یکشنبه ۲۵ آذر ۱۴۰۳ |۱۳ جمادی‌الثانی ۱۴۴۶ | Dec 15, 2024

این کتاب را در واقع می توان یک سنجش قرآنی و حدیثی از موضوع عقل و ارزیابی دین مدارانه از نگرش و سیره عقلایی به شمار آورد که تلاش کرده است با استعانت از آیات و روایات و به عبارتی دیگر با مددجویی از عقل دین محور، به ارزیابی فکر و رفتار و گفتار انسان امروز بپردازد و سبک زندگی او را در منظومه دین مورد سنجش و کاوش قراردهد.

در این کتاب روش نویسنده و مصنف این است که ابتدا یک موضوع را انتخاب می کند؛ مثلا عقل؛ و سپس در آینه قرآن و حدیث که همان منابع عقل دینی هستند مورد سنجش و واکاوی قرار می دهد.

و بعد یک نتیجه کلی و مفهومی از مجموعه مباحث به دست می دهد.

تشریح و تبیین معارف و نکات رفتاری و اخلاقی از دین، آیات و روایات و بعد، دسته بندی کردن این مضامین و گردآوری یک منظومه فکری بر اساس این زمینه های رفتاری و فکری، کاری است که در این کتاب به فرجام رسیده است.

مثلا در بحث نیکی و بدی؛ ابتدا تعریفی از نیکی و خیر و در برابر آن تعریفی از بدی و شر ارائه شده است.

و بعد در نمونه هایی از آیات قرآن کریم به ردیابی این مضمون و موضوع در مفاهیم کتاب مقدس توجه و  تمرکز شده است.

سپس حدیثی از پیامبر و امیرالمومنین-علیهماالسلام- با همین موضع آورده شده و بعد نتیجه گیری سنجشی کلی از مجموعه مباحث مطرح گردیده است.

و همین طور در ادامه کتاب، این شاخص- نیکی و بدی- در کنار سایر شاخص ها یک نماد و نمای کلی از معدل رفتارهای ما به دست می دهد که باید بدان امتیاز داد و باید معدل این امتیازها که بر اساس موضوعات مختلف و متنوع اخلاقی و رفتاری است با هم همخوانی و ترادف و موازنه و تعادل داشته باشد و اگر تفاوت میان معدل امتیازات زیاد بود باید در برآوردها تجدید نظر کرد و رفتارها را بر اساس یک معدل مناسب و نرمال مورد تجدید نظر قرار داد.

مثلا در بحث راستگویی و دروغگویی ممکن است فردی نمره خوبی بگیرد ولی در بحث عدالت و ظلم نه. یا در بحث علم آوری و جهل نمره اش قابل قبول باشد ولی در موضوع تصدیق و انکار حق نه.

این سنجش مجموعی و مقابلة رفتاری باعث می شود که در یک منظومه منتظم و متناسب، رفتارها به شکلی متعادل و نرمال در فضای اخلاق و منش دینی، بر مبنای آیات و روایات که مبانی سنجش اخلاق و رفتار اسلامی هستند مورد توجه و تدقیق و محک قرار بگیرد.

کتاب با توصیف و تشریح برخی زمینه های شکل گیری این تحقیق آغاز می شود و به موضوع خوشبختی پرداخته و شاخص های آن را در جهت یک مسیریابی زیست فردی و اجتماعی مطمح نظر قرار می دهد.

و در این رهاورد هم به آثار پیشین و متون اندیشگی اسلام توجه و تنبه می دهد و هم در صدد به دست آوردن و ابتکارآمیزی های نو، تلاش می کند موقعیت های فکری در حوزه دین را با روش های نوین رفتاری و به خصوص، زمینه های فکری و انگیزشی جدید همراه سازد.

طی این تحقیق نویسنده، تلاش کرده در حوزه مفهوم عقل به یک ارزیابی روانشناسانه بپردازد و در این میدان، هم آموزه های دینی را مورد توجه قراردهد و هم دست آوردهای امروزین علم را مدنظر.

و در این میانه، آیات قرآن و احادیث معصومین(ع) نقش قابل توجهی دارد و در هر یک از مضامین و مفاهیم، یک آیه به همراه متن احادیث مورد توجه قرارگرفته است.

یکی دیگر از نکات این کتاب نوع قلمی است که نویسنده برای بیان مطالبش استفاده کرده. قلمی ادیبانه و شاعرانه و سیال و ساده و بی غل و غش. استفاده از این لحن و بیان کمک می کند تا خواننده صمیمیت بیشتر حس کند و در چنک خشکی لحن و یکنواختی متن، گرفتار نیاید.

نویسنده در ابتدا ضمن برشمردن مواردی از دغدغه هایش در باب این موضوع، به بیان چند و چون ورودش به بحث این تحقیق پرداخته و چند و چونش را بیان کرده است.

رجوع نویسنده هم به کتابها و هم به علمای فن، باعث شده تا زمینه های فکری و افق های معنوی خوبی برای او مهیا گردد و او هم از این زمین حاصلخیز و منابع سرشار به خوبی و ابتکار بهره بگیرد.

بعد وارد موضوع اصلی کتاب یعنی خودارزیابی گشته و ارزیابی توسط خود و دیگران مورد توجه قرارگرفته است.

سپس شاخص های عقل و جهل مطمح نظر قرارگرفته و در یک جدول کامل با استفاده از آیات و روایات مورد سنجش و ارزیابی و تقسیم بندی و تبیین و تنقیح موضوع قرارگرفته.

بعد شرح مختصری از شاخص های عقل و جهل بیان شده و در ادامه با استعانت از آیات و روایات ذیل عناوین اصلی مثل نیکی و بدی، ایمان و کفر و... و همینطور به ترتیب تا انتها، موارد و مصادیق و معانی و معارف عقل و جهل از منظر آیات و روایات اسلامی در بیان و شیوه ای بکر و جالب و مبتکرانه مورد سنجش قرارگرفته است.

یکی از ویژگی های اصلی این کتاب که اثربخشی آن را بسیار بالا می برد و کاربردی اش می سازد این است که در متن آن کمتر چیزی به صورت خام و بدون ابتکار متنی و جداول سنجشی و ایجاد زمینه های جذابیت بخشی خوانایی آمده و همه چیز در فضایی از ابتکار و خلاقیت نگارشی، ظهور و بروز یافته است.

مثلا بحث نیکی و بدی؛ ابتدا حدیث الخیر و هو وزیر العقل ...آمده و بعد مضامین آیات قرآن در 4 بخش و به صورت نمونه گردآوری شده و بعد با استعانت از حدیثی از امیرالمومنین(ع) در تلفیق و تدقیق با آیات و دیگر معارف دینی، در یک پاراگراف به تبیین و شرح مختصر و موجز موضوع پرداخته است.

کتاب عقل عینک جدید تألیف و گردآوری محسن اقطاعی با روعنوان پاسخی به نیاز جویندگان موفقیت‌های بیشتر و پایدارتر در 208 صفحه و 45 هزار ریال  توسط مولف منتشر شده است.

علاقمندان می توانند با شماره 02166002930 تماس حاصل نمایند.

ارسال نظر

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha