حجت الاسلام والمسلمین حجت الله سروری از پژوهشگران حوزه علمیه و نویسنده در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه به تشریح ابعاد کامل و گسترده مهدویت پرداخته است که در ذیل متن این گفت وگو را می خوانید:

در حکومت جهانی حضرت مهدی (عج) با یک نگاه کلی ، بساط حکومت ها و دولت های مختلف مستکبر وظالم بر می چیدند. بنابراین می توان گفت : صلح جهانی مبتنی بر عدالت و معنویت در سراسر جهان برقرار می شود. در این حکومت، حاکمان و دولتمردان سراسر جهان و ملیت ها هم سو با قیام حضرت ، نمایندگان و کارگزاران حضرت مهدی علیه السلام هستند.

از سوی دیگر به دلیل برقراری کامل عدالت در سراسر گیتی و از آنجا که حکومت جهانی براساس تدبیر و عقل و معنویت اداره می شود. آسیب های اجتماعی نیز در داخل جامعه بشری به صفر می رسد زیرا علت اساسی آسیب های اجتماعی ظلم اجتماعی با احساس ظلم است که در این حکومت منتفی است. از سوی دیگر به دلیل استقرار کامل معنویت و عدالت در سراسر جهان، بساط جنگ برچیده می شود و صلح جهانی وامنیت جهان را پر می کند.

یکی از خواست های بنیادین بشر بریده و خسته ی امروز، یافتن دور نمایی از آینده ای روشن و پر امید است که از بدو پیدایش انسان و هبوط حضرت آدم تاکنون، بشارت فرا رسیدن آن داده شده است. آینده ای درخشان که شکوه و عظمت آن دل های مالامال از انتظار و شوق را مدهوش خود کرده و همین جذابیت، بستر طرح پرسش های گوناگونی درباره ی آن شده است. یکی از این پرسش ها درباره ی آثار و تحولات ظهور و موعود ادیان است. باید گفت در این دوره بشر شاهد تحولات شگرفی در زمینه های مختلف خواهد شد که همگی در راستای تکامل جامعه ی بشری قرار دارند لذا نخست لازم است تصویر روشنی از واژه ی تکامل داشته باشیم و سپس به جنبه های مختلف آن بپردازیم.

باید توجه داشت هر موجودی زمینه ها و استعدادهای وصول به فعلیت هایی را دارد که متناسب با آن و سازگار با طبیعت و سرشت و استعدادهای درونی اش هستند از این رو کمال هر چیز عبارت است از: «رسیدن شی‏ء به فعلیت و وضعیتی که با آن ملایم و سازگار باشد».

بنابراین تکامل بشر و جامعه بشری به معنای شکوفا شدن و به فعلیت رسیدن همه امکان ها و استعدادها و ظرفیتهای آن است. از طرفی باید توجه داشت که بشر و جامعه بشری دارای استعدادهای متعدد و متنوعی است که تکامل حقیقی با شکوفایی و به فعلیت رسیدن همه آنها تحقق می یابد. از آنجا که بشر موجودی دو بعدی است برخی از این استعدادها و در نتیجه برخی از این ابعاد تکامل ناظر به زندگی مادی وبرخی دیگر ناظر به بعد معنوی و اخلاقی بشر است.

از این رو تکامل حقیقی بشر که وعده ی تحقق آن در عصر ظهور آورده شده است همه ی جنبه های حیات بشری را در بر می گیرد و پاسخ گوی همه ی نیازها و خواسته های وی چه در دایره ی امور معنوی و چه در قلمرو امور مادی خواهد بود. در اینجا یک دورنمایی از مهم ترین ابعاد جامعه ی بشری در آن عصر طلایی را به کمک احادیث و روایات بیان می کنم:

۱. تکامل فکری:

در زمان ظهور و بر پایی دولت کریمه امام زمان (عج) سطح اندیشه و فکر مردم به نحو چشم گیری بالا می رود. امام باقر (ع) در این باره می فرماید: «اذا قام قائمنا وضع الله یده علی رئوس العباد فجمع بها عقولهم و کملت به احلامهم وقتی که قائم ما قیام می کند خدا دست لطفش را بر سر بندگان می نهد و بدین وسیله عقل های پراکنده ی آنها را جمع می کند و اندیشه ی آنان را به حد کمال می رساند».

