اشاره؛

سید جوان قصه ما، از سال 1384 با ورود به مدرسه علمیه امام صادق(ع) قزوین پا به دنیای طلبگی گذاشت؛ دنیایی که جامعه هدف آن همانند گذشته فقط در فضای حقیقی وجود ندارند؛ بلکه با پیشرفت علم و ورود تکنولوژی های روز، فضایی مجازی به وجود آمد که برای برخی از جوانان از فضای حقیقی پررنگ تر است و شخصیت اول داستان ما به این فکر افتاد در فضایی تخصصی وارد مقوله قرآن و هنر شده و کلام نورانی حضرت حق را با گرافیکی ساده؛ آرام و در عین حال هنری به مخاطبان خود عرضه بدارد.

حجت الاسلام سید هادی موسوی، طلبه جوان حوزه علمیه قم و فارغ التحصیل زبان انگلیسی است که در این مصاحبه با او درباره فضای مجازی و نحوه ورود به این دنیا گفت و گو کردیم و از تهدیدها و فرصت های پیش رو سخن گفت:

*ضمن تقدیر از حضور در خبرگزاری «حوزه»، ابتدا به معرفی خود پرداخته و بفرمایید چگونه علاقمند به فعالیت در فضای مجازی شدید؟

بنده از سال 1384 وارد مدرسه علمیه امام صادق(ع) قزوین شده و به دلیل علاقه به کارهای گرافیکی، از پایه دوم وارد فضای فعالیت های کامپیوتری شده و به خاطر ذوقی که داشتم، آن را ادامه داده و از پایه پنجم رسما با ارائه طرح های گرافیکی گوناگون به مجلات و نشریه آن را پیگیری نمودم.

پس از فعالیت 8 ساله در عرصه گرافیک، به این فکر افتادم طرح های خود را در فضای مجازی ارائه داده تا بتوانم با جامعه هدف در این فضا مواجه شده و دین را در قالب هنر عرضه نمایم؛ به همین دلیل ابتدا با ساخت وبلاگی در مجموعه بلاگ، موضوعی تحت عنوان «آیه گرافی» آغاز نمودم که تلفیقی از آیات قرآن و تصاویر بوده است.

در ادامه به دلیل استقبال زیاد، فعالیت خود را در فضای اینستاگرام گسترش داده و به لطف حضرت حق، امروز صفحه آیه گرافی بنده قریب به 65 هزار فالوئر (دنبال کننده) دارد و خوشبختانه استقبال بسیار مناسبی صورت پذیرفته و از دو هفته گذشته با درخواست مکرر مخاطبان، کانال آیه گرافی را نیز در تلگرام راه اندازی کردم که تا به امروز نزدیک به یک هزار و صد نفر عضو این کانال شده اند.

*ایده ورود به فضای مجازی از کجا به ذهن شما رسید؟

در یکی از روزها وارد فضای فیسبوک شده تا از نزدیک در جریان فعالیت های این سایت قرار بگیریم مشاهده کردم بازار عکس و نوشته داغ است؛ اما از فضای موجود خوشم نیامد و قصد خروج از آن را داشتم تا این که ایده به ذهنم رسید قرآن را در قالب طرح های گرافیکی کار کرده و در این فضا بارگذاری کنم، خوشبختانه فعالیت ها ادامه دار شد و در اینستاگرام و تلگرام نیز آن را دنبال کرده ام.

*به نظر شما تبلیغ حضوری مؤثرتر است یا مجازی؟ فرق میان این دو مقوله چیست؟

اگر قرار است، فتح الفتوحی به دست آوریم، باید در تبلیغ حضوری فعالیت مناسب داشته باشیم؛ چراکه تضمینی در فعالیت های مجازی وجود ندارد که بخواهیم تبلیغ حضوری را رها کنیم.

ما در فضای مجازی با مخاطبان گوناگونی مواجه هستیم نمی توانیم برای تمام آنان مطالب مفید داشته باشیم؛ همچنین گاهی در فضای مجازی مطالبی بارگذاری می شود که از خطوط قرمز تبلیغ گذشته و مخاطب را از ما دور می سازد.

