به گزارش خبرگزاری حوزه، حجت الاسلام مهدی یوسفیان از کارشناسان مرکز تخصصی مهدویت به پرسش و پاسخی در مورد «شکوفایی علم در دوران ظهور و معنای بقیةالله» پرداخت که تقدیم شما فرهیختگان می شود.
* پرسش:
آیا در دوران ظهور، انسانها از حقایق آسمانها و عوالم بالا آگاه میشوند یا خیر؟
* پاسخ:
یکی از زیباییها و ویژگیهای برجستهی دوران ظهور حضرت ولیعصر(عج) شکوفایی عظیم علم و دانش در سطح بشریت است.
در روایات آمده است که پیش از ظهور، از بیستوهفت حرف (یا بخش) از علم، تنها دو حرف توسط پیامبران و مردم مورد شناسایی و بررسی قرار گرفته است. اما در دوران ظهور، بیستوپنج حرف دیگر نیز به آن افزوده خواهد شد.
به بیان دیگر، آنچه تاکنون بشر از دانش درک کرده، تنها بخش اندکی از حقیقت علم است و هنوز به عمق و باطن همان دو بخش نخست نیز دست نیافته است.
در دوران ظهور، دریای علم و معرفت الهی بر مردم گشوده میشود و انسانها به مراتب بالاتری از آگاهی نسبت به حقایق عالم، نه فقط حقایق آسمانها، بلکه حقایق ملکوت و باطن هستی، دست خواهند یافت.
در قرآن کریم نیز به این حقیقت اشاره شده است. خداوند در آیهی ۳۲ سورهی توبه و آیهی ۸ سورهی صف میفرماید:
«یُرِیدُونَ أَنْ یُطْفِئُوا نُورَ اللَّهِ بِأَفْوَاهِهِمْ وَاللَّهُ مُتِمُّ نُورِهِ»؛ دشمنان اسلام میخواهند نور خدا را خاموش کنند، اما خداوند نور خود را کامل و تمام خواهد کرد.
این تعبیر «وَاللَّهُ مُتِمُّ نُورِهِ» نکتهی بسیار لطیفی دارد.
معنای آن این نیست که خداوند تنها از خاموش شدن نور اسلام جلوگیری میکند، بلکه بدین معناست که این نور، به کمال خود خواهد رسید.
یعنی حقایق و معارفی که در قرآن و دین الهی نهفته است، در زمان ظهور، بهطور کامل برای مردم آشکار خواهد شد.
در آن دوران، ظرفیت علمی و معنوی بشر چنان بالا میرود که قرآن باطن و لایههای عمیق خود را بر انسانها میگشاید و حقیقت دین در حد ظرفیت انسانها آشکار میشود.
بخشی از این حقایق، بیتردید مربوط به آسمانها و عوالم بالا است. چنانکه در سورهی لقمان، آیهی ۲۰، خداوند میفرماید:
«أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ سَخَّرَ لَکُمْ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الْأَرْضِ»؛ آیا نمیبینی که خداوند آنچه را در آسمانها و زمین است، برای شما رام و مسخر ساخته است؟
یکی از تفسیرهای این آیه آن است که انسان میتواند به شناخت و نفوذ در عرصههای آسمانی و زمینی دست یابد.
بدیهی است که برای تسلط و بهرهگیری از این عوالم، نخست باید آنها را بشناسد.
پس این تسخیر، نوعی دعوت به شناخت عمیقتر از آسمانها و زمین است که در دوران ظهور به اوج میرسد.
اما نکتهی سوم این است که این مسیر، تنها مخصوص دوران ظهور نیست. حتی اکنون نیز راه برای انسانهایی که در مسیر معنویت و رشد عقلانی حرکت میکنند، باز است.
انسانهایی که ایمان، عقل و صفای باطنی خود را تقویت میکنند، به بصیرتی دست مییابند که حقایقی را درک میکنند که برای افراد عادی قابل درک نیست.
* پرسش:
منظور از «بَقیّةُالله» چیست؟
* پاسخ:
اصطلاح «بقیةالله» ترکیبی قرآنی است و ریشه در آیات شریفهی سورهی هود دارد.
