به گزارش خبرگزاری «حوزه»، حجت الاسلام و المسلمین احمد حسین شریفی دکتری فلسفه‌ی تطبیقی از موسسه امام خمینی(ره) و استاد فلسفه‌ی معاصر؛ یکی از برگزیدگان بیستمین همایش کتاب سال حوزه است که اثر او با نام "دایرة المعارف اخلاق کاربردی" در پنج جلد، مقام "اثر شایسته‌ی تقدیر" این همایش‌را به خود اختصاص داد و خبرنگار ما در حاشیه برگزاری همایش کتاب سال حوزه راجع به این اثر با او به گفت‌وگو نشسته است که به این شرح است:
*لطفا این اثر را به اجمال معرفی کرده و جایگاه علمی آنرا برای ما توضیح دهید!
برای اولین بار است در عالم اسلام چنین مجموعه‌ای با تکیه بر معیارها و بنیان‌های ارزش داوری اسلامی تهیه می‌شود؛ در این مجموعه کوشیده‌ایم تا به مسائل نوپدید اخلاقی، پاسخ‌هایی اخلاقی بر اساس مبانی اسلامی بدهیم.
عنوان کتاب اخلاق کاربردی است و طبق تعریف ما، یک حوزه‌ی اجتهادی در اخلاق است، یعنی باید فرد با تکیه و تسلط بر مبانی و معیارهای ارزش داوری و هنجارهای اخلاقی را با تکیه بر مکتب اخلاقی مورد قبول خودش که برای ما اسلام است، احکام اخلاقی را استنباط کند.
ما فکر می‌کنیم در این کار تا اندازه‌ای موفق بودیم و پژوهش ما مقدمه‌ی خوبی است برای تحقیقات عمیق‌تر! این کتاب به عنوان اثر شایسته تقدیر برگزیده شده‌است، اما بهترین هدیه برای ما تعریف آیت الله مصباح یزدی از این اثر بود؛ ایشان گفتند؛ «در طول تاریخ اسلام و تشیع این کتاب بی‌نظیر است و مطمئن باشید قلب امام زمان(ع) با این کتاب خشنود خواهد شد»
*این کتاب به کدام موضوعات اخلاق کاربردی پرداخته است؟
به‌کشی، سقط جنین، اعدام، قتل ترحمی، مسائل تراریخته‌ها، تحقیقات ژنتیکی، مهندسی ژنتیک و مسائل حوزه‌ی محیط زیست، توریسم و... موضوعات محوری این کتاب اند.
*منابع فکری و تحقیقی شما در تهیه‌ی این اثر چه بوده است؟
من در این کار تنها نبوده‌ام و صرفا این پروژه را مدیریت می‌کردم، البته بیشترین مقالات مرتبط با مدخل‌ها را نیز خودم تالیف کردم اما در این پروژه 20 نفر دیگر نیز شرکت داشته‌اند؛ این مجموعه پنج جلدی یک پروژه‌ی 20ساله بوده که ما از 20 نفر متخصص در حوزه‌ی اخلاق اسلامی، فلسفه‌ی اخلاق و فلسفه‌ی اسلامی کمک گرفته‌ایم؛ ما هم منابع غربی را مد نظر داشتیم هم منابع اسلامی و سعی کردیم در مرزهای دانش قدم برداریم؛ مثلا کسی که نظر اسلام در باب محیط زیست را نوشته، آخرین پژوهش‌ها در خصوص اخلاق محیط زیست را مدنظر قرار داده و لحاظ کرده‌است.
* منبع فلسفی شما در تهیه‌ی این اثر، کدام یک مکاتب اسلامی بوده است؟
مسلما حکمت متعالیه‌ی ملاصدرا منبع اصلی ما بوده است یعنی در حوزه‌ی نئوصدرایی گام برداشته‌ایم.
*با توجه به اینکه در حوزه‌ی اخلاق اسلامی کار چندانی صورت نگرفته است، کار شما دشوار نبود؟
درست است، در حوزه‌ی اخلاق اسلامی که کار کم شده‌است و در حوزه‌ی اخلاق کاربردی که شاید بتوان گفت هیچ کاری تاکنون صورت نگرفته است زیرا متاسفانه تلقی هایی نادرستی هم وجود دارد و این اصطاح اخلاق کاربردی رهزن است؛ بعضی تلقی شان از این اصطلاح این است که اخلاق‌را طوری بگوییم که در زندگی‌مان عملی شود؛ این کار خوبی است اما این می‌شود نهادینه‌سازی یا عملیاتی‌سازی اخلاق؛ اخلاق کاربردی مثل کلام کاربردی یا حکمت عملی، حوزه‌ی اندیشه ورزی و اجتهاد است و کار واقعا دشورای است.
ممکن است عدهای در حوزه‌ی فلسفه‌ی اخلاق صاحب نظر باشند اما نحوه‌ی کاربست آن را در مصادیق نتوانند تبیین کنند؛ مانند کسی که در فلسفه صاحب نظر است اما نمی‌تواند آنرا در حل مشکلات جامعه به کار بندد.
*آیا این کتاب منبع مناسبی برای آموزش در حوزه و دانشگاه است؟
خیر، این کتاب بیشتر مناسب برای کارهای تحقیقاتی است و مناسب برای تدریس نیست اما کمک درسی خوبی برای فلسفه‌ی اخلاق، اخلاق هنجاری و اخلاق کاربردی است.
*به موضوعات مرتبط با حوزه‌ی زنان هم پرداخته اید؟
در سطح خانواده و روابط جنسی وارد شدیم اما مشخصا خیر؛ طرح اصلی این کتاب در 10 جلد بود که سرفصل های آن همگی طراحی شده‌بود اما ما با مشکلات بودجه‌ای فراوانی مواجه بودیم و نمی‌توانستیم به محققان پولی بپردازیم؛ اگر پنج جلد دیگر آن طراحی می‌شد به این موضوعات نیز می‌پرداختیم.
* سال های قبل هم در جشنواره‌ی کتاب سال حوزه شرکت کرده‌اید؟
من از اولین دوره‌ی این همایش یعنی از سال 78 شرکت داشتم و آثارم مقام آورده است؛ سال 78 پژوهشی در عصمت معصومان؛ سال 82 عقل و وحی ؛ سال 84 آیین زندگی،اخلاق کاربردی؛ سال 89 خوب چیست، بد کدام است؟
