به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، آیت الله ابوالقاسم علیدوست در نشست علمی «جایگاه مصلحت در فقه از منظر امام خمینی رحمه الله علیه» که با حضور اساتید و طلاب و گروهی از مردم مدرسه علمیه فیضیه قم برگزار شد، ضمن تسلیت ایام ارتحال ملکوتی امام راحل به تمام مسلمانان و صالحان جهان، امام را متعلق به همه آنان دانست.

استاد درس خارج حوزه علمیه قم در سه بخش به تبیین موضوع پرداخت:

۱_ مفهوم شناسی جایگاه مصلحت

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با اشاره به اینکه جایگاه مصلحت می‌تواند در فقه به سه شکل تصور شود. اول: آیا مصلحت می‌تواند یک قاعده باشد؟

وی در توضیح گفت که مصلحت به معنای عدالت و دفع مفسده به گونه ای باشد که فقیه به آن مراجعه کند و حکم را بیان کند، مانند قاعده ی استصحاب و ...

دوم: جایگاه مصلحت به عنوان ابزار در خدمت نصوص دینی

استاد حوزه علمیه قم با اشاره به مسئله ی عرف که یک ابزار برای تفسیر آیات و روایات است، افزود: همانگونه که عرف نمی‌تواند یک قاعده باشد، مصلحت نیز می‌تواند به عنوان ابزار تفسیر به فقیه کمک کند.

سوم:مصلحت به عنوان دیدگاه و گفتمان.

وی با اشاره به آیه ۱۸۵سوره بقره، ادامه داد: فقیه می‌تواند سهل و آسان بودن شریعت را برداشت کند و مصالح جامعه را بیان کند.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با بیان معنای مصلحت، اظهار کرد: مقصود مصلحت شرعی است که منفعت مادی و دنیوی محض را شامل نمی شود که ویژگی بارز آن منبع ادراک است که برخاسته از قرآن و روایات و عقل قطعی باشد.

آیت الله علیدوست بیان کرد: برخی از فقها جایگاهی برای مصلحت در شریعت قائل نیستند و احکام را تابع مفاسد و مصالح نمی دانند، اما طیف بسیاری از علمای شیعه احکام را تحت شرایطی تابع مصالح و مفاسد می دانند.

این استاد درس خارج حوزه افزود: مصلحت بیشتر در احکام حکومتی نمود دارد که فقیه مصلحت اندیشی می کند و حکم می کند. که از میان فقها امام خمینی رحمه الله علیه قدم های زیادی را در این زمینه برداشتند.

وی با اشاره به مسئله ی فروش سلاح به دشمنان دین اظهار کرد: نظر شیخ انصاری این است با توجه به روایات سه گانه که آن را در شرایط عادی مجاز، در شرایط جنگ حرام و در شرایط صلح مجاز می‌داند و در این زمینه شهید اول فروش سلاح را در هر صورت حرام می‌داند که شیخ انصاری آن را اجتهاد در مقابل نص می داند. اما نظر امام خمینی(ره) این است که این امر از شئونات حکومت است و با توجه به مقتضیات روز متغیر است به عنوان نمونه بعضی اوقات فروش سلاح به کفار مجاز می شود و بعضی اوقات در شرایط صلح باطل می شود.

استاد حوزه علمیه قم با بیان اینکه آیا فقیه می تواند بعضی از احکام را وضع کند، افزود: فقیه در شرایطی که از شئونات حکومت است می‌تواند احکام را وضع کند مانند باطل کردن تجارت با کفار.

آیت الله علیدوست در پایان تاکید کردند: وظیفه ی ما این است که مسیری را که امام راحل آن را شروع کردند به سرانجام برسانیم.

انتهای پیام

خبرنگار: مهران اسلامی