حجت الاسلام والمسلمین احمد مبلغی به مناسبت سالروز شهادت حضرت امام صادق(ع) طی سخنانی در نشست برسی مکتب فقهی امام صادق(ع)، در قم، گفت : فقه امام صادق (ع) عمدتا بر محور و پایه قاعده استوار بوده و همه چیز به صورت قاعده مند و فرمولیزه در این مدرسه فقهی ارایه می شد ولی از این نظر به فقه امام صادق (ع) کمتر نگاه شده است.

وی ادامه داد: مدرسه فقهی امام صادق (ع) مشحون از قاعده های فقهی است و در این فقه می توان فهرست عظیمی از قواعدی که رابطه های خاص و عام میان آنها برقرار است را مشاهده کرد.

اعتدال و سهل گیری؛ دو عنصر کلیدی فقه امام صادق(ع)

استاد حوزه علمیه قم اضافه کرد: دو عنصر اعتدال و سهل گیری (دوری از حرج و تنگ نظری و ابتناء بر شریعت سهله) در زندگی از شاخصه های این فقه است که هر دو منطبق بر منطق قرآنی است؛ ایجاد مدنیت و تمدن با یک علم نابارور و تک بعدی امکان پذیر نیست.

رییس پژوهشگاه مطالعات تقریبی، فقه امام صادق(ع) را فقهی تمدن ساز دانسته و گفت: این علم رابطه تنگاتنگی با تمدن دارد، پی افکندن و ایجاد مدنیت، بالندگی، پویایی و حرکت به سمت تمدن با یک علم نابارور، کوچک و تک بعدی امکان پذیرنیست بلکه مدنیت و رفتارهای مدنیت اسلامی، فراورده ها وفرآینده های مبتنی بر علم است؛ به گونه ای که هر چه جامعه علمی تر، رفتارآن او دقیق تر، کامل تر و منسجم تر خواهد بود.

خدمت فقه امام صادق(ع) به جامعه

وی با اشاره به این که هر مدنیتی بدون علم، نمی تواند راه خود را طی کند، افزود: علم اسلامی و علوم اهل بیت(ع)، علومی هستند که مدنیت چند بعدی و چند جانبه ای را می توانند تشکیل دهند و مدرسه علمی امام صادق (ع )، درجهت تمدن اسلامی بود یعنی این علمی بریده از جامعه نبود، بلکه برای خدمت به جامعه به کار گرفته می شد.

حجت الاسلام والمسلمین مبلغی با اشاره به فراگیر بودن مدرسه فقهی امام صادق (ع)، تاکید کرد: امام صادق(ع) صرفا به فقه اسلامی نمی پرداخت و به همان اندازه که به فقه پرداخته به کلام نیز می پرداخته است؛ درست است که ما عمدتا روایات فقهی را برجسته و بزرگ می بینیم، ولی روایات کلامی، اخلاقی وفرهنگی امام صادق(ع) نیز بسیار گسترده ارایه می شده تا زیرساخت ها وزیربنای امت اسلامی را مستحکم کند.

رییس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس تصریح کرد: امام صادق (ع) علوم تجربی وفنون مختلف را ارایه می دادند؛ امام در زمینه شیمی شاگرد برجسته ای به نام جابر بن حیان داشته است که به حضرت مراجعه و دیدگاه هایی را دریافت ونظریات خویش را با این مراجعه تصحیح می کرده است.

توجه امام صادق(ع) به جامعه تمدن محور

وی ادامه داد: امام صادق (ع) به یک جامعه تمدن محور مبتنی برهمه علوم مورد نیازجامعه توجه داشته و فقه ایشان ابعاد تمدنی داشته است، به عنوان مثال خروجی های این فقه هرگز جامعه را دچار دو دستگی نکرده است، بلکه همه سفارش ایشان به ارتباط بود؛ چرا که جامعه دو دسته، نمی تواند تمدن ایجاد کند وهمه سفارش به برقررای ارتباط بود.

