حجت‌الاسلام مهدی رضایی، معاون علمی حوزه علمیه خراسان، در گفت‌وگو خبرنگار خبرگزاری حوزه در مشهد، در خصوص بازگشایی مدارس علمیه مشهد، اظهار کرد: آیین آغاز سال تحصیلی جدید در مدارس حوزه علمیه در خراسان‌رضوی، شمالی و جنوبی با حضور آقایان و بانوان، روز گذشته ۲۴ شهریورماه با حضور اعضای شورای عالی اساتید شاخص، در حوزه علمیه خراسان و در مدرسه علمیه نواب برگزار شد.
وی درخصوص تفاوت مدارس علمیه با دانشگاه، بیان کرد: تفاوت‌های آموزشی بین دانشگاه و حوزه شامل شیوه‌های تدریس و نوع آموزش است. در حوزه، اساتید ناظر و القایی برای هر درس به خصوص دروس محوری وجود دارند که یکی از اضلاع یادگیری، داشتن مباحثه است که به تدریس نیز کمک می‌کند. بنابراین کسی که مباحثه خوب داشته باشد، مدرس خوب نیز می‌شود. اما در فضای آموزش و پرورش و دانشگاه بحث مباحثه مطرح نیست. در مدارس علمیه به تربیت روحانیون و رشد شخصیت معنوی طلاب توجه ویژه‌ای می‌شود و برنامه‌های متعددی برای این هدف طراحی شده است.
رضایی افزود: کسانی که از استعداد و آمادگی خوبی برخوردار هستند، می‌توانند در حین تحصیل سال دوم و سوم خود به‌عنوان اساتید ضمن تحصیل، به تدریس برای طلاب پایین‌تر بپردازند که این امکان در دانشگاه‌ها تا زمان فارغ‌التحصیلی وجود ندارد که این موضوع، جزو سنت‌های اصیل حوزه به‌شمار می‌رود.
معاون علمی حوزه علمیه خراسان درخصوص اینکه مدارس علمیه عمدتاً خوابگاهی هستند و به آموزش‌های فرهنگی و اجتماعی نیز توجه دارند، تصریح کرد: بحث خوابگاهی بودن اصلی است که تنها در معنا بحث آموزش مطرح نیست، بلکه بحث در محضر، دیده‌شدن، کار جمعی یا کار تشکیلاتی انجام دادن مورد توجه است. مدارسی در سطح یک، عمدتاً خوابگاهی، یعنی شبانه‌روزی از شنبه تا پنجشنبه هستند که در کنار درس به بحث‌های فرهنگی، عبادی و آداب حجره‌داری می‌پردازند که در امور اجتماعی زندگی دیگر آن‌ها نیز تأثیرگذار است.
وی درخصوص تفاوت متون حوزه علمیه بیان کرد: متون مدارس حوزه علمیه تفاوت قابل توجهی با متون دیگر دارد، دیگر متون نیاز به استاد دارند. یعنی در یک تقسیم‌بندی، کتاب‌ها مطالعاتی هستند که لزوما نیاز به استاد دیده می‌شود، بنابراین اگر استاد نباشد این فراگیری امکان‌پذیر نخواهد بود. بنابراین، در خصوص کتاب‌های حوزه باید گفت، طلبه عمدتاً احساس نیاز به حضور استاد دارد و هیچ آموزشی، خودخوان نیست.
رضایی درخصوص جایگاه تربیت و تذکیه در مدارس حوزه علمیه مطرح کرد: اگر روح حاکم بر برنامه مسائل تربیتی باشد، باید شرایط و الزامات مورد توجه قرار گیرد، مانند عمده مدارس که مراسم صبحگاهی به‌عنوان درس اخلاق دارند و عمده مدارسی که شبانه‌روزی هستند که مابین نمازهای یومیه، در خصوص تذکرات اخلاقی صحبت می‌شود.
معاون علمی حوزه علمیه خراسان گفت: آداب حجره‌داری، نماز جماعت، زیارت و توسلات در مدارس خوابگاهی اتفاق می‌افتد، استاد علاوه بر توانمندی آموزشی جنبه‌های اخلاقی دیگر که مرتبط با روحیه شاگردی و توجه به مباحث معنوی داشته باشد، مورد بررسی قرار می‌دهد.
وی با اشاره به تمهیدات وضعیت متاهل و مجرد افراد مدارس حوزه علمیه، اظهار کرد: افراد متاهل عمدتاً در مدارس خاص حضور دارند، افرادی که در مقاطع پایین‌تر یا بالاتر از دیپلم قرار دارند، در مدارس مختلف درحال تحصیل هستند. همچنین، افرادی که مجرد یا متاهل هستند، به‌صورت تفکیکی در مکان تدریسشان قرار می‌گیرند. همچنین برنامه‌های آموزشی خواهران و برادران متفاوت است و امسال سرفصل‌های خاصی برای خواهران با توجه به اقتصاد خانواده بانوان(سرپرست) در نظر گرفته شده است.
رضایی با بیان اینکه در حوزه علمیه خراسان به نزدیک به ۴۰هزار طلبه وجود دارد، گفت: به‌طور کلی، تحصیل در حوزه علمیه در مقطع دکتری، به سطح ۴ و درس خارج، منتهی می‌شود و برای رسیدن به مقام اجتهاد، بعد از سطح ۴، باید تحصیل ادامه پیدا کند و آزمون و تأیید چند مجتهد برای این مسئله نیز لازم است.
