والدین هر چه بیشتر در تربیت فرزند بکوشند و سرمایه‌گذاری مادی و معنوی انجام دهند بیشتر و بهتر از محصول این بوستان بهره‌مند می‌شوند. میراث ادب و تربیت، گرانمایه‌ترین هدیه‌ای است که والدین به فرزندان خود اهدا می‌کنند.
سخن گفتن در این عرصه از سوی مسئولین امور تربیتی امری ضروری به نظر می‌نماید، چرا که توجه به فرزندان، حل بخش معظمی از مشکلات جامعه را در آینده ورق می‌زند.
تامل در روایات و منابع دینی به عنوان اساس‌ترین مرجع در امور تربیتی می‌تواند راهگشای والدین و مسئولین تربیتی جامعه در این راستا باشد.
*گلی از گل‌های بهشت
پیامبر(ص) در روایتی بیان می‌کنند که فرزند خوب گلی از گل‌های بهشت است(قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص الْوَلَدُ الصَّالِحُ رَيْحَانٌ مِنْ رَيَاحِينِ الْجَنَّه) مستدرک‌الوسایل ج15 این روایت به وضوح به لطافت فرزند و ارزش آن در خانواده تصریح می‌کند.
*شادمانی پدر و مادر در قیامت
خوشحال نمودن فرزندان از چنان اهمیتی برخوردار است که امام صادق(ع) در روایتی فرموده‌اند؛ هر کس فرزند خود را ببوسد خدا به او حسنه‌ای خواهد داد و اگر او را خوشحال کند خداوند در روز قیامت او را خوشحال می‌کند و کسی که به او قرآن بیاموزد، پدر و مادر او فرا خوانده می‌شوند و ردایی به آنها پوشیده می‌شود که اهل بهشت از نور آن منور می‌شوند(مَنْ قَبَّلَ وَلَدَهُ كَانَ لَهُ حَسَنَةً وَ مَنْ فَرَّحَهُ فَرَّحَهُ اللَّهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَ مَنْ عَلَّمَهُ الْقُرْآنَ دُعِيَ الْأَبَوَانِ فَكُسِيَا حُلَّتَيْنِ يُضِيءُ مِنْ نُورِهِمَا وُجُوهُ أَهْلِ الْجَنَّه) عدةالداعی ص79
در روایت دیگری از آن حضرت وارد شده است مردی که به فرزندش محبت بسیار دارد، مشمول رحمت خداوند می‌باشد(إِنَّ اللَّهَ لَيَرْحَمُ الْوَالِدَ لِشِدَّةِ حُبِّهِ لِوَلَدِهِ). وسایل‌الشیعه ج15 ص201
در روایت دیگری نیز پیامبر با تاکید بر محوریت تربیت در توجه به فرزندان فرموده است که فرزندان خود را عزیز بدارید و آنها را خوب تربیت کنید. وسایل‌الشیعه ج21
*تغذیه نوزاد از شیر مادر
در روایات برای تغذیه نوزادان از شیر مادر سفارش‌های ارزشمندی وارد شده است، رسول گرامی اسلام(ص) در این خصوص فرموده‌اند: هیچ شیری برای نوزاد بهتر از شیر مادر نیست(لَيْسَ لِلصَّبِيِّ لَبَنٌ خَيْرٌ مِنْ لَبَنِ أُمِّهِ). مستدرک‌الوسایل‌ج15
*مناسب‌ترین سن برای تربیت
در روایاتی که از حضرات معصومین(ع) نقل شده، توجه فوق‌العاده‌ای به سنین کودکی و نوجوانی شده و توانمندی آنان را در فراگیری علوم و مهارت‌های زندگی گوشزد کرده‌اند.
حضرت رسول در روایتی تصریح کرده‌اند؛ کسی که در خردسالی چیزی را یاد می‌گیرد، علم او مانند نقشی است که بر سنگ حک شده باشد و آن که در بزرگ‌سالی فرا می‌گیرد و مانند کسی است که بر آب می‌نویسد، میزان‌الحکمه ج1
حضرت امیر مومنان نیز در این خصوص فرموده‌اند: به کودکان خود آن مقداری از علم ما را که به آنها نفع می‌رساند و آنها را توانمند می کند بیاموزید تا مرجئه (منحرفان) بر فرزندان شما غلبه نکنند و آنان را از نظر عقیدتی گمراه نکنند(عَلِّمُوا صِبْيَانَكُمْ مَا يَنْفَعُهُمُ اللَّهُ بِهِ لَا يَغْلِبُ عَلَيْهِمُ الْمُرْجِئَةُ بِرَأْيِهَا) وسایل‌الشیعه ج15
نماز یکی از مصادیق بارز عبادت و موثرترین عمل عبادی در یک بیت دینی خانواده بویژه کودکان و نوجوانان می‌باشد، امیرمومنان فرزندان خود را به نماز توصیه می‌نمود و می‌فرمود: الله الله فی الصلاه، فانها خیر العمل فانها عماد دینکم.
