خبرگزاری حوزه به مناسبت سالروز شهادت شیخ الائمه حضرت امام صادق(ع) این دستورالعمل را جهت بهره مندی کارگزاران نظام اسلامی ایران و نیز دیگر کشورهایی که داعیه اسلام دارند تقدیم می کند.
عبد الله بن سليمان نوفلىّ مى گويد: در محضر امام صادق (عليه السلام) بودم كه خدمت گزار و قاصد عبد الله نجاشى، كه به تازگى به فرماندارى منطقه خوزستان برگزیده شده بود، وارد و پس از سلام و درود، نامه ى عبد الله نجاشى را تقدیم حضرت امام نمود ، امام در حضور ما ، پاكت نامه را باز کرد و شروع به قرائت آن کرد.
متن نامه بدین شرح بود.
نامه عبدالله نجاشی به امام صادق علیه السلام
با نام خداوند بخشنده و بخشايش گر آغاز مى نمايم ، خداوند متعال عمر سرور و پيشوايم را طولانى و وجود مبارك او را از گزند آفات محفوظ داشته و هرگز در زندگى مكروهات و ناملايمات نداشته باشد. خداوند متعال بر استجابت اين دعاها قادر و توانا است .
سيد و سرور عزيزم ! ، شايد بى مناسبت نباشد كه به اطلاع آن حضرت برسانم اينجانب اخيراً به فرماندارى استان خوزستان ، منصوب و مشغول كار گرديده ام مايل بودم آن بزرگوار در اين باره دستوراتى صادر بفرمایند كه ملاك عمل قرار گيرد... و اگر مصلحت می دانید, خلاصه‌اى از وظائف مرا در مورد مخارج زكات, انواع نفقات, حدود بخشش, نوع دوستان و همكارانى كه بايد برگزينم بیان نمایند. اين راهنمائى ها مى تواند بسيار ارزنده و موثر باشد . اميدوارم خداوند متعال به بركت هدايت و ولايت شما ، مرا نجات دهد چون در روى زمين حجت حقيقى و امين واقعى مردم ، شما هستيد . ايام نعمت و آسايش مستدام و برقرار باد ! - عبد الله نجاشى
پاسخ امام صادق به عبدالله نجاشی
امام صادق (ع) به نامه نجاشى چنين پاسخ فرمودند :
به نام خداوند بخشنده و بخشايش گر؛ خداوند متعال تو را مشمول عنايت و لطف خويش قرار دهد ... نامه شما واصل و مورد مطالعه قرار گرفت و خبر تصدی شما به عنوان فرمانداری خوزستان من را هم مسرور و هم محزون گردانيد . شادى از آن نظر كه با خود گفتم شايد : خداوند به بركت موقعيت تو ، درمانده و بيچاره‌اى از دوستان آل محمد (صلى الله عليه وآله) را يارى و كمك دهد و با وجود تو به درمانده اى از آنان كمك رساند يا عريانى از آنان را بپوشاند. وجود تو عامل تقويت ضعفاى آنان گردد و آتش مخالفين و دشمنان را در مورد دوستان ، خاموش کند.
اما اندوهم از آن نگاه بود كه بسيار خوفناكم از آن كه تو عامل لغزش و لو رفتن يكى از دوستان گردى ، در اين صورت يقين دان تو هرگز رائحه و عطر بهشتى را استشمام ننموده و مشمول رحمت حق ، قرار نخواهى گرفت . در اين نامه قسمتى از وظائف تو را خلاصه مى كنم امیدوارم بتوانى طبق آنها رفتار كنى و از حدود تعيين شده در آن تعدى ننمائى در این صورت به هدف خویش خواهی رسید.
بدان آقاى عبد الله !
پدرم از پدرانش و آنان هم از على (عليه السلام) و او هم از رسول خدا (صلى الله عليه وآله) خبر دادند كه آن بزرگوار فرمودند : هر فردى كه مورد مشورت برادر مسلمان خود قرار گيرد و او واقعيت امر را در اختيار مشورت گر قرار ندهد, خداوند متعال عقل و دانش را از او باز مى ستاند و چون اينجانب نيز در مقام مشورت قرار گرفته ام, همه واقعيت ها را مى گويم و راه نجات تو را تنها در گرو عمل به مضمون آن می دانم.
