حجت‌الاسلام دکتر اسدالله اخلاقی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه، گفت: تقریــب مذاهــب اســلامی، جنبشــی اصلاحی بــود کــه بــر اســاس آموزه‌هــای اصیــل اسـلامی و در مســیر روشــنگری ســید جمال‌الدیــن اســدآبادی و بــا تأســیس دارالتقریــب مصــر ایجــاد شــد. دارالتقریــب نهــاد مبارکــی بــود کــه توســط علامه شــیخ محمدتقــی قمــی بــه نمایندگــی آیت‌الله‌العظمی بروجــردی و بــا حمایــت شــیوخ الازهــر در ســال ۱۹۴۷ م در قاهــره تأســیس گردیــد و بــا ابتــکار شــیخ حســن البنــاء «دارالتقریــب» نامیــده شــد و توانســت در مــدت کوتاهــی اعتمــاد و همــکاری علمــای درجــه اول جهــان اسلام را جلــب نمایــد و آثــار نیکویــی از همبســتگی پیــروان مذاهــب را بــه نمایــش گـذارد.
وی افزود: دارالتقریـب بـا وفـات مؤسسـانش و تغییـر شـرایط سیاسـی حاکـم در مصـر تعطیـل شـد امـا پـس از انقلاب اسلامی ایــران و فراغــت از جنــگ تحمیلــی بــه دســتور حضــرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای مدظله‌العالــی «مجمــع جهانــی تقریــب مذاهـب اسلامی» بـا همـان اهـداف در راسـتای تحقـق اصـول یـازده و دوازده قانـون اساسـی در تهـران تأسـیس گردیـد.
سرپرست دانشگاه تقریب مذاهب اسلامی واحد قم تصریح کرد: پــس از تأســیس مجمــع جــای دانشــگاهی کــه بدیــل نقــش الازهــر باشــد، خالــی می‌نمود. لــذا بــا رهنمــود مقــام معظــم رهبری مدظله‌العالــی و بــا همــکاری بزرگانــی همچــون آیــت‌الله واعــظ زاده خراســانی، شــهید آیت‌الله ســید محمدباقــر حکیــم، شــهید ماموســتا شــیخ الاسـلام و ســایر اعضــای شــورای عالــی مجمــع جهانــی تقریــب مذاهــب، دانشــگاه مذاهــب اســلامی بــا مجــوز شــورای عالــی انقلاب فرهنگــی در ســال ۱۳۷۱ تأســیس شــد و رهبــر معظــم انقلاب در دیــدار بــا اعضــای هیئت‌امنای دانشــگاه در ســال ۱۳۸۰ فرمودنــد: «از اول انقلاب، نیــاز بــه چنیــن دانشــگاهی وجــود داشــته اســت.«
وی در ادامه گفت: تئوری سازی و پژوهش و رویکرد علمی به مباحث تقریب و اتحاد ضروری است، ازاین‌رو این دانشگاه در حال حاضر در رشته‌هایی چون علوم قرآنی، تاریخ اسلام، فلسفه و کلام اسلامی، فقه و مبانی حقوق و عرفان اسلامی که در میان تمامی مسلمانان موردتوجه است، دانشجو دارد و فعالیت می‌کند.
سرپرست دانشگاه تقریب مذاهب اسلامی واحد قم اضافه کرد: برای مثال، رشته عرفان در کشورهای مختلف ازجمله ترکیه و بسیاری از کشورهای عربی علاقه‌مندان جدی دارد و این از نیاز جدی به معنویت در جامعه جهانی نشئت می‌گیرد که موردتوجه انسانها قرارگرفته است؛ در عرصه عرفان و اخلاق اشتراکات زیادی میان مسلمانان وجود دارد که می‌تواند نقش زیادی در تقریب مذاهب داشته باشد.
وی با تأکید بر این‌که تمامی رشته‌های ارائه‌شده در دانشگاه مذاهب اسلامی با رویکرد تقریبی و وحدت جامعه اسلامی است، گفت: در تمامی رشته‌های ارائه‌شده رویکرد تقریبی وجود دارد، ضمن این‌که واحدهای درسی مربوط به تقریب مذاهب و همچنین پژوهش‌های تقریبی نیز در میان دانشجویان انجام می‌شود.