استاد حوزه علمیه قم یادآور شد: جامعه زمان امام صادق (ع) یک جامعه شیعی و سنی بود و اهل سنت شمارگسترده تر جامعه را تشکیل می دادند، توصیه های امام دائما متضمن بودن با جامعه و تزریق کننده یک نگاه اجتماعی به شیعه بود که مبادا دروضعیت تعارض و تضاد قرار گیرند و وحدت جامعه به هم زده شود و ضرر آن به اسلام وارد گردد.

وی خاطرنشان کرد: امام صادق (ع) دنبال طرح مباحثی  نبودند که در جامعه قابل اعمال و پیگیری نباشد و یا آموزه ها و نکاتی صرفا عرشی و به برای بکار رفتن در زمین و فاقد کاربرد برای زندگی انسان باشد؛ بلکه فقه امام صادق(ع) امروز تولید می شد و فردا در بازار اعمال می گشت، حقیقتا یک فقه تمدن ساز دارای کاربردی بود و قطعا این فقه امروز قابل بازشناسی می باشد.

رییس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس تاکید کرد: فقه امام صادق(ع) فقهی روان است و با مشکلات و چالش ها از نظر روشی مواجه نیست، دلیل روان بودن آن است که شاگردان این مدرسه در زمانی که می خواستند این روش را اعمال کنند بدون هرگونه زحمتی با سرعت و سهولت مسائل نوپیدا و جدید در آن زمان را پاسخ می دادند و نیاز به رفتن در یک راه پرسنگلاخ از حیث روشی را نداشتند.

انسجام فقه امام صادق(ع)

حجت الاسلام والمسلمین مبلغی به عنوان مثال با اشاره به انسجام فقه امام صادق(ع) گفت: منسجم بودن فقه آن حضرت به این معنا بود که بدنه واجزای این فقه در ارتباط با هم بودند به گونه ای نبود که فقه مجموعه ای ازاجزای جدا از هم افتاده و پاره های بی ارتباط به هم باشد بلکه با هم ارتباط داشتند.

رییسپژوهشگاه مطالعات تقریبی ابراز داشت: فقه امام صادق ع برای جامعه، درون جامعه و متوجه جامعه و به منظور رفع مشکلات جامعه بود و ازاین نظر باید فقه امام صادق(ع) را بازنگری و بازتعریف کنیم.

حجت الاسلام والمسلمین مبلغی اظهار داشت: امام صادق(ع) علم خود را در یک فضای محدود، در حجره های منزوی و مدرسه منعزل از جامعه ارایه نمی کرد بلکه صحنه وساحت هایی که این علم در انجا عرضه و مطرح می شد به اندازه کل جامعه گسترده بود؛ به گونه ای که هر مکان که می طلبید آنجا علم خود را عرضه و مطرح کند استفاده می شد و چنین نبود که منزوی و مهجور باشد.

وی افزود: از طرف دیگر مخاطب این علم هم شیعه و سنی با هم بودند و تنها بخش خاصی از مخاطب با این علم مواجه نبودند این که چهار هزار شاگرد سراین کلاس حاضر شده بسیار مهم است.

استاد حوزه علیمه قم خاطرنشان کرد: بخش عظیمی از شاگردان امام صادق(ع) از اهل سنت بوده و این نشان می دهد که ظرف عرضه علم جامعه بوده و نه یک فضای محدود. اصولا علم با جامعه در ارتباط است و علم برده از جامعه نمی تواند در خدمت جامعه باشد.

امت محور بودن فقه امام صادق (ع)

حجت الاسلام والمسلمین مبلغی با اشاره به امت محور بودن فقه امام صادق (ع) گفت: اگرچه خمیرمایه، محتوا و مضمون علم مدرسه (ع) امام صادق (ع) یک مدرسه را باز می تواند ولی این علم به گونه ای ارایه می شد تا اینکه فضای جامعه و امت اسلامی را یکپارچه ببیند و با همه در ارتباط باشد و یک جامعه بر این اساس، جامعه ای که امت اسلامی است تعریف شود.

رییس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس تصریح کرد: تمركز بر وحدت و انسجام سه مقوله علم، خروجي هاي علم و تطبيق علم بر جامعه از ديگر ویژگی های مکتب امام صادق علیه السلام می باشد.

انتهای پیام 3/313