به گزارش خبرنگار خبرگزاری «حوزه» از تهران، حجت الاسلام مهدی قریب، عضو شورای مدرسه راهبری علم و عمل، در نشست حوزه عاصمه با عنوان «تحول در حوزه علمیه»، که در سالن اجتماعات حوزه ریاست سازمان تبلیغات اسلامی استان تهران برگزار شد، با بیان طرح بحثی در خصوص ارتقاء حوزه علمیه در دوران کنونی و پرداختن به مسئله حوزه عاصمه در نگاه راهبردی و کلان حوزه علمیه، اظهار داشت: بحث حوزه عاصمه را می توان در سه محور ماهوی، تاریخی و بستر طبیعی می توان مطرح کرد که قبل از طرح این سه محور بهتر است به ضرورت حوزه عاصمه پرداخته شود. در دروان کنونی مناسبات جدیدی رخ داده است که اختصاص به جهان اسلام ندارد. به همین علت جهان باید نسبت خود را با پدیده انقلاب اسلامی مشخص کند و در این بین نقش مسئولان نظام جمهوری اسلامی و بخصوص حوزه علمیه تشیع نقشی پررنگ تری خواهند داشت.
وی ادامه داد: انقلاب اسلامی آغاز دوره جدیدی در تاریخ بشریت است. این مطلب علاوه بر اینکه در سخن بزرگان بیان شده است، کارشناسان و شرق شناسان غربی نیز به پدیده انقلاب اسلامی و دورانی که این پدیده در آن واقع شده است اشاره داشته اند. در واقع با پدیده انقلاب اسلامی درگیری جدید از لحاظ فکری و فیزیکی در سطح بین المللی رخ داده است.
این استاد حوزه علمیه با بیان ارتقاء سطح دوران کنونی توضیح داد: در حال حاضر شاهد ارتقاء مسائل اجتماعی و عصر اجتماعی شدن در فضای دینداران هستیم که از سطح گذاره های دینی و احیای چند گزاره دینی در شاخه های مختلف فلسفه، کلام و یا مکتب فقهی و کلامی جدید خارج شده است. حتی باید گفت دینداران در این دوران از نظامات دینی نیز خارج شده اند، یعنی سطح نظامات به سطح عالی تری ارتقاء پیدا کرده است که این یکی از برکات انقلاب اسلامی است.
عضو شورای مدرسه راهبری علم و عمل با توضیح اینکه سطح درگیری در جهان، با توجه به تغییر سطح دیدگاهها تغییر کرده است توضیح داد: در حال حاضر دعوای ما با تمدن رقیب در سطح اداره ی جهان گسترش پیدا کرده است. به علت اینکه ادعاهای ما در سطح بالاتری بیان شده است، لذا دشمن احساس می کند انقلاب اسلامی هیمنه وجودی اش را به خطر انداخته است و برای مقابله با پدیده انقلاب با تمام وجودش در پی مقابله با این پدیده بر آمده است.
وی ادامه داد: قبل انقلاب اسلامی و قیام امام خمینی(ره) فقه ما فردی بود و حداکثر برای اداره خانواده قدم بر می داشت و اصلاً در سطح بالاتر و ایجاد حکومت و اداره آن فکر نمی کرد. اما در حال حاضر شرایط تغییر اساسی کرده است و باید فقه و هر نهادی که در متن انقلاب است، برای اداره جهان بیرونی ایده و تفکر جدیدی ارائه دهد و خود را با پدیده انقلاب اسلامی ویرایش کند. اگر از این دوران عقب بیافتد خودبه خود محکوم به زوال و انزوا خواهد شد و حوزه علمیه باید دایه دار پدیده انقلاب اسلامی باشد.
حجت الاسلام قریب با بیان سخنی از شهید مطهری در خصوص حوزه علمیه گفت: حوزه علمیه باید از جایی که واقع شده است، به جایی که بتواند اداره جهان را در سطح عالی تری در دست بگیرد، هجرت کند. شهید مطهری در کتاب ده گفتار می فرماید؛ اگر کسی قائل به این باشد که وضع موجود حوزه خوب است، روی دیگر آن تفکری است می خواهد حوزه علمیه از بیخ و بن از بین ببرند و هر دوی این تفکر دو روی یک سکه هستند که منجر به حذف حوزه خواهند شد. لذا کلید واژه هجرت برای حوزه علمیه ای که می خواهد اداره جهان را بر عهده بگیرد کلید واژه مهمی خواهد بود.
عضو شورای مدرسه راهبری علم و عمل با بیان راه کاری برای تحول در حوزه علمیه خاطر نشان کرد: اولین نکته در تحول حوزه این است که نباید دست آوردهای حوزه را نادیده گرفت. یکی از اشتباهات این است که به نام نقد حوزه بخواهیم ریشه های حوزه را تضعیف کنیم و این یکی از اشتباهات بزرگ خواهد بود. افرادی که به صورت آگاهانه و یا نا آگاهانه در پی نقد حوزه بدون دیدن و در نظر گرفتن دست آورد های حوزه باشند، در واقع در پی قطع ریشه های حوزه هستند و این مطلوب هیچ فرد نقاد منصفی نیست.
