به گزارش خبرگزاری حوزه از مشهد، جلسه دفاع پایان نامه سطح سه حجت الاسلام جواد دهقان با عنوان «بررسی آثار فقهی حکم مولوی و ارشادی» با بررسی حجت الاسلام و المسلمین محسن جهانگیری در مقام استاد داور در محل مرکز مدیریت حوزه علمیه خراسان برگزار شد.
مولف پایان نامه با بیان اینکه دقت نظر در ماهیت مباحث بنیادین قلمرو استنباط قوانین الهی و بطور خاص مفهوم حکم شرعی از دیرباز جزء دغدغه های اساسی برخی از صاحب نظران حوزه فقه و فقاهت به شمارمی آمده است، گفت: یکی از تقسیمات مرتبط با حکم شرعی در دانش اصول، انقسام آن به دو بخش مولوی و ارشادی می باشد که با عنایت به این تقسیم بندی می توان گفت درخواست ها و فرامین شارع همگی در یک سطح نبوده و گروهی از آن ها مولوی و پاره ایی نیز ارشادی هستند.
وی با اشاره به اینکه مقوله مولوی و ارشادی به عنوان دو زاویه دید که بر اساس منشأ صدور حکم رقم خورده است، تصریح کرد: نگاه به این موضوع ضمن استطرادی بودن صرفا در برخی از مکتوبات منحصر به تعریف این دو اصطلاح و بیان سنجه های تشخیص آن دو از هم بوده است. وی ادامه داد: مقوله مولوی و ارشادی را می توان ازجمله مباحث تأثیرگزار در مسیر استنباط احکام شرعی دانست و عالمان فقه در مجال استخراج نظر شارع با حمل نمودن برخی از دلایل بر ارشادیت به استخراج و تحلیل فروعی متفاوت از مقتضیات ظاهر حکم می پردازند. یعنی درپاره ایی از موارد بی آنکه مکلف را به سوی اطاعت از حکم هدایت نمایند، زحمت مطّلع نمودن وی با مصالح و مفاسد حکم را به دوش می کشند و او را در برابر این آگاهی بخشی مسئول می دانند.
حجت الاسلام دهقان با بیان اینکه بی شک انگیزه عالمان این فن از تحلیل متفاوت نسبت به برخی از ادله ی استنباط احکام، دست یابی به یک راهکار تازه در مسیر فهم بیانات و خطابات شارع بوده است، افزود: قطعا تمرکز بر مبحث مولوی و ارشادی و بررسی ثمرات فقهی آن می تواند منشأ فواید مهم و کاربردی در دانش فقه باشد که به فضل الهی نوشتار حاضر درصدد ارائه تطبیقات و ثمرات فقهی این دو نگاه متفاوت به احکام خواهد بود.
وی با اشاره به اینکه تفاوت احکام از حیث منشأ صدور، سرچشمه انقسام حکم به مولوی و ارشادی بوده است، ابرازکرد: حکم مولوی در تقابل با حکم ارشادی به حکمی گفته می شود که شارع مقدس به عنوان مولا و ازحیث مولویت و به انگیزه برانگیختن بر انجام یا ترک عملی، نسبت به صدور آن اقدام کرده باشد اما اگر شارع مقدس درمقام صدورحکمی با تغییر جایگاه خویش از مولویت به موضع نصیحت و ارشاد و از این زاویه که او هم یکی از عقلاست دستوری صادر نماید چنین حکمی ارشادی می باشد و انگیزه مولا در این صورت صرفا تحفظ بر مصالح مکلف و یا دفع برخی از مفاسد او است.
طلبه سطح سه حوزه علمیه خراسان اضافه کرد: از خصائص احکام ارشادی این است که در صورت اطاعت فقط موفق به درک مصالح و یا دفع مفاسد آن عمل خواهیم شد و هیچ گونه ثواب یا عقابی در انتظار مکلف نیست برخلاف احکام مولوی که در صورت امتثال، علاوه بر درک فواید و یا دفع مضرات، از پاداش اطاعت دستورات شارع هم بهره مند خواهیم شد.
حجت الاسلام دهقان در پایان گفت: نوشتار حاضر سعی دارد تا علاوه بر ارائه مبانی نظری این فرع اصولی، با بررسی اجمالی تعدادی از فروعات فقهی مرتبط، به تبیین آثار مولویت و ارشادیت حکم در فضای علم فقه و مبتنی بر افعال مکلفین بپردازد.
گفتنی است، مولف این پایان نامه از هدایت و راهنمایی حجت الاسلام حسنعلی اخلاقی امیری در مقام استاد راهنما و حجت الاسلام محمد نوروزی در مقام استاد داور، بهره برده است.
لازم به ذکر است، طلاب علاقمند برای شرکت در جلسات دفاعیه پایان نامه ها با توجه به شیوع ویروس کرونا و الزامات اجرایی در خصوص عدم حضور در تجمعات، می توانند از طریق سامانه «طلاب» در سایت حوزه علمیه خراسان و ورود به بخش آموزش و شرکت در جلسه دفاع آنلاین، به صورت مجازی و بر خط حضور یابند.
انتهای پیام/۳۱۳/۲۵
