به گزارش خبرنگار خبرگزاری«حوزه»، آیت الله اعرافی امشب در گردهمایی مدیران مدارس فقهی حوزه که در سالن آیت الله حائری مرکز مدیریت حوزه های علمیه در قم برگزار شد، گفت: مدیران و فعالان مراکز فقهی گام مهم در عرصه پرکردن خلأ مهم این عرصه برداشته اند.
وی افزود: پیش از هر چیز از این اقدام ارزشمند مراجع و علما و موسسان و مشوقان بزرگواری که در دو دهه اخیر به دنبال پاس داشت و توسعه و تعمیق قلمرو فقه و فقاهت بوده اند، تقدیر داریم.
مدیر حوزه های علمیه بیان کرد: در این نشست به دنبال عرضه یک ایده خام برای نوع تعامل با مجموعه های حوزوی است؛ در این زمینه هیچ پیشفرض تعریف شده ای مفروض نیست و راه برای گفت و گو و مباحث برای تعامل با موسسات و مدیریت حوزه باز است.
آیت الله اعرافی تصریح کرد: پاسداشت و صیانت از دستگاه اجتهادی و فقه، بسیار مهم است؛ از هر ایده ای که از شان دستگاه اجتهاد و فقه بکاهد رابطه ای نداریم؛ دستگاه فقاهت و اجتهاد که از غنی ترین مکاتب فکری و حقوقی جهان به شمار می آید، باید صیانت شود و با همان مبانی پیشین استوار باشد.
عضو شورای عالی حوزه های علمیه تصریح کرد: فقه، با همان مبادی اصول باید عرصه های خود را درنوردد؛ همه ابواب موجود و حتی ابوابی که عصر آن به سر آمده نیز نباید از دفترچه دانش ما محو شود.
وی گفت: دستگاه فقاهت، ستون فقرات حوزه است و فقاهت و اجتهاد در همان مسیر پیشین و ژرفا و عمق تحقیقات باید ادامه یابد؛ اصل دوم نیز آن است که فقه بر همان پایه پیشین باید به عرصه های نو و جدید نیز بپردازد؛ فلسفه وجودی ما این است که به مسایل جدید با نگاه نو و جامع پاسخ دهیم.
امام جمعه قم افزود: نکته دیگر آن است که عرصه های نو و جدید نیز نیازمند کارشناسی و موضوع شناسی ها است و این نیاز نیز در عرصه جامعه امروز و نظام اسلامی است که یک فرصت بزرگی در برابر حوزه است تا دستگاه فقهی خود را در صحنه عمل به ظهور و بروز رساند.
مدیر حوزه های علمیه بیان کرد: پاسخ نهایی در این عرصه با مرجعیت است، ولی دستگاه فقاهت نیز باید زمینه این پاسخگویی را فراهم کند؛ نکته دیگر آن است که پرداختن ما به عرصه فقه معاصر، بر مبنای فقه عمیق پیشین و جواهری دارای سطوح مختلف است.
آیت الله اعرافی تصریح کرد: یکی از سطوح آن در زمینه تک مساله های نو است؛ سطح بالاتر در کتب فقهی است و لایه بعدی ابواب جدید و کتب فقهی و متناسب با دنیای امروز است.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی تصریح کرد: علوم پیرامونی و مقدماتی یکی از مهمترین مسایلی است که باید به آن توجه کرد؛ در زمینه علم اصول نیز کارهای مهمی در دست اقدام است و خوشبختانه این عرصه دریک شکل وسیعی در حوزه مسایل نو در اصول ناظر به فقه معاصر و مسایل مستحدثه با اشراف آیت الله شب زنده دار در حال انجام شد.
وی گفت: در این زمینه روی 20 مساله شورای اصلی در حال فعالیت است و ذیل این مساله نیز فقها و نخبگان حوزه در حال فعالیت هستند؛ مسایل مرتبط به فلسفه زبان و هرمونتیک از مسایلی است که در اصول باید تعیین تکلیف شود.
استاد حوزه علمیه افزود: در عرصه فقه با مسایل درون فقهی و در قلمرو دانش های مقدماتی و پیرامونی مربوط به فقه با توجه به مسایل امروز باید به بحث و کار بپردازیم؛ از دیگر سوی به دلیل گسترش نظامات حقوقی و علوم انسانی و...فقه را به پاسخگویی فرامی خواند.
