خبرنگار خبرگزاری حوزه در اراک در گفتوگویی با خانم رضاپوریان، استاد مؤسسه آموزش عالی ریحانة الرسول ساوه به مناسبت فرارسیدن میلاد با سعادت کریم اهل بیت، امام حسن مجتبی (ع)، به بررسی ابعاد مختلف شخصیت و سیره آن حضرت پرداخته است.
در این گفتگو، ارتباط ولادت امام حسن (ع) با مفاهیم تقوا و معنویت ماه رمضان، نقش تربیت فاطمی و علوی در شکلگیری شخصیت ایشان، فضائل اخلاقی و چالشهای دوران امامت ایشان مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.
ولادت امام حسن مجتبی (ع) در ماه رمضان چه ارتباطی با مفاهیم تقوا، و معنویت این ماه دارد؟
تقوا یعنی اعتقاد و ایمان راسخ و عمل به آموزه های اسلامی ، که در ماه مبارک رمضان مفاهیم تقوا و معنویت خودش را با تضرع در درگاه احدیت نشان خواهد داد.
در این ماه پر فضیلت که انسان به بالاترین درجه معنوی میرسد ولادت امام حسن مجتبی علیه السلام کریم اهلبیت مقارن با این ماه میباشد که خداوند متعال منجی هدایت انسان به سوی تقوا و معنویت در ماه سراسر خیر و برکت را به بندگانش عطا کرده است.
امام حسن مجتبی (ع) چگونه در دوران کودکی و جوانی تربیت شدند و نقش حضرت فاطمه (س) و امام علی (ع) در شکلگیری شخصیت ایشان چه بود؟
یک کودک و نوجوان برای رسیدن به اهداف عالی زندگی نیاز به یک الگوی کامل دارد که برای امام حسن مجتبی علیه السلام مادرش فاطمه زهرا سلام الله علیها بهترین الگوی رفتاری است که نقش بزرگی در شکلگیری شخصیت حضرت داشته است.
شیوه حضرت زهرا در تربیت جنبه عملی داشته است و از روش های موثر مربی در تربیت متربی مهر و محبت همراه با عمل میباشد که مادر با مهر و محبت سیره رفتاری را به فرزند نشان میدهد ، در مقابل چشمان فرزند انفاق میکند ، از آزار و اذیت خطا کاران گذشت میکند و... و همچنین با عبادت های شبانه و دعا برای دیگران ، سیره عبادی را به فرزندش آموزش میدهد که نقل شده آن حضرت ۲۵ مرتبه با پای پیاده به حج رفتند ، مدام در کنار منبر رسول اکرم صلیالله علیه و آله بودند و بعد از بازگشت به خانه ، مادرش زهرا سلام الله علیها از محتویات منبر میپرسیدند ،که این روش از نظر نظام تربیتی خیلی مهم است هم تشویق به حضور در مسجد و هم یادگیری معارف الهی.
چه فضائل اخلاقی و ویژگیهای شخصیتی در مورد امام حسن مجتبی (ع) در منابع اسلامی ذکر شده است؟
امام حسن مجتبی علیه السلام یک انسان نمونه و تکامل یافته اخلاقی برای جهان اسلام هستند که در اخلاق و کمال به بالاترین درجه رسیده است و در منابع اسلامی به عنوان یک انسان کامل و الگوی بشریت معرفی شده است.
اخلاق حسنه بارزترین فضیلت اخلاقی حضرت میباشد که در بعد فردی نمود پیدا کرده است و اخلاق حسنه تمام فضیلت های اخلاقی مثل حلم و بردباری ، تواضع و فروتنی ، گذشت و سخاوت و... را در بر دارد.ولی اولین ویژگی و فضیلت حضرت این است که اولین فرزند دومین شخصیت برجسته جهان اسلام یعنی امیر المومنین علیه السلام است.
فضیلت برجسته دیگر امام مجتبی علیه السلام این است که او جزو اصحاب کسا و آل عبا و از اهل بیت پیامبر صل الله علیه و آله بودند؛ اهل بیتی که آیات فراوانی در شأن ایشان نازل شده است؛ از جمله آیه تطهیر.
نقل شده رسول اکرم صل الله علیه و آله در خانه ام سلمه حضور داشتند که این آیه نازل شد: « انّما یریدُ اللّه لیذهب عنکم الرّجس اهل البیت و یطهّرکم تطهیراً »
امام حسن مجتبی (ع) در دوران امامت خود با چه چالشها و مسائلی روبرو بودند و چگونه به هدایت جامعه اسلامی پرداختند؟
دوران امام حسن علیه السلام از دشوارترین دوران های ائمه معصومین علیهم السلام بوده است. شرایط سیاسی و اجتماعی که به امام حسن علیه السلام تحمیل شد به مراتب سخت تر از شرایط امیرالمؤمنین علیه السلام و حتی امام حسین علیه السلام بود.