در آن سوره، خداوند داستان حضرت شعیب(علیهالسلام) و قوم او را نقل میکند.
قوم شعیب در فضای تجارت و داد و ستد دچار انحراف شده بودند؛ کمفروشی میکردند، در معاملات فریب میدادند، جنس کمارزش را به جای کالای کامل عرضه میکردند و در عین حال، پول کامل دریافت میکردند.
حضرت شعیب(ع) به آنان هشدار دادند و فرمودند: گمان نکنید که دنیا همان است که شما در پیِ آنید. ثروتِ بهدستآمده از راه نادرست، مایهی خیر و برکت نیست.
اگر به مال حلال رضایت دهید و اجازه دهید خداوند در زندگی اقتصادی شما حضور داشته باشد، آنچه از سوی خداوند برایتان مقدر میشود، هم در دنیا و هم در آخرت، برای شما بهتر و سودمندتر خواهد بود.
در آیهی شریفه آمده است: «بَقِیَّتُاللَّهِ خَیْرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ»؛ (آنچه از جانب خدا برای شما باقی میماند، برایتان بهتر است، اگر مؤمن باشید).
در این آیه، «بقیةالله» به معنای «آنچه از فضل الهی برای شما باقی میماند» است.
در واقع، اشاره به روزیِ حلال و برکت الهی دارد که در زندگی انسانِ مؤمن باقی میماند.
پیام آیه این است که اگر انسان ایمان داشته باشد و در مسیر پاک و حلال حرکت کند، آنچه از جانب خدا برای او میماند، بهتر و ماندگارتر از ثروتهای حرام و گذراست.
این مفهوم، در کنار معنای اقتصادی و اخلاقیاش، در فرهنگ مهدویت نیز معنا و جایگاه ویژهای یافته است.
در کتاب اصول کافی روایتی بسیار زیبا و پرمفهوم از امام صادق(علیهالسلام) نقل شده است. در این روایت، شخصی از امام(ع) پرسید:
«آیا هنگامی که حضرت قائم(عج) ظهور میکنند، مردم در سلام دادن به ایشان میگویند: السلام علیک یا امیرالمؤمنین؟»
حضرت فرمودند:
«نه، این عنوان اختصاص به امیرالمؤمنین علی(علیهالسلام) دارد. خداوند این نام را فقط برای او برگزیده و هیچیک از انبیا و اوصیا پیش از او با این لقب نامیده نشدهاند. پس از ایشان نیز هیچکس با این عنوان شناخته نخواهد شد، مگر آنکه از دایرهی ایمان و اسلام خارج باشد.»
راوی عرض کرد:
«پس در زمان ظهور، مردم چگونه بر حضرت مهدی(عج) سلام خواهند کرد؟»
امام صادق(ع) فرمودند:
«میگویند: السلام علیک یا بقیةالله؛ یعنی سلام بر تو ای باقیماندهی خدا در زمین.»
سپس امام این آیه را تلاوت فرمودند:
«بَقِیَّتُاللَّهِ خَیْرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ»
بنابراین، تعبیر «بقیةالله» در دوران ظهور، عنوانی است که به حضرت مهدی(عجلاللهتعالیفرجهالشریف) اطلاق میشود؛ یعنی آن وجود مقدسی که باقیماندهی حجتهای الهی و آخرین وصی پیامبر اکرم(ص) است.
نکتهی لطیف آیه و روایت این است که خداوند به انسانها یادآوری میکند: اگر در مسیر رشد، خیر و حقیقت گام برمیدارید، نباید دل به مکاتب بشری و ایسمهای ساختهی دست انسان ببندید.
این مکتبها توان هدایت کامل بشر را ندارند. راه رهایی و سعادت، تنها در پیروی از آن کسی است که خداوند او را برای این مأموریت برگزیده است.
یعنی همان «بقیةالله»، آخرین وصی پیامبر(ص) و مظهر کامل نور الهی در زمین.
برای شنیدن و دانلود صوت اینجا را کلیک کنید
نظر شما