*تنها راه نجات
بدان و آگاه باش که تنها راه نجات تو, در پرهيز از خونريزى وحفظ خون مسلمانان و خوددارى از ايذاء و اذيت و شكنجه اولياء خداست؛ تنها عامل نجات و سعادت يك فرد مسئول و خدمت گزار, ملت مدارى و خوش رفتارى با مردم و نشان دادن حوصله و صبر و مهربانى بدون اظهار عجز و ضعف در اجراء امور مى باشد, بى آن كه كوچك ترين ظلم و تعدى در حق مردم صورت گيرد؛ تنها راه نجات, رعايت جانب عدالت در مورد عموم دوستان و عموم مراجعه كنندگان مى باشد . هرگز سخن چينان را به خويشتن راه مده ! چون بسيار بعيد است كه از گزند آنان در امان قرار گرفته باشى, اگر مبتلا به تقرب دادن سخن چينان گردى, يقين بدان مورد غضب خدا و مورد هتك حرمت و آبروى خويشتن خواهى شد، هرگز از دسيسه ها و توطئه‌هاى مردم آن سامان آسوده خاطر مباش و هميشه با حزم و احتياط و دورانديشى با آنان رفتار كن !
*معیارهای گزینش همکاران
اعوان، انصار و دوستان خود را با دقت و هوشيارى انتخاب نما ! اگر در هر يك از آنها رشد، كمال، صلاح و سعادت جستى، او را نگهدار . مبادا براى خوش‌آيند خويش، پول ، خلعت ، مركب و ديگر اموال عمومى را در غير مورد رضايت خدا به شاعر يا مداح يا دلقك باز و لطيفه گو بپردازى، تو مى دانى به جاى بخشش به آنان ، جوائز و عطايا و بخشش‌هاى خود را مخصوص فرماندهان ، نامه نگاران، نويسندگان و افراد پليس بنمائى و آنچه را كه از وجوه خيريه صرف مى‌كنى مانند صدقه ، فطره يا هزينه حج يا لباسى كه در آن نماز مى‌گذارى يا صله و خلعتى كه اهداء مى كنى و هديه‌اى كه در راه خدا بيرون مى كنى بايد از پاكترين درآمدهاى خود و در بهترين راه‌هاى خدا پسند باشد ؟
*دقت در بیت‌المال و کم کردن هزینه‌ها
آقاى نجاشى ! كوشش كن ! مبادا طلا يا نقره اى را ذخيره نمائى و خود را مشمول آيه اى گردانى كه خداوند متعال مى فرمايد : آنان كه طلا و نقره را ذخيره کرده و در راه خدا خرج نمى‌كنند ، عذاب دردناك را به آنان بشارت ده ! تو هرگز آن باقيمانده‌هاى شيرينىها يا خوردنيها را كوچك و حقير نيانگار ! چون مى توانى با صرف آنها در راه اشباع شكم‌هاى گرسنه و رفع نياز افراد مستمند، غضب الهى را خاموش و آرام سازى، چون من از پدرم شنيده ام كه او از أمير المؤمنين نقل مى‌كرد كه رسول خدا (صلى الله عليه وآله) روزى به ياران و اصحاب خود مى فرمود : فردى كه سير بخوابد در صورتى كه همسايه او با گرسنگى دست و پنجه نرم مى‌كند، به خداوند و روز رستاخيز ايمان نياورده است اصحاب گفتند : ما كه نداريم بدهيم، همگى بدبخت و به هلاكت رسيده ايم . پيامبر اسلام فرمود : شما كه نداريد، مى توانيد از باقيمانده‌ى طعام، خرما روزى و لباس خود به اين وظيفه قيام ورزيد تا بتوانيد آتش غضب الهى را خاموش نمائيد . 