۲. رشد معنویت و اخلاق:

یکی دیگر از جنبه های تکامل بشری در عصر موعود را می توان در وادی معنویت و اخلاق جست و جو کرد. متأسفانه در دنیای کنونی در کنار توسعه ی صنایع و علوم شاهد روند نزولی سیر بشریت در حوزه ی اخلاق بوده ایم اما در آن دوران طلایی رشد جنبه های مختلف حیات بشری چه مادی و چه معنوی متوازن خواهد بود.

امام حسن (ع) می فرماید: خداوند در آخر الزمان مهدی را بر می انگیزد و کسی از منحرفان و فاسدان نیست مگر این که اصلاح گردد.

حضرت امیرالمؤمنین (ع) از رخت بر بستن بدی ها و ناراحتی ها و جایگزین شدن خیر و نیکی به جای آن در این دوران خبر می دهد».

و در جای دیگر می فرماید: «و لذهب الشحنا من قلوب العباد کینه توزی از دلهای بندگان خارج می شود».

همه ی این امور از استقرار و بسط اخلاق و معنویت حکایت دارد.

۳. رشد علم و فرهنگ اسلامی:

از دیگر موارد پیشرفت و تکامل بشری در این دوران، بالا رفتن آگاهی های دینی و مذهبی همگان است. امام باقر (ع) می فرماید: «در روزگار مهدی به اندازه ای به شما حکمت و فهم داده خواهد شد که یک زن در خانه اش به طریق کتاب خدا و سنت پیامبر قضاوت می کند».

۴. جهان شمولی اسلام (دین حق)

یکی دیگر از جنبه های تکامل بشری در عصر موعود، رشد و توسعه و فراگیر شدن آیین حق (اسلام) خواهد بود. در این دوران، ادیان دروغین و ساخته ی اوهام بشری و نیز ادیان تحریف شده رخت بربسته و پرتو دین حق سراسر پهنای این کره ی خاکی را در خواهد نوردید.

امام باقر (ع) در تفسیر آیه ی سی و سوم سوره ی توبه می فرماید: «در آن زمان کسی باقی نمی ماند، مگر آن که به رسالت محمد (ص) اعتراف و اقرار کند».

۵. شکوفایی اقتصاد و رفاه اجتماعی

در پرتو تحول فرهنگی و اخلاقی بشر و رشد تقوا و نیکی ها، نعمت های الهی از هر سو بر بندگان سرازیر می شوند، زیرا این وعده ی تخلف ناپذیر پروردگار است: «لو ان اهل القری امنوا و اتقوا لفتحنا علیهم برکات من السماء و الارض اگر مردم شهرها و دیارها ایمان آورند و تقوا پیشه کنند، ما برکات زمین و آسمان را بر آنان می گشاییم».

در پرتو این عنایت الهی است که از آرزوهای دیرین بشری، که همان برچیده شدن و ریشه کن شدن فقر است، تحقق می یابد. پیامبر گرامی اسلام (ص) در این باره می فرماید: «هنگامی که حضرت مهدی ظهور کند اموال و زکات ها را در کوچه ها می برند، ولی کسی پیدا نمی شود که حاضر به دریافت آنها باشد».

آری در این عصر طلایی ظهور حضرت، فقر رخت بربسته و هیچ ویرانه و ویرانه نشینی باقی نمی ماند.

