تدبر و تامل در سیره اهل بیت (ع) می تواند ما را در دستیابی  به جامعه ای سالم و آرمانی هدایت کند، سرویس علمی و فرهنگی خبرگزاری حوزه بخشی از سیره امام جواد (ع) را در سالروز ولادت آن امام همام تقدیم می‌کند.

*آراستگى ظاهر

امام جواد(ع ) علاوه بر صفاى باطنى ، به آراستگى ظاهر نيز اهميت مى داد، لباس منظم و پاكيزه و تا حدى مرغوب مى پوشيد.

على بن مهزيار مى گويد: امـام جـواد(ع ) را ديـدم كه با «جُبِّه خَزِ طاروى»(عبایی از جنس خز طاروی) . نماز واجب و مستحب مى گزارد و مرا نـيـز جـُبِّه خـز پـوشـانـيد و فرمود: من در اين جامه نماز گزارده ام ؛ تو نيز در آن نماز بخوان ..

استفاده امامان عليهم السلام از عطر نيز از امور معمول و مورد توجه آنان بوده است ، به گونه اى كه گاه پولى را كه براى خريد عِطر مى دادند؛ بيش از پولى بود كه براى خريد غذا مى پرداختند و گاه اين امر موجب اعتراض برخى از كوته انديشان مى شد.

يـكـى ديـگر از امورى كه امامان عليهم السلام به آن اهميت مى دادند، استفاده از انگشترهايى بود كه نگين هاى مختلفى از عقيق ، فيروزه ، ياقوت و زمرد داشت .

(مـحـمـد بـن عيسى ) از قول موفق مى گويد: امام محمد تقى عليه السلام انگشترى را در دست داشـت بـه مـن نـشـان داد و فـرمـود: آيـا ايـن را مـى شـنـاسى ؟ گفتم : نقش آن را مى شناسم ولى صـورتـش را خـيـر. انـگـشـتـرى بـود از نـقـره و نـگـينى گرد داشت كه بر آن نوشته شده بود (حـَسـْبـِىَ اللّهُ) بـالاى آن هـلالى حـك شـده بـود و در پـائيـن نـگـيـن گـُلى نـقـش بـسـتـه بود..

آن حـضـرت انـگـشترهاى ديگرى نيز داشت كه مطالب ارزشمندى بر آن نقش بسته بود از جمله : (نِعْمَ الْقادِرُ اللّهُ). ، (اَلْعِزَّةُ للّهِ). ، (اَلْمُهَيْمِنُ عَضُدِى ) و (مَنْ كَثُرَتْ شَهَواتُهُ دامَتْ حَسَراتُهُ)..(

*رفتار و اخلاق اجتماعى

سـيـره اخـلاقى امامان معصوم عليهم السلام بهترين الگو براى پيروى در اخلاق اجتماعى است . آن بـزرگـواران بـا عـمـل و راهـنـمـاييهاى ارزشمند خود بهترين شيوه زندگى اجتماعى را به ما آموختند. امام جواد(ع ) درباره جلب محبت اجتماعى مى فرمايد:

*سه اصل اجتماعی

(ثـَلاثٌ يـَجـْلِبْنَ المَوَدّة : اَلاِْنْصافُ فِى الْمُعاشِرَةِ وَ الْمُواساةُ فِى الشِدَّةِ و الرُّجُوعُ عَلى قَلْبٍ سَليم ).

سـه چـيـز سـبـب جـلب مـحبت ديگران است : انصاف در معاشرت ، برابرى و مواسات در سختيها و بازگشت به قلبى صاف و پاك .

*كار و تلاش

امام جواد(ع ) مانند پدران گرامى اش به كار و تلاش و زراعت نيز مى پرداخت و در مدتى كه در مدينه بود. به كارهاى كشاورزى و رسيدگى به باغستانها و نخلستانها كه به عنوان صدقه جـاريـه جـد بـزرگـوارش امـام مـوسـى بـن جـعـفـر(ع ) بـود مـشـغـول مـى گـشـت . و ديـگـران را نـيـز بـه كـار و تـلاش و كـسـب روزى حلال تشويق مى كرد.

