به گزارش خبرگزاری حوزه از شیراز، گویی عنوان ام المؤمنین را به منزله عنوان «اب» در نبوی «انا و علیّ ابوا هذه الامه » دانسته اند و همانطور که ابوّت در این حدیث به معنای پدر معنوی امت معنا شده که کارکرد آن تربیت، شفقت و حمایت رسول خدا و امیرالمؤمنین علیهما السلام از امت اسلامی است و قطعا مدح حضرت علی علیه السلام است عنوان ام المؤمنین نیز مدحی از طرف پروردگار برای همسران پیامبر است، در حالیکه قرائن متعدد ثابت می کند که عنوان ام المؤمنین در این آیه شریفه فقط به منظور این است که بیان کند ازدواج با زنان پیامبر بعد از ایشان برای مردم حرام است همانطور که ازدواج با مادر حرام است اما در صدد بیان ویژگی ها و احکام دیگر مادری نیست همانطور که خداوند در آیه ۵۳ همین سوره می فرماید:
«وَمَا کَانَ لَکُمْ أَن تُؤْذُوا رَسُولَ اللَّهِ وَلَا أَن تَنکِحُوا أَزْوَاجَهُ مِن بَعْدِهِ أَبَدًا»
یعنی حق ﻧﺪﺍﺭﻳﺪ ﻛﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺧﺪﺍ ﺭﺍ ﺍﺫﻳﺖ ﻛﻨﻴﺪ ﻭ ﺣﻖ ﻧﺪﺍﺭﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﻣﺮﮒ ﺍﻭ با همسران ایشان ازدواج کنید.
بیهقی در تاریخ خود می نویسد زنی به عایشه خطاب ام المؤمنین کرد و عایشه به او گفت من مادر تو نیستم بلکه مادر مردان شما هستم که اشاره به این دارد که اثر مادر بودن همسران پیامبر فقط در مورد مردان وجود دارد که همان حرمت ازدواج می باشد.
با توجه به تفسیر فوق در عنوان «ام المؤمنین» هیچ گونه مدحی وجود ندارد همانطور که این عنوان با همین کارکرد فقط اختصاص به زنانی که پس از رحلت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم در قید حیات بودند دارد در اینصورت اطلاق عنوان ام المؤمنین بر حضرت خدیجه سلام الله علیها که پیش از رسول خدا از دنیا رفت خارج از کارکرد تعریف شده می باشد.
البته با تفسیر مادر به معنی معنوی آن قطعا حضرت خدیجه سلام الله علیها برای همه مردان و زنان مومن مادر است همانطور که حضرت زهرا سلام الله علیها مادر همه مؤمنین می باشد لکن با کارکردی که در قرآن کریم اطلاق شده این واژه فقط اثر فقهی حرمت ازدواج را ثابت می کند .
بنابراین به نظر می رسد اطلاق ام المؤمنین بر حضرت خدیجه در کنار اطلاق این عنوان بر دیگر همسران رسول خدا به گونه ای که گویا همه آنها در یک ردیف و درجه هستند صحیح نیست بلکه آنچه که ارزش وجودی حضرت خدیجه سلام الله علیها را ثابت می کند ایمان، وفاداری، ایثار و فداکاری ایشان در حمایت از رسول خدا و دین اسلام است که به هیچ وجه قابل مقایسه با دیگر همسران رسول خدا نمی باشد.
رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم در مورد آن بانوی بزرگ جهان اسلام به نقل از ام سلمه فرمودند: زمانی خدیجه مرا تصدیق کرد که همه مردم مرا تکذیب می کردند و او برای دین خدا با جان و ثروت خویش مرا یاری نمود؛
«قَالَتْ أُمُّ سَلَمَةَ فَلَمَّا ذَکَرْنَا خَدِیجَةَ بَکَی رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ ثُمَّ قَالَ خَدِیجَةُ وَ أَیْنَ مِثْلُ خَدِیجَةَ صَدَّقَتْنِی حِینَ کَذَّبَنِی اَلنَّاسُ وَ وَازَرَتْنِی عَلَی دِینِ اَللَّهِ وَ أَعَانَتْنِی عَلَیْهِ بِمَالِهَا».
مطالب فوق اجمالی از مطلبی بود که نیاز به تفصیل بیشتری دارد...
محمد استوار میمندی