امام باقر (ع) در این باره می فرماید: «حکومت او شرق و غرب جهان را فرا خواهد گرفت و گنجینه های زمین برای او ظاهر می گردد و در سرتا سر جهان جای ویرانی نخواهد ماند، مگر این که آن را آباد خواهد ساخت».

۶. تکامل علمی و تکنولوژی و پیشرفت برق آسای علوم و فنون:

در این عصر، پیشرفت تکنولوژی و علوم به گونه ای برق آسا و غیر قابل مقایسه با دنیای کنونی خواهد بود، به گونه ای که همه ی دستاوردهای خیره کننده ی جهان بشری کنونی و آینده در برابر آن بسیار اندک و ناچیز است.

امام صادق (ع) در این باره می فرماید: دانش بیست و حرف (شاخه و شعبه) است و مجموع آنچه پیامبران آورده اند دو حرف است و مردم تا آن روز بیش از آن دو حرف را نمی دانند و چون قائم قیام کند، بیست و پنج حرف بقیه را بیرون می آورد و در میان مردم منتشر می سازد و بدین سان مجموعه ی بیست و هفت جزء دانش را نشر می دهد».

ما با مراجعه به روایات می توانیم به دورنمایی از برخی از پیشرفت های علمی و صنعتی دست یابیم که به آنها اشاره می کنیم.

الف) پیشرفت صنایع و حل مسئله ی انرژی: امام صادق (ع) می فرماید: «هنگامی که قائم ما قیام کند، زمین به نور پروردگارش روشن می‌شود و بندگان خدا از نور آفتاب بی نیاز می شوند».

از این تعبیر چنین بر می آید که مسئله نور و انرژی آن چنان حل می شود که در روز و شب از پر قدرت ترین نورها، که می تواند جانشین آفتاب گردد، بهره می گیرند و این شاید در سایه ی استقرار یک سیستم تکامل یافته ی انرژی اتمی با تصفیه ی کامل از تشعشعات زیانبار آن تحقق یابد، امری که در حال حاضر بزرگ ترین مشکل استفاده از این انرژی است.

ب) پیشرفت پزشکی: در آن عصر هیچ بیماری بدون درمان باقی نمی ماند.

امام باقر (ع) در این باره می فرماید: «هر کس قائم اهل بیت مرا درک کند، اگر به بیماری دچار باشد، شفا یابد و چنانچه دچار ناتوانی باشد، توانا و نیرومند می شود».

و در برخی روایات از ریشه کن شدن بسیاری از بیماری ها خبر داده شده است که چه بسا تحقق آن در پرتو عنایات الهی قابل تفسیر باشد.

امام سجاد (ع) در این باره می فرماید: «هنگامی که مهدی قیام کند، خداوند متعال هرگونه بیماری را از جامعه شیعیان برطرف می کند».

ج) گسترش و پیشرفت وسایل مخابراتی و ارتباط جمعی: یکی دیگر از جنبه های پیشرفت بشری در این عصر را می توان در حوزه ی وسایل مخابراتی و ارتباط جمعی دانست که نمونه های فعلی آن در جامعه ی کنونی به صورت رادیو و تلویزیون و ماهواره ها و غیره است که گسترش و رشد مضاعفی پیدا خواهند کرد.

امام صادق (ع) می فرماید: «در زمان قائم، شخص مؤمن در حالی که در مشرق به سر می برد، برادر خود را که در مغرب است دیده و نیز آن که در مغرب است، برادر خویش را در مشرق خواهد دید».

و نیز می فرماید: «چون قائم ما قیام نماید خداوند گوش و چشم شیعیان ما را چنان تقویت می کند که بین آنها و امام (ع) پست و پیک وجود نداشته باشد به گونه ای که وقتی امام با آنها سخن می گوید آنان می شنوند و او را می بینند و امام در جایگاه خود قرار دارد».

