به گزارش خبرگزاری حوزه، دکتر سید سجاد شریعتی در نشست علمی «افق های پژوهش علوم انسانی در نسبت با آینده تمدنی فضای مجازی» که به همت روابط عمومی دفتر تبلیغات اسلامی برگزار شد، اظهار داشت: مسئله فضای مجازی برای ما به شدت جدی است و باید توجه جدی به آن داشت و همانطور که جهان پیرامونی را جهانی نمی بینیم که صرفاً بتوان از یک زاویه به آن نگاه کرد، جهان سایبری را هم جهانی نمی بینیم که بشود از نگاه ارتباطات و یا رابطه دو فرد به آن نگاه کرد.
وی گفت: جهان مجازی، فضایی است که مناسبات حقیقی و مسائلی خیلی بنیادی تر و حیاتی تر از فضای حقیقی را رقم می زند و به همین دلیل، باید مورد توجه ویژه قرار گیرد.
مسئول مرکز تحقیقات و آینده پژوهی سازمان سراج با معرفی مرکز تحقیقات سازمان فضای مجازی سراج، تصریح کرد: این سازمان از سال ۹۴ با هشت گروه علمی آغاز بکار کرد و هدف کلی آن شناخت تمدنی فضای مجازی است و به صورت تخصصی پژوهش در علوم انسانی در حوزه فضای مجازی انجام می دهد.
وی افزود: در این مرکز، یک فهم و شناخت تمدنی از فضای مجازی را استخراج کردیم و اینکه در آینده فضای مجازی چه اتفاقی خواهد افتاد و اینکه پیامدها و تئوری پردازی از مواجهه انقلاب با این فضای مجازی چگونه خواهد بود را مورد سنجش قرار دادیم.
دکتر شریعتی با بیان اینکه چطور فضای مجازی تمدن ما را تحت تأثیر خودش قرار خواهد داد، اظهار داشت: اگر یک تغییر تمدنی در حال رخ دادن است و فضای مجازی صرفاً یک وسیله ارتباطی است، بنابراین، بنیادهایی مثل جامعه، فرهنگ و علم را تغییر خواهد داد.
وی گفت: در این مرحله تاریخی به خوبی آگاه هستیم که علم یک پدیده صرفاً مطابق با واقع است و علم یک شأن اجتماعی و تمدنی دارد، فلذا اگر زندگی تغییر می کند، پس بنیادهای علوم تغییر می کند؛ وقتی زیست انسانی تغییر می کند، اولین علمی که تغییر می کند، علوم انسانی است.
مسئول مرکز تحقیقات و آینده پژوهی سازمان سراج با اشاره به اهمیت آینده نگری، تصریح کرد: یک پدیده پنج نوع واکنش در بر دارد، واکنش اول وادادگی است که نسبت به پدیده، نگاه مثبت و منفی ندارد و حاکمیت تفکر بر پدیده را بر عهده وجود آورنده پدیده می گذارد.
وی افزود: واکنش بعدی، انفعال با تأخیر است و معمولاً وقتی رخ می دهد که یک پدیده بحران ایجاد می کند که واکنش سریع در مقابل هر تغییر جزو رفتار غریزی است؛ نمونه آن، مهاجرت از وایبر به تلگرام است و آسیب های خاص خود را پدیدار کرد و بعد از چند سال به این نتیجه رسیدیم که بستن این پیام رسان موثر نخواهد بود.
دکتر شریعتی، واکنش دیگر در مقابل یک پدیده را انفعال در لحظه دانست و اظهار داشت: انفعال در لحظه همان واکنش در مقابل هر تغییر پس از یک بازه زمانی طولانی بوده و واکنش بعدی انفعال در لحظه است، اینکه زمین بازیِ مبتنی بر مراودات و مناسبات انسانی جامعه اسلامی و ایرانی را چطور شکل بدهیم که این امر در شبکه ملی اطلاعات خلاصه می شود و رهبر انقلاب اسلامی نیز تأکید می کنند داخل زمین بنیادهای اجتماعی پدیده های زیستی و کلان خودمان باید بازی کنیم.
وی گفت: در رویکرد تمدنی، نه تنها باید بنیادها را از آن خودمان کنیم، بلکه مأواسازی آن برای جهانیان و حرکت به سمت ظهور داشته باشیم.
مسئول مرکز تحقیقات و آینده پژوهی سازمان سراج، امکانات آینده نگری را به چهار محور تقسیم و تصریح کرد: محور اول امکانات حال می باشد، هر حال زمانی همواره در افق های آینده گوناگون قابل تصویر است و شناخت این افق ها در نهایت امکان تصمیم گیری را مهیا می سازد.
وی افزود: محور دوم، امکانات گذشته است که با فهمیدن افق های آینده، زوایای تیره و تار گذشته نیز آشکار می شود؛ لذا روشن شدن این زوایا نه تنها بازیابی هویت است، بلکه امکان کنش بر اساس هویت را فراهم می کند.
شریعتی محوری بعدی را امکانات پیدایش خواند و اظهار داشت: بدون فهمِ چیزهایی که ممکن است در آینده پیدا شوند یا بوجود آیند، نمی توان برای آینده برنامه ریزی صحیحی داشت، بنابراین وضعیت حال ما به امکانات پیدایش گره خورده است.
وی گفت: محور چهارم، امکانات کنش است که در واقع نمی توان کنشی داشت، مگر آنکه امکانات آینده آن کنش مورد بررسی قرار گیرد و هر کنش مجموعه ای از آینده نگری های کلی و جزئی است و هر چه آینده نگری کلی تر و عمیق تر باشد، کنش کم خطاتر خواهد بود.
گفتنی است، مسئول مرکز تحقیقات و آینده پژوهی سازمان سراج در ادامه به مباحثی همچون پروژه ره نگاشت، پیشران های جهش تمدنی در عصر سایبر، ترسیم وضعیت آینده و افق های پژوهش پرداخت و دبیری این نشست را محمدرضا قربانزاده «مدیر پرتال دفتر تبلیغات اسلامی» بر عهده داشت.
