به گزارش خبرگزاری حوزه از مشهد، آیت الله سیداحمد علم‌الهدی در نشست علمی «انقلاب اسلامی و توسعه دانش کلام» که در دانشگاه علوم اسلامی رضوی برگزار شد، در مورد سابقه علم کلام پیش از انقلاب اسلامی، با بیان اینکه قریب به هشت قرن، امت اسلام تحت تأثیر و حاکمیت اندیشه‌های غزالی یا کلام اشعری بوده است، گفت: در این اندیشه، مسئله مبانی باورمندی دینی در اموری چون خداباوری و معادباوری، منحصراً بر اساس تعبّدگرایی و خارج از هرگونه عقلانیت بود و این، در همه تطورات و تحولات امت اسلام حاکمیت داشت و در واقع یکی از عوامل رکود جامعه دینی در چند قرن اخیر به شمار می‌آمد.
وی افزود: آمیخته شدن این تعبّدگرایی خاص با اندیشه‌های این‌تیمیه منجربه پیدایش جریان‌های تکفیری شد و ابزاری نیرومند در اختیار استکبار جهانی قرار داد.
امام جمعه مشهد مقدس پیرامون همزیستی و عدم تداخل اندیشه‌ها و نظریات اشعری با جهان‌بینی و هستی‌شناسی غربی، توضیح داد: سیطره تعبّدگرایی صرف بر کلام دینی باعث شده بود، افرادی که در این دوران تحت تأثیر فلسفه غرب و مبانی جهان‌بینی و هستی‌شناسی مادی بودند، با تکیه بر تعبّد و خارج از هرگونه عقلانیت، خود را مسلمان کامل و معتقد به خداوند بدانند.
آیت‌الله علم‌الهدی اضافه کرد: در این زمینه کار به جایی رسید که افرادی با ارزیابی ارزش‌های دینی بر اساس ارزش‌های غربی، مشغول زیر سؤال بردن ارزش‌های دینی شدند و چون تعبّدگرایی اشعری بر قاطبه امت اسلام سایه افکنده بود و تضادی با ارزش‌های غربی نداشت، کسی توان مقابله با آن را در خود نمی‌دید.
وی، بزرگ‌ترین و یکی از اصلی‌ترین فرآیندهای انقلاب را وارد کردن دین اسلام به متن زندگی مردم توسط امام(ره) معرفی کرد و گفت: قبلاً دین محصور در برخی مکان‌های خاص مثل مساجد و حسینیه‌ها بود، اما با اقدامات امام(ره)، در شئون اجتماعی نیز مورد توجه قرار گرفت و موقعیت جدیدی پیدا کرد و علم کلام از حالت قبلی خارج شد.
عضو شورای عالی حوزه علمیه خراسان عنوان کرد: با ایجاد فضای باز فکری و از طریق التقاط منافقین، فعالیت‌های مکاتب مادی مارکسیستی و مبانی اعتقادی و فکری غربی، شبهات در جامعه ما بسیار زیاد شد و مسائلی ازجمله مبانی ماده‌گرایی تا انکار ولایت، در شکل‌های مختلف، ظهور و بروز پیدا کرد و حتی در کوچه و بازار هم شنیده می‌شد.
آیت‌الله علم‌الهدی با بیان اینکه نیاز به یک علم، عاملی برای توسعه آن است، گفت: با ظهور انقلاب اسلامی، خداباوری و معادباوری در عرصه عقلانیت قرار گرفتند و دین‌گرایان با این باور که اسلام تعبّدگرایانه اشعری غزالی قادر به تثبیت خداباوری نیست، نیاز به عقلانیت در زندگی و کانون اندیشه مردم را احساس کردند.
وی، اسلام و انقلاب را برهم‌زننده معادلات سیاسی استکبار جهانی دانست و با تصریح بر اینکه قائمه دین اسلام به مبانی فکری آن است و بر این اساس، خواه‌ناخواه، شبهات و هجمه‌های فکری خصوصاً متوجه تشیّع شده است، اظهار کرد: در گذشته هرگاه ما به سراغ دگراندیشی رفتیم و از مبانی فکری سایر جریان‌ها یا اصطلاحات آن‌ها استفاده کردیم، دین‌مداری به التقاط تبدیل شد که مظهر کامل نفاق و نزدیک به شرک است.
امام جمعه مشهد با بیان اینکه اگر بخواهیم با اصطلاح‌سازی‌های دیگران وارد میدان ترویج مبانی دینی شویم، در واقع از چاله درآمده و به چاه افتاده‌ایم و نسل جوان را گرفتار التقاط کرده‌ایم، گفت: در قرارگاه‌های کلام مشهد و قم، این مهم باید مورد توجه و بحث قرار گیرد و باید به سراغ مبانی استدلالی، اصطلاحات و معارف قرآن و ائمه اطهار (علیهم‌السلام) برویم، چراکه ایشان اسلام را بهتر از همه می‌شناختند و هیچ‌کس مثل ایشان نمی‌تواند مبانی دینی را در عمق جان مردم جا بیندازد.
آیت‌الله علم‌الهدی با اشاره به روش‌های استدلالی متنوع امام صادق (علیه‌السلام) در مواجهه با افراد مختلف، عنوان کرد: اگر در ایجاد اصطلاحات، ابتکار نداشته باشیم، نمی‌توانیم مبانی اعتقادی خودمان را در جامعه اسلامی تثبیت کنیم، بنابراین باید اصطلاحات و روش‌های استدلالی را از دل احادیث و روایات استخراج کنیم و مبنای عقل‌گرایی دینی خودمان قرار دهیم.
گفتنی است، در این مراسم که مدیر حوزه علمیه خراسان و برخی از اساتید برجسته این حوزه از جمله آیات سیدان، اشرفی شاهرودی و مروارید حضور داشتند، از کتاب «ظرفیت‌های تمدنی علم کلام» حجت‌الاسلام والمسلمین محمدتقی سبحانی رونمایی شد.
انتهای پیام/ ۳۱۳/۲۵
