خبرگزاری حوزه | در سخنان پیشوایان معصوم علیهم السّلام درباره فوائد امام غایب، طی تشبیه زیبایی، حضرت مهدی عجّل اللّه تعالی فرجه الشریف در دوران غیبت، به آفتابِ پشت ابر تشبیه شده است. بی‌گمان این تشبیه، از روی حکمت بوده است؛ از این‌رو دانشوران شیعه در بیان این تشبیه، نکته‌های ارزشمندی را یادآور شده‌اند که به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:

۱. خورشید، در منظومۀ شمسی محور و مرکز است. امام زمان علیه السّلام نیز در منظومۀ زندگی انسان‌ها محور و اساس است.

۲. خورشید، در مجموعۀ هستی دارای فواید پرشماری است که فقط یکی از آن‌ها نور افشانی است. امام زمان علیه السّلام نیز در نظام آفرینش دارای فواید پرشماری است که فقط بهرۀ اندکی از آن، وابسته به آشکاری اوست.

۳. ابر، چهرۀ خورشید را برای زمینی‌ها می‌پوشاند؛ ولی هرگز زمین را تاریک نمی‌کند. پرده غیبت نیز فقط انسان‌ها را از دیدار مستقیم حضرت محروم می‌کند و هرگز مانعی بر نورافشانی او بر مردمان نخواهد شد.

۴. ابری شدن، از عوارض زمین و زمینیان است، نه خورشید؛ غیبت نیز نتیجه رفتار انسان‌ها است.

۵. ابر، فقط برای کسانی مانع است که زیر آن باشند. اگر کسی بر جاذبه زمین غالب شد و از ابرها بالا رفت، دیگر ابر مانع او نخواهد بود. در غیبت نیز اگر کسی بر جاذبه‌های دنیایی چیره و غالب شد و آن‌گونه که شایسته است، تعالی یافت، ممکن است از پرده غیبت فراتر رفته، به دیدار آن خورشید پنهان نایل شود.

۶. در بهره‌مندی از خورشید، میان افرادی که خورشید را باور کرده‌اند و افرادی که منکر او هستند، تفاوتی نیست. در بهره‌مندی از فواید تکوینی امام نیز بین منکر و قائل به امام فرقی نیست.

۷. فقط مردمی در انتظار راستین کنار رفتن ابرها به سر می‌برند که به فواید خورشید آگاهی کامل دارند. در دوران غیبت نیز معرفت به امام، باعث حقیقی‌تر شدن انتظار می‌شود.

و... .

بنابراین شکی نیست که میزان بهره‌مندی موجودات از آفتاب عالم‌تاب در زمانی که چیزی حائل نباشد، بیشتر و کامل‌تر است؛ امّا این بدان معنا نیست که وجود پرده بر روی خورشید، تمام یا بیشتر بهره‌مندی‌ها را از بین ببرد؛ بلکه این مانع، فقط برخی از فواید را از میان بُرده یا کم می‌کند.

وجود ظاهری امام در عصر حضور و ظهور نیز به معنای آن است که تمام منافع امام می‌تواند به مردم برسد. حال اگر چیزی مانع رسیدن فیض‌های کامل امام به دیگران شود، بدان معنا نیست که وجود او بی‌فایده است. وجود امام در پس پردۀ غیبت، به همان میزان مفید است که وجود او در زندان‌های حاکمان ستمگر دارای فایده بود. البته بین زندان غیبت و زندان حاکمان مستبد، تفاوت‌های فراوانی است؛ ولی هر کدام به نوعی مانع رسیدن فیض کامل امام به عالم وجود و انسان‌ها می‌شوند.

خلاصه این‌که مسئله غیبت، فلسفۀ ضرورت وجود امام معصوم علیه السّلام را نقض نمی‌کند؛ زیرا امام معصوم در حال غیبت، وجود دارد و فواید او نیز به دیگران می‌رسد. فقط بخشی از فواید اوست که در اثر تقصیر خود مردم در حال غیبت به آنان نمی‌رسد و این، خود مردم هستند که می‌بایست با ایجاد آمادگی لازم، شرایط را برای ظهور آن حضرت فراهم کنند.

این بحث ادامه دارد...

برگرفته از کتاب «فرهنگ نامه مهدویت»، با اندکی تغییر