خبرگزاری حوزه | اولین نکته قابل طرح آن است که «غیبت» به معنی «پوشیده بودن از دیدگان» است، نه حاضر نبودن؛ بنابراین در این بخش، سخن از دوره‌ای است که امام مهدی علیه السلام از چشمان مردمان غایب است و آنها او را نمی بینند و این در حالی است که آن بزرگوار در بین مردم حضور دارد و در میان ایشان زندگی می کند. این حقیقت در روایات امامان معصوم علیهم السلام با عبارات گوناگون بیان شده است.
امام علی علیه‌السلام فرمودند:
«فَوَ رَبِّ عَلِیٍّ إِنَّ حُجَّتَهَا عَلَیْهَا قَائِمَةٌ مَاشِیَةٌ فِی طُرُقِهَا دَاخِلَةٌ فِی دُورِهَا وَ قُصُورِهَا جَوَّالَةٌ فِی شَرْقِ هَذِهِ اَلْأَرْضِ وَ غَرْبِهَا تَسْمَعُ اَلْکَلاَمَ وَ تُسَلِّمَ عَلَی اَلْجَمَاعَةِ تَرَی وَ لاَ تُرَی إِلَی اَلْوَقْتِ وَ اَلْوَعْدِ.» (الغیبة نعمانی، ص 144)
به پروردگار علی سوگند که همان وقت حجّت امّت بر پا است و در کوچه‌هایش رفت و آمد می کند و به خانه‌ها و کاخهایش داخل می شود و در خاور و باختر به گردش است. سخن مردم را می شنود و بر جماعتشان سلام می کند. می‌بیند و دیده نمی‌شود تا وقت و وعده‌اش فرا رسد.
البته نوع دیگری از غیبت نیز برای آن حضرت بیان شده است.
امام صادق علیه السلام فرمود:
«إِنَّ فِی صَاحِبِ هَذَا اَلْأَمْرِ سنن [سُنَناً] مِنَ اَلْأَنْبِیَاءِ عَلَیْهِمُ السَّلاَمُ ... وَ أَمَّا سُنَّتُهُ مِنْ یُوسُفَ فَالسِّتْرُ یَجْعَلُ اَللَّهُ بَیْنَهُ وَ بَیْنَ اَلْخَلْقِ حِجَاباً یَرَوْنَهُ وَ لاَ یَعْرِفُونَهُ.» (کمال‌الدین، ج 2، ص 350)
«در صاحب این امر [ع] سنت‌هایی از انبیاء علیهم السلام وجود دارد ... اما سنّت او از یوسف [ع]، پنهان‌بودن است. خداوند بین او و مردم حجابی قرار می‌دهد [به گونه ای که] مردم او را می‌بینند، ولی نمی‌شناسند.»
بنابراین درباره حضرت مهدی علیه‌السلام غیبت به دو گونه روی می دهد: آن بزرگوار در مواردی از دیدگان پنهان است و در مواردی دیگر دیده می‌شود، ولی شناخته نمی‌گردد، اما در هر حال در میان مردم حضور دارد.
پیشینه غیبت
غیبت و نهان زیستی، پدیده‌ای نیست که برای اولین بار و تنها درباره آخرین حجّت پروردگار روی داده باشد، بلکه از روایات فراوان استفاده می شود که تعدادی از پیامبران بزرگ الهی، بخشی از زندگی خود را در پنهانی و غیبت بوده‌اند و این امر به جهت حکمت و مصلحت خدایی بوده و نه یک خواسته شخصی و یا مصلحت خانوادگی.
بنابراین غیبت یکی از سنّت های الهی است که در زندگی پیامبرانی همچون ادریس، نوح، صالح، ابراهیم، یوسف، موسی، شعیب، الیاس، سلیمان، دانیال و عیسی علیهم السلام جریان یافته است و هر یک از آن سفیران الهی به تناسب شرایط، سالهایی را در غیبت به سر برده‌اند.
به همین دلیل است که در روایات از غیبت حضرت مهدی علیه السلام به عنوان یکی از سنت‌های پیامبران یاد شده است و یکی از دلایل غیبت آن حضرت، اجرا شدن سنّت انبیاء علیهم السلام در زندگی حضرت مهدی علیه السلام شمرده شده است.
امام صادق علیه‌السلام فرمودند:
«إِنَّ لِلْقَائِمِ مِنَّا غَیْبَةً یَطُولُ أَمَدُهَا؛
به راستی که برای [امامِ] قائم از ما غیبتی است که مدت آن طولانی خواهد بود.
فَقُلْتُ لَهُ وَ لِمَ ذَاکَ یَا اِبْنَ رَسُولِ اَللَّهِ؛
راوی گوید: دلیل این غیبت چیست، ای فرزند رسول خدا؟؛
قَالَ إِنَّ اَللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ أَبَی إِلاَّ أَنْ یُجْرِیَ فِیهِ سُنَنَ اَلْأَنْبِیَاءِ عَلَیْهِمُ السَّلاَمُ فِی غَیْبَاتِهِمْ.
حضرت فرمود: خداوند می‌خواهد سنت‌های انبیاء علیهم‌السلام در غیبت‌هایشان، درباره آن حضرت روی دهد.» (علل الشرایع، ج 1، ص 245)
از سخن فوق این نکته نیز آشکار می‌شود که سخن از غیبت امام مهدی علیه السلام سال‌ها پیش از ولادت آن بزرگوار مطرح بوده است و پیشوایان اسلامی از پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم تا امام عسکری علیه‌السلام از غیبت آن حضرت و بعضی از خصوصیات آن و آنچه در زمان غیبت اتّفاق خواهد افتاد خبر داده‌اند و نیز وظایفی را برای مردم مؤمن در آن زمان بیان داشته‌اند.
حضرت محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم نیز پیرامون غیبت امام مهدی علیه‌السلام اینگونه فرموده‌اند:
«اَلْمَهْدِیُّ مِنْ وُلْدِی اِسْمُهُ اِسْمِی وَ کُنْیَتُهُ کُنْیَتِی أَشْبَهُ اَلنَّاسِ بِی خَلْقاً وَ خُلْقاً تَکُونُ بِهِ غَیْبَةٌ وَ حَیْرَةٌ تَضِلُّ فِیهَا اَلْأُمَمُ ثُمَّ یُقْبِلُ کَالشِّهَابِ اَلثَّاقِبِ یَمْلَؤُهَا عَدْلاً وَ قِسْطاً کَمَا مُلِئَتْ جَوْراً وَ ظُلْماً.» (کمال الدین، ج 1، ص 286)
«مهدی از فرزندان من است. اسم او، اسم من و کنیۀ او کنیۀ من است. از نظر خَلق و خُلق شبیه‌ترین مردم به من است. برای او غیبت و حیرتی است که امّتها در آن گمراه شوند، سپس مانند شهاب ثاقب پیش آید و زمین را پر از عدل و داد نماید، همان گونه که پر از ظلم و جور شده باشد.»
این بحث ادامه دارد...
برگرفته از کتاب «نگینِ آفرینش»، با اندکی تغییر
نظر شما