«خدا را خدا را» درباره نماز که نماز بهترین عمل و ستون دین شماست. تحف‌العقول‌ص195
*توصیه امام علی (ع) به فرزندش
در جمله دیگری در توصیه به فرزند خود می‌فرماید: فرزندم تو را به خواندن نماز اول وقت سفارش می‌کنم، توجه دادن کودکان و فرزندان به امور دینی و مباحث معنوی از جمله انفاق، صداقت، امر به معروف و نهی از منکر، دوری از پلیدی و... سیره ائمه(ع) می‌باشد و در واقع این امر از برجسته‌ترین رسالت‌های والدین می‌باشد.
*آموزش قرآن
آموزش قرآن به جامعه اسلامی و انسان‌ها از مسئولیت‌های مهم الهی پیامبر‌اکرم(ص) بوده و بخشی از این رسالت در امتداد نشر قرآن و معارف آن به عهده والدین گذارده شده به گونه‌ای که پیامبر(ص) در این خصوص ضمن برشمردن وظایف پدر نسبت فرزند فرموده است، حق فرزند بر پدر آن است که به او کتاب خدا را آموزش دهد. وسایل‌الشیعه ج15
امام صادق(ع) نیز در این باره گفته‌اند؛ هر کس به فرزند خود قرآن بیاموزد روز قیامت پدر و مادرش را فرا می‌خوانند و دو لباس بهشتی به آنان می‌پوشانند که از نور آن چهره بهشتیان روشن و پرفروغ گردد. وسایل‌الشیعه ج15
و در حدیث دیگری از رسول گرامی اسلام(ص) نقل شده است اولین کلامی که زبان فرزندان خود را با آن می‌گشاید، لااله الا الله باشد. کنزالعمال ج16
*سیره اخلاقی پیامبر(ص)
گاهی کودکی را نزد پیامبر(ص) می‌آوردند تا آن حضرت برای او دعای خیر کند یا نامی برایش انتخاب نماید، آن حضرت برای تکریم پدر و مادر کودک را در آغوش می‌گرفت سپس برایش دعا می‌کرد یا نامی برای او انتخاب می‌نمود و این رفتار پیامبر(ص) سبب شادی پدر و مادر طفل می‌شد. مکارم‌الاخلاق‌ص25
*چگونه برای فرزندان خود دعا کنیم
خواندن دعای امام سجاد(ع) در حق فرزندان که در صحیفه سجادیه آمده یکی از غنی‌ترین و جامع‌ترین ادعیه است و حاوی نکات نغز راجع به دعای پدر و مادر در خصوص فرزندان می‌باشد.
در این دعا ضمن درخواست از خداوند برای دارا بودن فرزندان شایسته و صالح در طول عمر آنان، افزایش روزی، کسب علم و دانش، و شامل شدن رحمت الهی و هدایت و رستگاری برای آنان مسئلت شده است.
*دختر گلی است که آن را می‌بویی
جارود بن منذر می‌گوید: امام صادق(ع) به من فرمود: به من خبر رسیده دختری برای من متولد شده و تو او را دوست نداری او چه ضرری برای تو دارد، گلی است که می‌بویی و روزیش هم به عهده دیگری است و پیامبر خودش چندین دختر داشت(قالَ لي أبو عَبدِ اللّهِ علیه السلام : بَلَغَني أنَّهُ وُلِدَ لَكَ ابنَةٌ فَتَسخَطُها ! وَما عَلَيكَ مِنها؟! رَيحانَةٌ تَشَمُّها، وَقَد كُفِيتَ رِزقَها، و قَد كانَ رَسولُ اللّه صلی الله علیه و آله أبا بَناتٍ.)
*بهترین فرزندان
در جایی دیگر پیامبر(ص) با تصریح بر ارزشمندی دختران فرموده است: بهترین فرزندان شما دختران می‌باشد و در روایتی می‌فرماید از مبارکی و میمنت زن این است که نخستین فرزند آن دختر باشد(مِنَ الْمَرْأَةِ أَنْ يَكُونَ بِكْرُها جارِيَةً؛).
خانواده قرآنی- عیسی عیسی زاده
تربیت مذهبی کودک-سید مجتبی موسوی
آداب رفتار با دختران-معصومه حیدری
