سرویس علمی و فرهنگی خبرگزاری «حوزه» پاسخ پرسشی در این خصوص را منعکس می کند.

*پرسش: بعضي از مخترعين مثل مخترع برق خدمات بزرگي براي بشريت انجام داده اند؛ آيا زحمات ايشان به صرف اينکه مسلمان نبوده اند از جانب خداوند در قيامت ناديده گرفته مي شود؟

*پاسخ: هر انساني، يا منكر خدا و معاد است يا معتقد به پروردگار عالم و روز جزا است. گروه اول خود به دو دسته تقسيم مي شوند: منكرين خدا و روز قيامت، يا انكارشان از روي لجاجت و عناد است و يا انكارشان از روي جهل و ناداني است. دسته دوم كه معتقدين به خدا و معاد هستند، خود به دو گروه تقسيم مي شوند، يا مسلمانند يا غير مسلمان.

پس تمام انسانها مجموعاً به چهار گروه تقسيم مي شوند: 1. كسيكه منكر خدا و معاد است و انكارش از روي عناد و لجاجت است؛ يعني حق را مي شناسند و منکر مي شوند؛ 2. كسيكه منكر خدا و روز قيامت است و انكارش از روي جهل و ناداني است؛ 3. كسيكه اعتقاد به خدا و روز جزا دارد ولي غير مسلمان است (مسيحي، يهودي و...)؛ 4. كسي كه اعتقاد به خدا و روز قيامت دارد و مسلمان است.

حال بايد ديد مخترع يا مكتشف و يا هر انسان نيكوكاري كه زحمتي كشيده و خدمتي به خلق كرده در كدام يك از دسته هاي فوق قرار دارد.

اولاً بايد گفت هر كسي كه كافر و معاند باشد و از روي لجاجت منكر خدا باشد، هر عملي كه انجام مي دهد، پذيرفته نخواهد شد و مستحق عقوبت است. پس هيچ عملي از دسته اول پذيرفته نيست، به خاطر انكار خدا و دشمني كه با خدا دارد؛ امّا نسبت به سه دسته ديگر بايد گفت: عملشان در صورتي پذيرفته مي شود كه به قصد دنيا و شهرت و خودپرستي نباشد.

*توضيح مطلب:

مخترعين و مكتشفيني كه زحمات بسيار كشيده اند و گاهي تمام عمر خود را در راه كشف حقايق و ساختن وسايلي براي رفاه انسان هاي ديگر صرف كرده اند، دو دسته مي شوند:

1ـ گاهي مخترع و مكتشف تمام مقصد و هدف خود را رسيدن به مقام و شهرت در ميان جوامع بشري و مجامع علمي قرار مي دهد و يا مي خواهد از اين طريق اموالي كسب كند تا زندگي مرفهي تشكيل دهد و بدين وسيله به اهداف مادي و دنيوي خود برسد.

2ـ گاهي هدف نهايي مخترع و مكتشف رفاه زندگي خود نيست؛ نمي خواهد از اين طريق شهرتي براي خود كسب كند؛ بلكه تمام تلاش و كوشش او براي كشف حقيقت و به وجود آوردن رفاه و آسايش براي بندگان خدا و اجتماعات انساني است. او هم مي خواهد خدمتي به جامعه بشري كند يا بالاتر؛ او به واسطه اعتقادي كه به خدا دارد، عملش را براي رضاي خدا و خدمت به مردم انجام مي دهد (غير مسلمان و مسلمان).

حال بايد گفت هر مخترعي كه جزو دسته اول باشد (يعني هدفش فقط دنيا باشد) چه كافري باشد كه انكارش از روي جهل است و چه معتقد به خدا باشد (چه غير مسلمان و چه مسلمان)، در آخرت هيچ پاداش و جزايي نخواهند داشت. چون فرض بر آن است که اين دسته از مخترعين در اين خدمت، خدا و جامعه بشري را در نظر نداشته اند و تنها انگيزه آنان همان شهرت و درآمدهاي مادي بوده است كه به آنها هم رسيده اند.

اما نسبت به دسته دوم بايد گفت: هر سه گروه بي اجر و پاداش نميمانند و در پيشگاه خداوند در آخرت اجر و پاداشي خواهند داشت؛ امّا كيفيت پاداش آنها با هم فرق ميكند.

آنكه منكر خداست (از روي جهل) پاداشي كه به او تعلق مي گيرد، حداقل اين است كه در عذاب آنها تخفيف داده مي شود و يا عذاب از آنها به طور كلي برداشته مي شود؛ ولي ممكن نيست وارد بهشت شوند، به خاطر انكاري كه نسبت به خدا و معاد داشته اند. چنانکه نسبت به حاتم طايي حديث داريم که به دليل نوع دوستي؛ به عذاب نمي افتد و يا از عذابش کاسته مي شود.

امّا آنكه معتقد به خدا و روز جزا است ولي مسلمان نيست، به او هم پاداشي تعلق ميگيرد، ولي فرقي كه با گروه قبلي دارد اين است كه به واسطه اعتقادي كه به خدا دارد، امكان ورود به بهشت هم برايش ميسر است. (پس مخترعيني كه مسيحي هستند و عملشان را به قصد دنيا انجام نميدهند نه تنها پاداش عندالله دارند؛ بلكه با شرايطي امكان ورود به بهشت را هم دارند).

و امّا آنكه معتقد به خدا و روز قيامت هست و مسلمان هم هست، به او هم پاداش تعلق ميگيرد؛ ولي به واسطه اعتقادي كه به دين الهي دارد و مقيد به احكام اسلام است، عملش به صورت كامل پذيرفته مي شود و بي هيچ نقص و كسري مقبول عندالله خواهد بود. فرقي كه بين مسلمان با غيرمسلمان هست در اين است كه نيكوكار مسلمان همچون مريضي است كه تحت مراقبت و دستور يك طبيب حاذق برنامه دارد و غذا و دوايش همه به دستور طبيب است؛ ولي نيكوكار غيرمسلمان همچون مريضي است كه برنامه ندارد و خودسرانه كار مي كند، هر غذا يا دارويي كه به دستش مي رسد، مي خورد. چنين مريضي ممكن است، احياناً يك داروي مفيد بخورد، نتيجه خوب بگيرد؛ ولي همينطور هم ممكن است دوايي را كه زيانبار و مهلك است مورد استفاده قرار دهد.