مدیر حوزه های علمیه کشور بیان کرد: فقه ما باید در کارزا تعامل و گفت و گو و پاسخگویی به نظامات علمی و حقوقی و.... توانمندی لازم را از خود نشان دهد؛ تمام موسسات و طرح هایی وارد می شوند می خواهند که طلاب را در پایه های علمی، تقویت کنند و از دیگر سوی می خواهند که به بعد فقاهتی سنتی عمق ببخشند تا شاهد مجتهدان قوی و کارشناسان خوب فقهی باشیم؛ از دیگر سو،به دنبال توسعه مرزهای دانش فقه متناسب با دنیای نو است.
آیت الله اعرافی تصریح کرد: حوزه ما به شکل یک نظام مدیریت درون زا و کمتر اسیر شده در دست بروکراسی به نیازهای جامعه خود جواب می دهد؛ این جمع نیز بنا بر همین احساس وظیفه و اشراف مراجع عظام ایجاد شده است.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی تصریح کرد: در مسیر پیشرفت حوزه، باید سنن حوزوی اصیل و پیشران حوزه را حفظ کنیم که از جمله آنها آزادی درس و استاد است؛ در سطوح عالی مدیریت حوزه به هیچ وجه نه تنها توصیه ای برای شکل مدرسه ای نداریم، بلکه حتی الامکان توصیه داریم که در طرح هدایت علمی میان دو راه افراط و تفریط یک راه سنجیده و حکیمانه را انتخاب کنیم.
وی گفت: نگاه کلاسیک به معنی جدید و دانشگاهی به سطوح خارج یک نگاه افراطی است که شاید به ظاهر مزایایی داشته باشد، ولی در درازمدت آثار سوئی در آینده داشته باشد؛ از دیگر سوی رهایی مطلق نیز ما را به یک فضای بیکران می سپرد که آن هم اشتباه است.
عضو شورای عالی حوزه های علمیه افزود: مسیر سوم در طرح هدایت علمی دنبال می شود؛ البته مراکز دارای برنامه را منع نمی کنیم، بلکه حق انتخاب هایی که طلاب داشته را باید صیانت کنیم.
مدیر حوزه های علمیه بیان کرد: در سطح یک به جای آنکه متون را تغییر دهیم، بیشتر تاکید بر طیفی بودن متون داریم؛ در سطح یک بجز یک یا دو مورد، هر کتاب دارای عدل است، یعنی طلاب می توانند آنها را انتخاب کنند.
آیت الله اعرافی تصریح کرد: در سطح یک نیز بیان کردیم که الزامی روی انجام قطعی آن نداشته باشید و اجازه دهیم که مدارس انتخاب کنند و فضای فعالیت داشته باشند؛ برای پاسخ به این دنیای متنوع و پر مساله حدنصابی از فقه و اصول و.. را باید ببینیم.
عضو شورای عالی حوزه تصریح کرد: آزادی های علمی است که انسان های بزرگ تربیت می کند؛ سخن ما این است که پایه 5 و 6 باید آزادی علمی داشته باشند و در دل حوزه، اساتید خود را انتخاب کنند؛ انسان های بزرگ در همین فضاهای حق انتخاب تربیت شدند.
وی گفت: در مجموعه طرح های متنوعی که مدیریت، در دو سال اخیر به آن پرداخت، از یک سو، اسناد جامع حوزه طراحی شده؛ ذیل آن نیز ده ها طرح در حال طراحی است که برخی از آنها به پایان رسیده و برخی دیگر به شکل جهادی در حال انجام است که به تدریج به منصه ظهور می آید.
رشته های حوزه
وی افزود: درختواره رشته های حوزه بر اساس چشم انداز و منشور و نظام جامع طراحی شده است؛ در این زمینه حداقل 500 استاد و صاحب نظر در این درختواره سهیم بوده اند؛ در این زمینه با عجله وارد میدان نشدیم، بلکه بیش از 200 گرایش و مقطع در عرصه های مختلف دانشی به جز فقه دسته بندی شده اند؛ در ادامه طرح جامعه رشته های حوزه ارایه می شود.
مدیر حوزه های علمیه بیان کرد: در این زمینه درختواره و منظومه رشته ای و گرایش های حوزه در حال تنظیم است؛ در این زمینه حوزه در همه مسایلی که مورد سوال قرار می گیرد با دستی پر، پاسخگو خواهد بود.
آیت الله اعرافی تصریح کرد: گام بعدی طراحی و تدوین سرفصل ها است؛ گفته شده است که به تدریج و بر اساس اولویت ها در دو یا سه سال آینده کتابچه های آماده تهیه می شود؛ منبع یابی و نقشه اجرایی از دیگر گام های اجرایی است که در عرصه رشته ها و گرایش های حوزه برداشته شده است.