خاطره ای برای شما نقل کنم. در یکی از سال ها به یکی از روستاهای محروم کشور برای تبلیغ رفته و خوشبختانه برای سال بعد نیز از بنده دعوت کردند. یکی از اهالی روستا بنده را دید و گفت: به خاطر منبر شب چهارم سال گذشته شما، سیگار را ترک و داماد و پسرم را نیز ترک دادم. ذهنم کنجکاو شد من در شب چهارم سال گذشته چه مطلبی را بیان کردم که موجب این حرکت مناسب از سوی این پیرمرد شد پاسخی نیافتم. از او سوال کردم در آن شب چه مطلبی را گفتم که شما این کار را کردید پاسخ داد: شما مطلب خاصی نگفتید؛ ولی من پای منبر شما مشغول کشیدن سیگار بودم شما در اواسط سخنرانی با نگاهی به من و بدون تذکر، به سخنان خود ادامه دادید و همان نگاه و سکوت معنادار شما مرا بسیار شرمنده کرد و سبب شد سیگار را ترک کنم. این خاطره را تعریف کردم تا بگویم تبلیغ حضوری بسیار مؤثر بوده و دستاوردهای مناسبی خواهد داشت؛ چراکه مقتضای حال مخاطب در دستان ماست و می توانیم با مخاطب شناسی و ارائه مطالب مرتبط با حال او به اهداف خود دست پیدا کنیم.

*با توجه به فرصت ها و تهدیدهای فضای مجازی، حضور متدینین را در این عرصه چگونه ارزیابی می کنید؟

متأسفانه امروز بسیاری از متدینین در فضای مجازی فقط آنلاین هستند و به جای اینکه استفاده برسانند، خود مورد استفاده قرار می گیرند.

بزرگوارانی که قصد حضور در این فضا را دارند، باید با برنامه ریزی و فکر وارد این عرصه شده تا بتوانند تأثیرگذار بوده و به اهداف خود دست پیدا کنند؛ و الا حضور آنان بدون تأثیر بوده و در گاهی اوقات دچار انحراف نیز خواهند شد.

امروزه ایجاد یک گروه برای فعالیت در فضای مجازی بسیار مهم است؛ چراکه رهبر معظم انقلاب نیز فرمودند کار باید تشکیلاتی باشد؛ به همین دلیل بنده نیز پس از مدتی فعالیت به صورت فردی، تصمیم گرفتم که کارها را به صورت جمعی انجام دهم که خوشبختانه با جمع شدن فکرهای مختلف در کنار هم، توانسته ایم ایده های بیشتری تولید کرده و دستاوردهای مناسب تری به دست آوریم.

*به نظر شما شبکه های اجتماعی تهدید است یا فرصت؟

در عصری که امروز در آن حضور داریم باید قبول کنیم شبکه های اجتماعی به تهدیدی تبدیل شده است؛ چراکه به راحتی شبهات گوناگون، تصاویر و فیلم های مستهجن به دست مخاطبانی که بر اساس آمار 80 درصد آن ها را افراد زیر 20 سال تشکیل می دهد، رسیده و جامعه را با مشکلات فراوانی مواجه کرده است.

ما با تفکر در این موضوع و یک صغری و کبری می توانیم به نتیجه برسیم که آیا شبکه های اجتماعی برای ما تهدید هستند یا فرصت.

تنها راهکار عملی برای مقابله با این معضل، بومی سازی اینترنت کشور است تا بتوان متناسب با فرهنگ جامعه اسلامی و با مدیریت صحیح و مناسب، آن را از هرگونه مطالب غیرمفید پاک و تغذیه ای مناسب به جوانان عرضه کرد.

وقتی آمارها نشان می دهد در کشور ما مخاطب های تلگرام بیشتر از صدا و سیما است، این زنگ خطری است که ما عمده تلاش خود را برای ایرانی کردن این نرم افزارها داشته باشیم و فعلا از باب اجبار وقتی را صرف تبلیغ در این فضا بکنیم.