جـوادالائمـه (ع ) از جـدش حـضـرت صـادق (ع ) روايـت كـرده اسـت كـه مـردى در بـه دسـت آوردن مـال دنـيـا سـعـى زيـادى مـى كـرد. حـضـرت فـرمـود: ايـن مال را براى چه مى خواهى ؟ عرض كرد: براى آن كه به زن و بچه ام غذاى لازم و نفقه واجب را بدهم . به دوستانم اطعام و انعام نمايم ، به خويشانم ببخشم ، براى خدا به مكه بروم و آنجا بـه فـقـراء و بينوايان مسلمين كمك كنم ، دست بيچارگان را بگيرم . خانه براى بى خانمان ها بـسـازم ، دختران يتيم را شوهر دهم و پسران يتيم را زن دهم و آنچه از دستم برمى آيد برای سرمايه بـه تـهـى دسـتـان بـيكار بدهم . اراضى موات را احياء نمايم و مردم را به كار بگمارم و درخت بـكـارم ، مـجـالس مـجد و عظمت شما خاندان را به اميد اجر و ثوابى كه پيامبرخدا(ص ) وعده داده است برپاكنم .

امـام صـادق (ع ) فرمود: اينها همه كار آخرت است ، كار دنيا نيست بايد بكوشى و همه اين كارها را در سايه كسب حلال انجام دهى ..

در يكى از روزها كه حضرت جوادالائمّه عليه السلام وارد شهر مدينه منوّره گرديد، هنگام غذا در حضور جمعى از دوستان سفره طعام پهن كردند.

حضرت پس از آن كه غذا را تناول نمود، دست هاى خود را شست و سپس دست هاى خود را پيش از آن كه با حوله خشك نمايد، بر سر و صورت خويش كشيد و اين دعا را خواند:

((اللّهُمَّ اجْعَلْنى مِمَّنْ لا يَرْهَقُ وَجْهَهُ قَتَرٌ وَ لا ذِلَّةٌ)).(خدایا مرا از کسانی قرار بده که چهره آنها را سیاهی و ذلت نمی‌پوشاند).

يكى از اصحاب امام محمّد تقى عليه السلام گويد:

روزى در خدمت آن حضرت بودم ، كه سفره غذا پهن كردند؛ و غذا خورديم .

پس از آن كه سفره را جمع كردند، يكى از افراد مشغول جمع كردن غذاهاى ريخته شده در اطراف سفره ، گرديد.

امام جواد عليه السلام فرمود: چنانچه در بيابان سفره انداختيد، آنچه غذا در اطراف سفره ريخته شود - به هر اندازه اى كه باشد - رها كنيد - تا مورد استفاده جانوران قرار گيرد -.

ولى اگر در منزل ، در اطراف ظرف غذا و يا در اطراف سفره ، طعامى ريخته شود، تمام آنچه را كه ريخته شده است ، به هر مقدارى كه باشد، جمع نمائيد - كه مبادا زير دست و پا، نسبت به آن ها بى احترامى شود -

قالَ الجواد عليه السلام : ثَلاثٌ يَبْلُغْنَ بِالْعَبْدِ رِضْوانَ اللّهِ: كَثْرَةُ الاْ سْتِغْفارِ، وَ خَفْضِ الْجْانِبِ، وَ كَثْرَةِ الصَّدَقَةَ.

امام جواد (ع) فرمود: سه چيز، سبب رسيدن به رضوان خداى متعال مى باشد:

1 - نسبت به گناهان و خطاها، زياد استغفار و اظهار ندامت كردن .

2 - اهل تواضع و فروتن بودن .

3 - صدقه بسیار و كارهاى خير انجام دادن .