وی با بیان تعریف اشتباه بعضی افراد از تحول تاکید داشت: در بحث تحول در حوزه یکی از اشتباهات، نداشتن تعریف درست از تحول است. در واقع افراد با تعریف غلطی که از تحول در حوزه دارند اقدام به مسائل سطحی می کنند و این اقدام سطحی را به عنوان تحول در حوزه قلمداد می کنند. مقام معظم رهبری در دهه های گذشته چندین بار تاکید بر تحول در حوزه داشته اند و افرادی این مطالبه رهبری را فقط منحصر در تغییر کتب درسی دیده اند. تغییر کتب درسی در واقع یکی از ملزومات تحولی است که مقام معظم رهبری بیان فرموده اند می باشد.
حجت الاسلام قریب با بیان نمونه ای از اقدامات تحول در حوزه گفت: در نگاه تاریخی تحول درحوزه، از زمان آقا سید ابوالحسن اصفهانی مرجع بزرگ و مطلق نجف که دغدغه تحول در حوزه را داشت آغاز می شود. ایشان اولین مرجعی بود که درصدی از سهم امام را برای انتشار نشریه پرداخت کرده اند. بعد از ایشان آقای خویی نیز در فکر تحول در حوزه بوده اند تا اینکه بحث تحول در حوزه به زمان امام(ره) می رسد. در دهه های گذشته و با مطالبه مقام معظم رهبری تا حال حاضر بحث تحول در حوزه به صورت جدی مطرح بوده است.
وی ادامه داد: حوزه باید از درون خود متحول شود و خود را از درون ویرایش کند و منتظر نیرویی خارج از حوزه که در صدد تحول در حوزه نباشد. باید در حوزه یک ابر راهکار ایجاد شود و این راهکار باید از دورن حوزه شکل می گیرد. به عبارت دیگر در سطح جهان یک اتفاق بزرگی افتاده است و حوزه باید خود را با این اتفاق بزرگ ویرایش کند. سطح تغییر و تحول حوزه باید متناسب با سطح جهانی باشد. باید سطح دغدغه انسان ها و طلاب را ارتقاء دهیم چرا که سطح تحولات ارتقاء یافته است، که نتیجه این کار، موجب تحول طبیعی در حوزه خواهد شد.
حجت الاسلام قریب با بیان قیام امام(ره) که یکی از نتایج آن که تحول در حوزه شد، اظهار داشت: حضرت امام خمینی(ره) با قیام خود مسئله شیعه را از سطح حکمرانی و بیان اداره یک حکومت و حاکمیت به معنای سرپرستی و اقامه توحید تغییر داد. بعضی از افراد تحول در حوزه را با بحث مطالبه گری اشتباه می گیرند و سطح تحول در حوزه را صرفا یک مطالبه گری صرف قلمداد می کنند و سطح بحث را تا بدین حد تنزل می دهند.
عضو شورای مدرسه راهبری علم و عمل بیان داشت: حوزه علمیه باید تراز خود را از سطح اقلیت بودن خارج کند. اگر سطح توقعات به بالاترین حد خود ارتقاء یابد می توان تحول در حوزه را به صورت طبیعی مشاهد کرد و اصلا تحول در نتیجه یک سری تحولات طبیعی رخ می دهد که شاهد ایجاد حوزه عاصمه به صورت طبیعی خواهیم بود.
وی ادامه داد: حضرت امام(ره) در بحث ولایت فقیه می فرمایند؛ بحث ولایت فقیه در اسلام بدیهی است چرا که خود پیغمبر و خلفا و ائمه بحث ولایت فقیه را اجراء کرده اند، ولی استعمار کاری کرد که اسلام سیاسی و آخوند سیاسی بودن به یک عنصر نامطلوب تبدیل شود و برای اثبات ولایت فقیهی که بدیهی است باید استدلال ارائه شود! و این یکی از تناقضات اتفاق افتاده در متن اسلام است.
حجت الاسلام قریب اظهار داشت: حوزه علمیه باید حوزه عاصمه را در راهبردهای کلان خود مدنظر قرار دهد چرا که حوزه عاصمه یک بحث کاملا طبیعی در بستر انقلاب اسلامی است و خارج از اثبات است. در مسئله حمکرانی نمی توان به مسئله تغذیه، جمعیت، امنیت غذایی و آسیب های اجتماعی بی تفاوت بود. نمی توان به پژوهش های کاربردی که لازمه ی مجلس شورای اسلامی است بی تفاوت بود. لذا مسئله حوزه عاصمه یک مسئله کاملا طبیعی است.
عضو شورای مدرسه راهبری علم و عمل در پایان با بیان قیام حضرت امام(ره) که یکی از نتایج آن ارتقاء سطح حوزه علمیه می باشد، تاکید داشت: بواسطه ی قیام امام(ره) نسل آینده حوزه به تفکر عظیم رسیده اند و طلاب رشد بسیار بالایی را کسب کرده اند. در بعضی مواقع از جذب در حوزه نگران می شویم و این حاصل برابر نبودن سطح حوزه و افراد هستیم. تحول حوزه لازمه اش حرکت به سطح مطلوب است و برای اینکه به سطح مطلوب برسیم باید سطح دغدغه حوزه به سطح بالاتری ارتقاء پیدا کند و در نتیجه به صورت طبیعی به تحول مطلوب در حوزه دست خواهیم یافت.