عضو شورای عالی حوزه تصریح کرد: مدارس و مراکز فقهی می توانند در این عرصه ورود کنند و حوزه نیز در خدمت این مدارس است که هم در تکمیل درختواره و تکمیل این فرایند از وجود این مراکز استفاده کند.
وی گفت: مراجع و بزرگان و رهبری از ما می خواهند که به تنوع نیازها در عرصه فقه و... پاسخ دهیم، ولی مدارس علمیه فقهی منبع فیاضی هستند که می توانند در این قلمرو ورود کنند.
وی افزود: مدارس فقهی می توانند در متون و منابع و مقالات و تولید دانش کارایی خاصی از خود ارایه دهند؛ همچنین مدارس می توانند در عرصه مجلات فقهی نیز فعالیت فاخری داشته باشد؛ خوشبختانه حوزه در اعطای مجوز به مراکز مجلات دست پری دارد و می خواهیم که نقشه جامعی از مجلات فقهی را داشته باشیم که از موازی کاری جلوگیری کنیم.
مدیر حوزه های علمیه کشور بیان کرد: امسال در مدیریت سطوح عالی،با هماهنگی 20 استاد به مسایل جدید و مستحدثه در سطوح عالی پرداخته شده است؛ می توانیم در عرصه فقه معاصر از وجود مراکز فقهی استفاده کرد و یا دروس آنها به عنوان دروس آزادانه حوزه معرفی شود.
آیت الله اعرافی تصریح کرد: در سطوح عالی و دروس خارج هیچ وجهی غیر از شان مرجعیتی هیچ بودجه ای نداریم؛ یعنی معتقد هستیم که قلب حوزه نباید از استقلال خود فاصله بگیرد؛ به همین دلیل طرح کمک هزینه تحلیلی و تحصیلی و.. آماده شده است و مراجع و رهبری معظم با کلیت این بحث موافقت کرده اند که امیدواریم این طرح را به پیش ببریم.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی تصریح کرد: اگر بخواهیم به پایان نامه نویسی پاسخ دهیم می توانیم به 10هزار طلبه علاقه مند به پایان نامه نویسی اشاره کنیم؛ ولی پایان نامه نویسی خوب از سنن خوبی است که باید دنبال شود؛ قرار است که مراکز تخصصی ارزیابی های تخصصی انجام شوند و پس از آن گروه های علمی و پایان نامه نویسی به خود آنها واگذار شود.
استاد حوزه علمیه قم گفت: ترجمه و بازتابی آثار و تولیدات فقهی نیز از عناصر بسیار مهم است؛ می توان گفت که حتی 10 درصد است تولیدات اندیشه ای قم به زبان های زنده دنیا منعکس نمی شود؛ قم در یک حصاره زبانی محصور است؛ هم در زبان و ادبیات لازم برای ارایه مباحث دیگر محروم هستیم.
وی افزود: عرصه دیگر، عرصه فضای مجازی است که بتوان از این ظرفیت برای ذخیره سازی مباحث حوزوی استفاده شود؛ در زمینه تربیت استاد نیز می توانیم از توان و ظرفیت مدارس استفاده کنیم.
مدیر حوزه های علمیه کشور بیان کرد: سیاست مدیریت نسبت به شهرها، اعطای اختیارات و توسعه سطوح درسی است؛ در این زمینه درس خارج برای بار در برخی از مراکز رسمیت یافته که ارزیابی ها در حال انجام است.
آیت الله اعرافی تصریح کرد: محور دیگر، طرح هدایت علمی است که ممکن است مشمول امتیازاتی برای طلاب باشد و قلمروی جدیدی نیز برای حوزه ایجاد کند که زمینه های آن نیز ایجاد شده است.
عضو شورای عالی حوزه تصریح کرد: در این طرح هیچ مفروض قبلی نداریم، بلکه دنبال تعامل مراکز حوزوی و تعامل این مراکز با مدیریت هستیم؛ در زمینه شکل و راهکار این فعالیت و طرح هیچ مفروضی نداریم.
وی گفت: قطعا مجمع عمومی و دبیرخانه آن دارای ارزش است؛ اینکه بالاتر از آن، شورای برگزیده که بتواند طرح ها را برای مجمع عمومی پخته تر کند نیز یک ایده است؛ همچنین می توان این شورا را در نظام شورایی حوزه یک جایگاه رسمی بدهیم.
انتهای پیام
