحت اجتماع را به مخاطره می‌افکند.توجه به چند ساحتی بودن موضوعات نیز از دیگر واجبات پژوهشی است دور شدن از نگاه حصرگرایی و نفی دیدگاه‌های پژوهنده دیگر از همان دسته جوانب دخیل در امر پژوهش است که باعث روی کار آمدن تمامی ملت‌ها، زبان‌ها، مردمان، ارگان‌ها، نهادها و یا جوامع هدف میگردد که گاها روابط را بر ضوابط حاکم و مدیران غیر متخصص را در راس امور پژوهشی قرار داده که تمام اصول پژوهشی را تحت شعاع قرار می‌دهد.
عدم رعایت اصل تقدم آموزش بر پژوهش، عدم تعامل مراکز پژوهشی با نهادها و ارگان‌های تاثیرگذار فرهنگی نظام اسلامی نتیجه پژوهش‌ها را عملا صفر جلوه داده، چرا که نظریه‌ها به یک خروجی عمل‌کردی مبدل نمی‌گردد و در قفسه‌های مراکز پژوهشی محبوس میگردد و این در حالی است که در نظامی که مجهز به یک ساختار پژوهشی زنده و فعال و پویا است، می‌تواند برای هر چالشی راه حل خلق کند و در مسائل روزش در نماند و این از مکتبی بر می‌آید که از ایدئولوژی اساس فکر خود را بگیرد که برای هر مسئله‌ای یک راهکار فرا انسانی دارد و این را جز در مکتب اسلام نمی‌توان یافت، بنابراین پژوهش رسالتی است بر دوش نخبگان،فیلسوفان،منطق‌دانان و حتی فیزک‌دانان یک اجتماع؛ چرا که قدرت استباط قوی و عمیق و با احاطه بر هر مشکلی فائق می‌آید و افق دید گسترده ای را خواهد داشت.
برای ارتقای فرهنگ پژوهش در میان طلاب چه راهکارهایی پیشنهاد می کنید؟
با توجه به اینکه در حوزه‌ی امور دینی نیازمند ارائه‌ی دقیق و به موقع با محتوای مناسب با زمان مردمان همان عصر هستیم. می طلبد افرادی در این عرصه وارد گردند که مجهز به دین و دیانت و توان پردازشی عمیق هستند.
چه آسیب هایی بر سر راه تولید علم دینی قرار دارد؟
خلط تبلیغ بجای تحقیق، اختناق سفید یا خودسانسوری، تبدیل پژوهش به منابع مالی، تکرار مکررات و تقلید علمی، تحلیل و تقلیل قوای پردازش و قدرت استنباط و گرفتن فکر از ملت‌ها و تزریق افکار خود به ملت‌ها آسیب‌هایی است که در تحقیقات دینی قرار دارد، به نظر می‌رسد برای یافتن یک راه حل دینی، باید به متون دین مراجعه کرد نه خارج از آن، چرا که نسخه غیر دینی نمی‌تواند درد دینی را حل کند.
برای ارتقای فرهنگ پژوهش در میان طلاب چه راهکارهایی پیشنهاد می کنید؟
تربیت نیروهای متخصص با قدرت پردازش بالا، خلاقیت و ابتکار به ضمیمه‌ی هنر و دانش روز و احاطه و اشراف کامل بر جنبه‌های پژوهشی، سوق دادن امر پژوهش به پژوهش‌های جمعی و محول کردن نتیجه گیری شخصی توسط خواننده برای انتشار افکار و جلوگیری از تحمیل عقیده که به تولید فکر منجر میگردد، البته باید مسئولین هم زمینه‌ها و بسترهای پژوهش را برای طلاب فراهم آورند تا بهتر بتوانند تحقیق و پژوهش کنند.
ممنون از وقتی که در اختیار ما گذاشتید
من هم از شما و خبرگزاری حوزه که در جهت نشر اخبار حوزه‌ها و روحانیت تلاش می‌کنید، تشکر می‌کنم.
انتهای پیام