عبد الله ! دنيا آنقدر اهمیت ندارد تا انسان خود را فناى آن سازد، من از پستى و حقارت دنيا ، شمه‌اى براى تو بازگو مى‌كنم تا به حقيقت آن پى ببری ! . . . پدرم امام باقر (عليه السلام) تعريف نمود، هنگامى كه امام حسين (عليه السلام) عازم كوفه بودند: ابن عباس با اصرار ایشان را از رفتن جلوگيرى مى نمود و به پیوند و خويشاوندى قسم مى‌داد، مبادا او همان فرد مقتول در سرزمين طف ( كربلا ) باشد.
امام(ع) در پاسخ او گفت : من جايگاه خود را خوب مى‌دانم و از اين زندگى دنيا چاره‌اى جز فراقت و دورى ، نمى شناسم، عموزاده ى محترم ! حديث پدرم امير المؤمنين را در برخورد با دنيا شنیده‌ای؟ ابن عباس گفت مشتاقم كه سخنان او را بشنوم .
پدرم تعريف مى كرد: پس از رحلت حضرت فاطمه زهرا (عليه السلام)، من روزى در فدك برخى از ديوارهاى آن را درست مى كردم، ناگاه دیدم زنی به سوى من می‌آید به تصور خويش، او را به ثبيته دختر عامر جحمى یافتم او گفت: اى پسر ابى طالب ! آيا مى خواهى با من ازدواج كنى تا تو را از اين کار سخت نجات به خزائن زمين راهنمائى كنم، تا خود و فرزندان تو ، از نظر دنيا نگرانى نداشته باشيد . ادر پاسخ گفتم تو چه کسی هستى ؟ تا تو را از خاندانت خواستگارى كنم . او گفت: من دنيا هستم، تا نام دنيا را شنيدم، بر او داد زده و گفتم برو: براى خودت شوهر ديگرى جز من جستجو کن، در شأن من نيست كه طالب دنيا باشم پس رو به بيل خود آورده و مشغول کار شده و اشعار زير را سرود كه مضمون آنها اين است : هر آن كس كه مظاهر دنيا او را فريب دهد، به خسران ابدى رسيده و هرگز روى سعادت نخواهد ديد، جاى عجب نيست من و دنيا ، و دنيا و من ، پيامبر اسلام از دنيا رحلت نمود در صورتى كه در ذمه او مشغوليتى وجود نداشت، او به ملاقات خدا شتافت در حالی كه كوچك‌ترين مذمت و شماتت به همراه نداشت . پيشوايان دينى هم به او إقتدا كرده اند و خود را با آلودگى‌هاى دنيا آلوده نساخته اند . راه سعادت و نجات تو در عمل به اين نامه مى باشد كه مى تواند تو را از هلاكت نجات و به سعادت و خوشبختى رهنمون گرداند.
*رعايت حقوق برادران اسلامى
آقاى نجاشى !
بدان و آگاه باش ! مبادا مؤمنى را بترسانى؛ پدرم از پدرش و او هم از جد بزرگوارش على بن ابيطالب(ع) نقل نمود : هر فردى به مومنى نگاه افكند، با اين نظر كه او را بترساند، خداوند متعال او را در روز محشر، به وحشت و خوف دچار مى سازد و در مقابل آن ، هر فردى كه بيچاره‌اى را پناه و ايمن دهد، خداوند در همان روز عرصات از نزع اكبر و روز وحشتناك او را آسوده مى سازد و هر كس نياز برادر دينى خود را برآورده كند، خداوند حوائجى از او برآورده مى‌سازد كه يكى از آنها ، بهشت رضوان است.
*با نیازمندان
هر فردى كه نياز برادر ايمانی خود را از نظر پوشاك تأمين کند، خداوند از بهترين لباس‌هاى بهشتى ، او را مى پوشاند و مشمول عنايت خاص خود مى گرداند تا زمانی كه يك رشته و نخ از آن لباس ها بر تن او باقى بماند، او را مشمول عنایت خاص خود می‌گرداند.
هر كسى برادر مسلمان خود را از گرسنگى إطعام و سير نمايد، خداوند او را از بهترين خوراكى‌هاى بهشت، اطعام و روزى مى دهد.
*رفع تشنگى
هر كس تشنه‌اى را از عطش نجات دهد، خداوند او را از سرچشمهء زلال رحيق مختوم سيراب مى سازد .