وزارت ارتباطات و فناوری باید با بومی سازی اینترنت کشور که مورد تأکید رهبر معظم انقلاب نیز هست، تهدیدها را به فرصت تبدیل کند؛ البته امروز شبکه های اجتماعی ایرانی نظیر بیسفون داریم که می توان با گسترش و به روز کردن آن از بسیاری از معضلات موجود در این شبکه ها کاست.

به عنوان مثال اولین کانال در شبکه اجتماعی بیسفون راه اندازی شد و اصلا کانال در تلگرام وجود نداشت.

ما می توانیم با بومی سازی اینترنت و ساخت شبکه های اجتماعی مدرن و پیشرفته، حرکتی مهم و رو به جلو داشته و قدم های مؤثری در راستای تحقق گفتمان انقلاب اسلامی برداریم.

*برای جذب مخاطب از چه شیوه هایی استفاده می کنید؟

روش های بسیاری برای جذب مخاطب وجود دارد، متناسب با صفحه ای که در آن فعالیت می کنیم تغییر می کند؛ یکی از وجوه مشترک در جذب مخاطب، خلاقیت است که متأسفانه در صفحه های مذهبی کمتر مورد استفاده قرار می گیرد از نکات دیگری که باید به آن توجه کرد، دوری از مباحث کلیشه ای است؛ چراکه مخاطب را خسته کرده و از صفحه شما دور می سازد.

از مباحث مهم دیگر، عدم استفاده از محتوای کپی است؛ چون برای مخاطب زدگی ایجاد می کند.

استفاده از مباحث چالشی در صفحه، یکی از بهترین کارهایی است که می توان انجام داد؛ چون به وسیله آن پاسخ های زیبایی دریافت کرده و بر اساس آن می توان برنامه ریزی و تولید محتوا انجام داد.

اهمیت به مخاطبان و پاسخگویی به کامنت آنان، از دیگر راه های جذب مخاطب است که می توان آنان را با خود همراه ساخت.

در پایان استفاده از اصول هنری و ارائه طرح های هنرمندانه بسیار مؤثر است؛ چون به این وسیله مخاطب جذب شده و در فضای آرام و امن تصویر شما، به راحتی مطالب را مطالعه می کند.

*نحوه ورود شما و عرضه محتوا برای مخاطب به چه شکلی است؟

همیشه دقت داشتم در زمان مناسب که بیشترین بازدیدها از آن ساعت آغاز می شود، محتوای خود را ارائه دهم تا تأثیرگذاری بهتری داشته باشد. معمولا از ساعت 9 شب به بعد مخاطبان فضای مجازی وارد این فضا شده و به رد و بدل مطالب خود می پردازند بهترین فرصت برای ارائه موضوعات بوده و بنده نیز همیشه تلاش می کنم در این ساعات طرح های آیه گرافی را در صفحه خود بارگذاری کنم تا آن جوان یا نوجوان با مشاهده این تصاویر به فکر فرو رفته و با آن فکر به استراحت شبانه خود بپردازد.

*از چه منابعی برای محتوای فعالیت خود استفاده می کنید؟

آیه های قرآن از جمله مباحثی بود که کمتر در فضای هنری از آن کار شده بود؛ به همین دلیل به سراغ آن رفته و اولین صفحه هنری قرآن کریم را راه اندازی کردیم تا بتوانیم در این راه قدم های مثبتی برداریم؛ البته در این راه تلاش کردیم تا مطابق با آیات، مطالبی زیبا قرار داده و از تفسیر به رأی پرهیز کنیم.

آنچه بنده در این صفحه انجام می دهم، مصداق یابی برای آیات قرآن کریم در زندگی امروزی است.

در کانال تلگرام نیز ذیل مطالب ارسالی که به 3 زبان منتشر می شود، صوتی در یک دقیقه ضبط کرده و به توضیح آن آیه می پردازیم تا مخاطب به صورت ملموس با تفاسیر آن آیه آشنا شود.

بنده برای ارائه تفاسیر آیات، از 4 تفسیر معتبر استفاده نموده تا بتوانم مطالبی متقن و قابل استفاده ارائه کنم.