در زمان امام حسن ع اوضاع به گونه دیگری بود ، مردم می دیدند که حضرت نماز جمعه برگزار می کند و معاویه هم همینطور ، هر دو به حج می روند؛ هر چیزی که از مظاهر اسلام به چشم مردم می آمد معاویه آن را
اجرا می کرد؛حضرت با وجود چالشهای به وجود آمده سعی در هدایت جامعه داشتند که پس از صلح تحمیلی در مدینه حضور داشتند و باعث شد به تربیت و آموزش نیروهای کارآمد بپردازد ، نشر فرهنگ اصیل اسلام را رونق دهد.
امام حسن علیه السلام با نشر اسلام اصیل در مقابل نشر اسلامی که معاویه معرفی میکند مقابله نمود و این موضوع بعد از صلح نیز ادامه یافت ، مبارزه با بدعت های معاویه داشت ، رسیدگی به نیازمندان مینمود ، حمایت های سیاسی از موالیان داشت و افشاگری علیه اهداف شوم فرهنگ معاویه داشت تا بتواند حکومت عدالت علوی را در جهان اسلام به سرانجام برساند.
ولادت امام حسن مجتبی (ع) در ماه رمضان چگونه بر جایگاه اهل بیت (ع) در جامعه اسلامی تأکید کرد و چه تأثیری بر محبت مردم به خاندان پیامبر (ص) داشت؟
در ماه مبارکی که مختص به خداوند متعال است با ولادت این امام بزرگ جایگاه اهلبیت علیهم السلام در جامعه اسلامی به درجه رفیع و والایی رسید نوه رسول اکرم صل الله علیه و آله و اولین فرزند امیر المومنین علیه السلام و مادرش فاطمه زهرا سلام الله علیها است که با این تولد جایگاه ولایت و امامت و نبوت تثبیت شد.
محدثین شیعه و اهل سنت بارها به تشابه امام حسن مجتبی علیه السلام به رسول خدا صل الله علیه و آله اذعان کردهاند و در منابع معتبر خود به این موضوع اشاره داشتند. تشابه امام مجتبی علیهالسلام به رسول خدا صلیاللهعلیهوآله در تمام صفات به اندازهای برای مسلمانان آشنا بود که با دیدن حضرت، مردم به یاد رسول الله میافتادند.
دوستی و محبت رسول خدا صل الله علیه و آله تنها به دوست داشتن امام مجتبی علیهالسلام خلاصه نمیشود و پیامبر رحمت، هر آن کس که او را دوست داشته و مطیع و شیعهاش باشد را نیز دوست دارد ، شدت و علاقه رسول خدا ص به امام مجتبی ع را میتوان در این سخن حضرت مشاهده کرد : آنجا که از نوردیدگانشان به گل خوشبو یاد میکنند.
با این توصیف مردم به خاندان پیامبر اکرم صلیالله علیه و آله محبت ویژه داشتند و راه رستگاری را در محبت و اطاعت این خاندان میدانستند.
امام حسن مجتبی (ع) چگونه با مشکلات و سختیهای زندگی برخورد میکردند و چه درسهایی از صبر و استقامت ایشان میتوان آموخت؟
حضرت آن گونه صبور بود که صبوری وی زبانزد عام و خاص شد و ضرب المثل «حلم الحسنیة » درباره وی رواج یافت،زندگی فردی و اجتماعی حضرت هم با مشکلات و سختیهایی مواجه بوده است که با حلم و بردباری آن ها را نادیده میگرفت.
خصلت حلم امام حسن علیه السلام در حدی بود که مروان یکی از دشمنان پرکینه خاندان رسالت، که حضرت را بسیار رنج داد و آزرد، گفت: این کارها را با کسی انجام دادم که حلم و خویشتن داری او با کوه ها برابری می کند.
در حال حاضر در زندگی فردی و همچنین در جامعه ما هم مشکلات و سختی هایی وجود دارد که باید با الگو گیری از حلم و صبر حضرت، اهتمام بر رفع مشکل مردم و انفاق را سرلوحه زندگی اجتماعی بدانیم چون حضرت کریم و اهل سخاوت و بخشش بودند
و در مشکلات فردی نیز مصائب اهلبیت علیهم السلام و خصوصاً زندگی حضرت را به یاد بیاوریم و تأسی به حضرت داشته باشیم تا درک مشکلات برای ما آسان تر شود.
نظر شما