امام باقر (ع) نیز می فرماید: «چون قائم قیام کند در هر منطقه ای از مناطق از مناطق زمین مردی را (به عنوان نماینده) می فرستد و می‌گوید: دستورالعمل تو در کف دست توست چنانچه امری برایت پیش آمد که آن را نفهمیدی و حکمش را ندانستی به کف دست خود نگاه کن و بر طبق آنچه در آن است عمل نما».

د) پیشرفت کشاورزی: یکی دیگر از جنبه های پیشرفت بشری در این عصر رشد و توسعه کمی و کیفی دانش و محصولات کشاورزی است.

امام علی (ع) در این باره می فرماید: «حضرت مهدی (عج) شرق و غرب زمین را تسخیر می کند بدی ها و ناراحتی ها را بر طرف می کند و خیر و نیکی جای گزین آن می شود به طوری که یک کشاورز از هر من) ۳ کیلو) صد من محصول به دست می آورد همان گونه که خدا فرمود: «در هر سنبلی صد دانه عمل می آید و خداوند برای هر کس که اراده نماید زیادتر می کند».

البته این امر با دستاوردهای کنونی بشر در زمینه ی ژنتیک و کاربرد آن قابل هضم است.

۷. گسترش عدالت:

یکی از تلخ کامی های بشر در طی قرن ها فقدان عدالت فراگیر و حاکمیت ظلم و ستم و تبعیض بوده امری که ناامیدی و سرخوردگی بشر تشنه عدالت را به دنبال داشته است اما این وعده ی پروردگار است که در این عصر برای نخستین بار در کل طول عمر زمین و زمینیان بساط ظلم و ستم و تبعیض برچیده می شود و ذائقه ی بشر تشنه ی عدالت حلاوت شهد دل انگیز عدالت را خواهد چشید.

امام جواد (ع) می فرماید: «یملأ الارض قسطا و عدلا بعد ما ملئت ظلما و جورا زمین را از عدل و داد پر خواهد کرد پس از آن که از ظلم و ستم لبریز شده باشد».

در پرتو خورشید فروزان عدالت هر صاحب حقی به حقش خواهد رسید و دستگاه قضاوت حضرت (عچ) این امر را سامان خواهد داد. حضرت امام باقر (ع) در این باره می فرماید: «پس از ظهور مهدی (عج) هیچ حقی از کسی بر عهده دیگری باقی نمی ماند مگر آن که حضرت آن را باز می ستاند و به صاحبش می دهد».

۸. امنیت عمومی

یکی از مهم ترین مؤلفه های به وجود آمدن جامعه ای پیش رفته و پویا استقرار امنیت همه جانبه و فراگیر و پایدار است امری که به لحاظ اهمیت آن در روایات ما نعمتی الهی معرفی شده است و این خواسته ی بشری به نحو فراگیر و همه جانبه تنها در عصر موعود محقق خواهد شد.

امام باقر (ع) در این باره می فرماید: «در این زمان پیر زن ناتوانی از مشرق زمین به مغرب می رود در حالی که هیچ کس متعرض او نمی‌شود».

و در برخی از روایات دایره ی امنیت و حوزه ی آن حتی فراتر از انتظارات معمول بشری تعریف شده است.

امام علی (ع) می فرماید: «هرگاه قائم ما قیام کند آسمان باران خود را می بارد و درندگان با چارپایان از در آشتی وارد می شوند و با انسانها کاری ندارند تا جایی که زنی از عراق به شام می رود بدون این که ذره ای او را نگران سازد یا از درنده ای بترسد».

این ها برخی از جنبه های تکامل بشری در عصر ظهور منجی عالم امکان است که دورنمایی از دورانی طلایی و لبریز از معنویت و رفاه است که پاسخ گوی همه ی خواسته ها و انتظارات بشر در طول اعصار متمادی و بسیار فراتر از آن می باشد برهه ای از زمان که همه ی استعدادها ی بشر به فعلیت و شکوفایی خواهد رسید. به امید آن که دیدگان ما به قامت دل ربای موعود عصرها و نسل ها منور گردد.