*مخاطبان شما از چه کشورهایی می باشند؟

تقریبا 50 درصد از مخاطبان بنده در وبلاگ آیه گرافی، ایرانی و مابقی از کشورهای دیگر نظیر فرانسه، اندونزی و برخی دیگر از کشورهای اروپایی می باشند و با تعدادی از این دوستان غیر ایرانی در حال ارتباط گیری و انتقال و انتشار آیات در بین آنان می باشم.

*میزان تأثیرگذاری فعالیت های شما از نگاه کاربرانی که عضو هستند، چگونه است؟

ارسال پیام های متعدد از مخاطبان نشان دهنده رضایت آنان می باشد که مرتب به صفحه من ارسال می شود و تک تک این پیام ها برای من با ارزش هستند. آنچه برایم بسیار ارزشمند است این که خانم های چادری یا آقایان متدین برای من پیام نمی دهند؛ بلکه افرادی که ظاهری غیر مذهبی دارند ابراز رضایت کرده و اعلام می کنند مسیر زندگیمان عوض شده و این بالاترین افتخار و بزرگترین انگیزه برای ادامه فعالیت است.

در یکی از پست ها در قالب آیه گرافی، آیه 6 سوره انفطار را کار کردم که خداوند متعال در آن می فرماید: «يَا أَيُّهَا الْإِنسَانُ مَا غَرَّكَ بِرَبِّكَ الْكَرِيمِ/ اى انسان، چه چيز تو را در باره پروردگار بزرگوارت مغرور ساخته؟» که پس از آن شخصی برای من پیام داد و گفت: من امشب در این صفحه خرد شدم. این پیام توجه مرا به خود جلب کرد و پس از ورود به صفحه شخصی او، با انسانی بسیار متمول که هیچ کمبود مادی در زندگی نداشت روبرو شدم واقعا برایم لذت بخش بود که این آیه و طرح، اینگونه در او تأثیر گذاشته بود.

*جنابعالی به غیر از صفحه آیه گرافی، صفحه دعاگرافی نیز دارید. در این رابطه توضیحاتی بفرمایید.

روزی در حرم مطهر حضرت معصومه(س) مشغول قرائت دعای کمیل بودم با فرازهای زیبایی مواجه شده و این ایده به ذهنم آمد که دعا را نیز در قالب گرافیک به مخاطبان عرضه کنم؛ به همین دلیل این فعالیت را آغاز کرده و خوشبختانه امروز 25 هزار «فالوئر» در صفحه اینستاگرام «دعاگرافی» دارم.

*شما با فیلترینگ موافقید یا خیر؟ چه پیشنهادی در این مقوله دارید؟

بنده با فیلترینگ موافقم؛ اما به صورت هوشمند؛ چراکه باید صفحاتی را فیلتر کرد که آسیب های آن زیاد باشد؛ نه اینکه ما برخی از صفحات را فیلتر کنیم و مخاطبان با استفاده از فیلترشکن و دور زدن قانون در آن صفحات حضور پیدا کنند.

*آیا راه اندازی اینگونه صفحات و کانال ها هزینه ای دارد؟

یادم نمی آید ریالی برای راه اندازی این صفحات هزینه کرده باشم؛ البته به جز ترافیک اینترنتی که خریداری می کنم که برای فعالیت های شخصی خود بنده نیز هست. اگر یک پیج تجاری قصد داشت به این تعداد بازدید تا به امروز برسد، باید بیش از 6 میلیون تومان هزینه می کرد.

*نظارت بر محتوا و مخاطب شبکه های اجتماعی را تا چه میزان لازم می دانید؟

یقینا بسیار ضروری است که بر اساس سن مخاطبان فعالیت ها در فضای مجازی انجام شود. بنده روزانه نیم ساعت وقت می گذارم تا به صفحات مخاطبانی که پیام های بنده را لایک می کنند (می پسندند) رفته تا با مشکلات آنان آشنا شوم؛ چراکه با ورود به صفحات آنان و نوع چینش مطالب، می توان به نوع تفکرات و معضلاتی که وجود دارد، دست پیدا کرد و پس از این مشاهدات، مطالب مورد نیاز را طراحی کرده و در صفحه خود بارگذاری می کنم.