همچنین افزود: دانشگاه تقریب مذاهب اسلامی در عرصه جهانی کم‌نظیر است. دانشگاهی است که به سمت اشتراک و وحدت بخشی و اتحاد میان مسلمانان است و فعالیت‌های ارزشمندی در این عرصه داشته است.
وی بابیان این‌که دانشگاه‌هایی هستند که درباره مذاهب اسلامی فعال هستند و دانشجویان و پژوهشگرانی دارند، گفت: وجه تمایز فعالیت این دانشگاه نسبت به دانشگاه‌های دیگر محور قرار گرفتن تقریب و وحدت مسلمانان است.
رئیس واحد قم بابیان این‌که مباحث فکری اهمیت زیادی دارد و به عمل انسانها جهت می‌دهد، یادآور شد: مرکز اصلی دانشگاه مذاهب اسلامی در تهران است ولی چهار شعبه در شهرهای سنندج، بندرعباس، گرگان و زاهدان و یک واحد در شهر مقدس قم نیز دارد.
وی درباره اهمیت فعالیت این واحد دانشگاهی در قم گفت: قم ازنظر اثرگذاری و مرکزیت علوم اسلامی در فعالیت‌های علمی و پژوهشی در عرصه تقریب تأثیر مهمی دارد. فکر و باور انسانها نقش کلیدی در سرنوشت آن‌ها دارد؛ اگر در این عرصه علما و روحانیونی با رویکرد تقریبی تربیت شوند، می‌توانند در اتحاد جهان اسلام بسیار اثرگذار باشند.
وی افزود: این روحانیون سفیران اتحاد و تقریب می‌شوند. این‌که انسان نسبت به مذهب حقه خود ملتزم باشد و از سوی دیگری به دنبال تقریب و اتحاد باشد منافاتی ندارند؛ البته این تقریب واقعی است، نه این‌که اقدامی موقتی و یا تاکتیکی محسوب شود.
این استاد و پژوهشگر با اشاره به تأکید مقام معظم رهبری مبنی بر تمدن نوین اسلامی گفت: جهان اسلام دارای تنوع است و این تنوع باید مدیریت شود تا اهداف تعیین‌شده تحقق یابد. اهداف ما پیروزی بر موانع استکباری در منطقه و آزادسازی فلسطین است و رسیدن به تمدن اسلامی و هدف نهایی رسیدن به حکومت جهانی عدالت‌گستر است که آرزوی تمام آزادگان جهان است و ان‌شاءالله با آمادگی مسلمانان و آزادگان جهان و با ظهور انسان کامل؛ حضرت ولیعصر (ارواحنا فداه) ادامه خواهد یافت.
وی در ادامه مبارزه فکری با استکبار و آمریکا و نظریه‌پردازی، هم‌اندیشی و هم‌زیستی موحدانه در جهت آزادسازی فلسطین اشغالی و قدس شریف را از مهم‌ترین آرمان‌های دانشگاه مذاهب اسلامی عنوان کرد و گفت: البته در این مسیر، تقریب و وحدت به معنای کوتاه آمدن از حقایق دین و مذهب و حتی کنار گذاشتن ارزش‌ها نیست، ولی این‌که هر کس در مذهب خود می‌تواند زندگی مسالمت‌آمیز اجتماعی داشته باید و به‌زور نباید همدیگر را به مذهب و دین خاصی مجبور کرد، اصلی دینی و مشهور است.
حجت الاسلام اخلاقی خاطرنشان کرد: رویکرد دانشگاه این است که هرکسی طبق مذهب خود، زندگی مسالمت‌آمیزی با دیگر افراد داشته باشد. اگر افرادی احیاناً با شناخت و علاقه خود مذهب تشیع را انتخاب کردند، دارای اختیار هستند، ولی هیچ‌گاه کسی در این عرصه مجبور یا ملزم به گرایش به مذهب تشیع نمی‌شود.