هر فردى كه موقع نياز برادر مسلمان ، به خدمت‌گزارى او قيام ورزد، خداوند متعال ، بهترين خدمت‌گزاران بهشتى را به او عنايت مى فرمايد و او را با اولياى طاهرين، هم نشين مى‌نمايد .
* تأمين مركب
هر كس برادر ايمانى خود را موقع نياز، بر مركب خويش سوار نمايد، خداوند متعال از سواريهاى بهشتى به او عنايت مى كند.
ازدواج
هر فردى كه وسائل ازدواج برادر مسلمان خود را فراهم نموده و همسر مناسبى براى او انتخاب کند كه با او انس گرفته، کمک کار و همراه او گشته و استراحت و آسايش روحى او را فراهم سازد، خداوند متعال از همسران حور العين به او مرحمت مى كند و او را با صديقين و راستكاران از اهل بيت پيامبر (صلى الله عليه وآله) ، مأنوس و محشور مى گرداند .
*مشاوره قضایی
فردى كه برادر مؤمن خود را در محضر سلطان ستمگر يارى دهد، خداوند متعال او را ، به هنگام عبور از صراط يارى مى دهد در آن جايگاه و معبرى كه گام‌ها در آن لرزان هستند .
*اهميت زيارت مؤمن
فردى كه برادر ايمانى خود را بدون نظر مادى ، زيارت نمايد، او در رديف زائرين خود پروردگار، شمرده مى‌شود چرا که خداوند متعال هميشه اكرام و احترام ميهمان خود را دارد .
*پرهیز از پرونده‌سازی
عبد الله !
از پدرم ، او از پدرش ، او از امام على (عليه السلام) نقل مى نمود، روزى رسول خدا (صلى الله عليه وآله) به ياران و اصحاب خود موعظه و توصيه مى‌فرمود و مى‌گفت: گروه مسلمانان ! آگاه باشيد که هر فردی که با زبان اظهار اسلام نمايد ولى قلب او ايمان نياورده باشد از ايمان بهره اى ندارد، پيامبر اسلام در توضيح اين جمله مى فرمودند : هرگز در پى لغزش‌هاى مؤمنين و در پى پرونده سازى عليه آنان نباشيد، چون فردى كه هميشه در جستجوی لغزش ها و خطاهاى مومنان باشد، در رستاخيز خطاهاى او پى گيرى و در دنيا حتی در خانه خود به افتضاح كشانده مى‌شود .
*پرهیز از انتقا‌م‌‌گیری
باز پدرم از پدران خويش از على (عليه السلام) نقل کرده است كه خداوند متعال از مؤمنان پيمان گرفته كه هرگز در مقام انتقام گيرى نباشند و شافى خود را جز از راه ملامت خويش، از وسيله ديگرى نجويند، چون فرد مؤمن هميشه در قيد و بند حدود اسلامى است و هرگز آن را به خاطر فائده كوتاه و راحت طولانى خود ، از دست نمى دهد خداوند متعال از پيمان‌هايى كه بر مردم گرفته، رعايت احترام برادر ايمانى خويشتن است مبادا به عيب جويى او پردازد يا بر مقام حسد و رقابت با او برخيزد .
*عواقب تخریب مومن
آقاى عبدالله !
پدرم از پدرش او هم از حضرت على (عليه السلام) نقل مى نمود كه پيامبر اسلام (صلى الله عليه وآله) فرمودند : روزى جبرئيل پیام آورد كه خداوند متعال به تو سلام مى رساند و مى فرمايند : فرد مؤمن را از نام‌هاى خودم مشتق نموده‌ام مؤمن از من و من از مؤمن هستم، هر فردى که اهانت و مايه خوارى و ذلت فرد مؤمنى دیگر را فراهم سازد، به جنگ و ستيز با من برخاسته است .
آقاى عبدالله ! نزديك‌ترين عملى كه به كفر مى‌انجامد ، آن است كه انسان از فردى سخن يا عملى را ياد گيرد و آن را يك روز عليه او به كار گرفته و او را در ميان مردم مفتضح نمايد، چنين فردى ، راه نجات و سعادت را ندارد .
منبع: مکاسب شیخ انصاری