*پیشنهاد شما به مسئولین برای ساماندهی فعالیت های دینی در فضای مجازی چیست؟

به غیر از ملی شدن اینترنت که از نیازهای مهم امروز جامعه ماست، مسئولان باید فعالیت های دینی را سازماندهی کنند تا با هم افزایی بتوان در موضوعات گوناگون فعالیت و از موازی کاری جلوگیری کرد.

طبقه بندی شدن مطالب از دیگر دغدغه های بنده است؛ چراکه امروز احادیثی بر روی خروجی برخی از سایت ها مشاهده می شود که مورد نیاز مخاطب نبوده و متأسفانه برخی از صفحات ضد قرآن و دین بر روی آن مانور داده و به استهزاء گرفته می شود.

*طلاب به چه ابزاری برای حضور در فضای مجازی نیاز دارند؟

تسلط بر ویرایش عکس، صوت، تدوین فیلم، قلم خوب، مطالعه بالا و ... از جمله نیازهای امروز طلاب است. ارزش بالای فقه و اصول بر هیچ کس مخفی نیست؛ اما درخواست بنده این است طلاب فقط به اندازه وقتی که بر روی مباحثی همچون احکام عبد، کنیز، چاه و... می گذارند، زمانی را نیز اختصاص به یادگیری ابزار تبلیغ مجازی بگذارند، طلاب باید با علوم روز نیز آشنایی داشته باشند تا بتوانند کارآیی لازم را داشته باشند.

*تا کجا قصد دارید به پیش بروید؟ آرمان شما چیست؟

شاید در آرمان بنده کمی اغراق باشد؛ اما می خواهم آیات قرآن کریم را به تمام مردم دنیا انتقال دهم، کما اینکه مخاطب قرآن (یا ایها الناس) تمامی مردم جهان است، امروز مخاطبان بسیاری داریم که برخی از آیات قرآن را نشنیده و با دیدن آن تعجب کرده و پیام می گذارند که آیا این آیه واقعا در قرآن وجود دارد؟ می گویند چقدر خوب است که ما چنین آیه ای هم در قرآن داریم.

به دنبال آن هستیم با گروهی از فضلا سایت جامع قرآنی برای مخاطبان گوناگون با نیازهای متفاوت راه اندازی کنیم تا بتوانیم تأثیرگذاری بیشتری داشته باشیم، راه اندازی صفحه قرائت آنلاین قرآن از دیگر برنامه های ماست که به دنبال آن هستیم.

*از نقش خانواده در موفقیت های خود بفرمایید.

یکی از بزرگان می فرمودند؛ طلاب جهاد می کنند و خانواده های آنان جهاد اکبر انجام می دهند. تبلیغ در فضای مجازی بسیار حساس است و چون این فعالیت ها را در منزل انجام می دهیم، ظاهرا در خانه هستیم؛ اما تمام روح و حواس ما در این صفحات است و گاهی متوجه اتفاقات اطراف نیز نمی شویم. برای موفقیت در این راه، خانواده بنده بسیار با ما همراه بودند که واقعا جای تشکر و قدردانی دارد. همچنین ایشان گاهی در ایده پردازی ها به بنده کمک کرده و نگاه خوبی به مسائل دارند.

*درپایان اگر نکته ای باقی مانده بفرمایید.

ما هرچه داریم از برکات حوزه است خود را مدیون آن می دانیم؛ و همین موفقیت کم را هم مرهون لطف خداوند متعال و توفیق حضورمان در حوزه هستیم و  مطمئنم اگر با بهره گیری از سنت و سیره سلف حوزه آن را به زبان امروز تبدیل کنیم و طبق منویات مقام معظم رهبری در مورد تحقیق، عمق‌یابی و تبیین فقه هنر برای جامعه قدم برداریم و به خود بقبولانیم که هنر یکی از بهترین ابزار های ممکن برای ارائه معارف اسلامی است، به موفقیت های بزرگی دست خواهیم یافت.