به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، دکتر محمد کرمی نیا، عضو گروه عرفان تطبیقی پژوهشکده بین‌المللی عروة الوثقی در کرسی سه‌گانه فلسفی، کلامی و عرفان در منظومه فکری خواجه نصیرالدین طوسی که به همت پژوهشکده بین‌المللی عروة الوثقی برگزار شد گفت: خواجه نصیرالدین طوسی با دغدغه کشف حقیقت به تحصیل فلسفه، کلام و عرفان پرداخت.

وی افزود: خواجه نصیرالدین پس از تحقیقاتی، دریافت که فلسفه علمی معتبر و کاراست، و ایرادهای فخر رازی بر فلسفه را دارای اشتباهات فراوانی دانست؛ همچنین معتقد بود که او دارای اشتباهات و لغزش‌های فراوانی در قلمرو فلسفه و نیز کلام می‌باشد.

کرمی نیا اظهار داشت: نصیرالدین به سبب استقامت فکر و قدرت استدلال و ابعاد علمی که در اندیشه و منظومه فکری خودش داشت، در علوم مختلف مانند ریاضی، منطق، فلسفه، کلام و عرفان به خوبی از عهده نقد فخر رازی برآمد.

وی خاطرنشان کرد: این دانشمند برجسته نشان داد که فخر رازی در کار خویش قوت نداشته و در مواضعی که به فلسفه ایراد می‌گرفته دست به خطا برده است.

این پژوهشگر با تأکید بر کارهای مهم خواجه نصیرالدین طوسی بیان داشت: نتیجه مقابله خواجه با فخر رازی سبب گشت بی مهری که نسبت به فلسفه از بین رفته بود بار دیگر برگردد و یک گشودگی نسبت به فلسفه در آن زمان حاکم شود.

وی تصریح کرد: فعالیت علمی در سه حوزه فلسفه، کلام و عرفان در کارهای خواجه نصیرالدین طوسی به روشنی نمایان بود و در هر سه حیطه آثار ارزشمندی تولید کرد؛ خواجه همزمان ابعاد کلام، فلسفه و عرفان را در اندیشه خود داشت.

کرمی نیا تأکید داشت: خواجه نصیرالدین طوسی ابداع کننده کلام فلسفی بود؛ از مهم‌ترین آثار کلامی او می‌توان به تجریدالاعتقاد، تلخیص المحصل، اصول العقاید و رساله اشاره کرد.

وی با اشاره به اینکه بعضی خواجه را دچار تعارض، تفاوت و چندگانگی می‌دانستند گفت: خواجه، گاهی در کلام مطالبی را رد کرده که در فلسفه آنها را پذیرفته و گاه نیز چیزهایی را قبول می‌کرد که در دستگاه فلسفی و عرفانی وی برای آنها جایی نداشت.

این پژوهشگر ادامه داد: بنده با این نظرات مخالف بوده و معتقدم خواجه نصیرالدین نه دستخوش تغییر فکری شده بود و نه دستخوش تعارض؛ بلکه اندیشه او دارای سه سطح بود.

وی عنوان داشت: آنچه باعث شد که خواجه آرا خاصی در کلام ابراز کند و در فلسفه و عرفان مخالف آن را بیان کند نکته ویژه کار کلامی اوست؛ او با استفاده از تمام میراث فلسفی پیش از خود اعم از فلسفه مشاء و فلسفه اشراق به کلام استحکامی بی سابقه بخشید.

کرمی نیا در پایان خاطرنشان کرد: خواجه نصیرالدین طوسی نه فیلسوف، نه متکلم و نه عارف بود، بلکه در تعبیر دقیق‌تر می‌توان گفت او با قبول بنیادهای کلام، عرفان و فلسفه هر سه اندیشه را در خود جمع کرد؛ لذا وی هم یک متکلم، فیلسوف و نیز عارف برجسته‌ای بود؛ به گونه‌ای که هیچیک از این سه بعد نسبت به هم در اندیشه خواجه برتری نیافت.