* تقریب مذاهب تفکر تکفیری را نابود می‌کند
وی بابیان این‌که چنین رویکردی فضایی ایجاد می‌کند که مذاهب اسلامی، در عرصه‌های علمی و پژوهشی وارد می‌شوند ادامه داد: این کار موجب می‌شود رویکرد تکفیری و حرکت‌های کورکورانه و تعصبی در جامعه و جهان اسلام کم شود.
سرپرست دانشگاه تقریب مذاهب اسلامی واحد قم با اشاره به نقش رژیم صهیونیستی در تفریق جهان اسلام در دهه‌های اخیر گفت: ما در جهان اسلام، در پنجاه سال اخیر، با غده سرطانی به نام رژیم صهیونیستی مواجهیم که کشورهای اسلامی را به جان هم انداخته است. وقتی کشورهای اسلامی تنها باشند، بسیار آسیب‌پذیر می‌شوند و هر قدرت برتر می‌تواند آن‌ها را تحت تأثیر خود یا فرهنگ خود قرار دهد.
* فراخوان چهارمین دوره جذب دانشجو
وی در ادامه به پذیرش واحد قم دانشگاه تقریب مذاهب اسلامی ویژه طلاب خواهر و برادر در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری اشاره کرد و گفت: امسال چهارمین دوره برگزاری آزمون اختصاصی طلاب انجام خواهد شد. دانشگاه مذاهب اسلامی با پیگیری ریاست محترم دانشگاه جناب حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر محمدحسین مختاری و تصویب هیئت‌امنای محترم دانشگاه و نیز با کسب مجوز از وزارت علوم، آزمون اختصاصی برای روحانیون و طلاب خواهر و برادر برگزار خواهد کرد.
حجت‌الاسلام اخلاقی افزود: دوره کارشناسی ارشد برای طلاب رایگان و دوره دکتری با هزینه‌ای مختصر در فضایی عالی و با اساتید متخصص و عالم برگزار می‌شود تا طلاب با دغدغه کمتری در این دانشگاه حضور یابند و تحصیلات خود را تکمیل نمایند.
وی درباره رشته‌های ارائه‌شده در سال ۱۴۰۰-۱۳۹۹ گفت: در مقطع کارشناسی ارشد رشته‌های فلسفه و کلام اسلامی و عرفان اسلامی با سهمیه ۴۰ نفر و در مقطع دکتری فقه و مبانی حقوق و تاریخ اسلام با سهمیه ۱۴ نفر در خدمت طلاب و فضلای ارجمند خواهیم بود.
سرپرست واحد قم بابیان این‌که در حال حاضر ۴۵ دانشجو در دو مقطع ارشد و دکتری در حال تحصیل و در آستانه نگارش پایان‌نامه و رساله هستند، ادامه داد: در این دوره‌ها تلاش می‌شود که طلاب ارتباط خود را با حوزه قطع نکنند و نسبت به وظایف طلبگی و دروس حوزوی اهتمام داشته باشند. در این دانشگاه طلاب در عرصه امور تبلیغی و دینی نیز فعالیت‌های خود را ادامه می‌دهند. اساتید اینجا از علمای انقلابی و متخصصین هستند و فضای طلبگی در واحد قم دانشگاه تقریب مذاهب اسلامی حاکم است.
وی با اشاره به دو عنصر کلیدی نوسازی و عقلانیت مطرح توسط مقام معظم رهبری «مدظله‌العالی» در خطاب به دبیر کل جدید مجمع جهانی تقریب؛ حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر شهریاری، اظهار امیدواری کرد که بتوانیم در راستای این خط‌مشی حکیمانه گام برداریم.
وی در پایان افزود: طلاب و فضلای علاقه‌مند به این دانشگاه که داری سطح دو و سه حوزوی یا کارشناسی و کارشناسی ارشد هستند به سایت دانشگاه مذاهب اسلامی مراجعه نموده و دفترچه آزمون اختصاصی طلاب را با دقت مطالعه نمایند و در صورت نیاز به راهنمایی، همکاران واحد قم پاسخگو خواهند بود.
گفت‌وگو: علیرضا سهلانی
