به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه از هرمزگان، نشست علمی «اندیشه غدیر از منظر فریقین» با سخنرانی حجت الاسلام باوقار، رئیس دفتر نمایندگی ولی فقیه در امور اهل سنت هرمزگان و خانم صنوبر احترامی دبیر علمی جلسه و با شرکت اساتید و طلاب این حوزه روز گذشته و به صورت برخط(آنلاین) در مدرسه علمیه الزهراء(سلام الله علیها) و مدرسه علمیه تخصصی فاطمه معصومه (سلام الله علیها) بندرعباس برگزار شد.
حجت الاسلام باوقار ضمن تبریک عید سعید غدیر؛ عید ولایت و عید الله اکبر در ابتدای بحث به آداب این عید پرداخت و بیان کرد: آداب غدیر از قبیل آراسته بودن و لباس نو پوشیدن، غسل کردن، اطعام مؤمنین و افطاری دادن، بسیار صلوات فرستادن، قرائت دعای ندبه، ایجاد فضای شادمانی برای خود و دیگران، پیمان برادری و عقد اخوت، تبریک گفتن به یکدیگر و شکرگزاری از جهت برخورداری از نعمت ولایت؛ «الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی جَعَلَنَا مِنَ الْمُتَمَسِّکِینَ بِوِلاَیَهِ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْأَئِمَّهِ عَلَیْهِمُ السَّلاَمُ»، پیوند با بستگان و خویشاوندان، هدیه دادن، استعمال بوی خوش است و بیش از بیست مورد وجود دارد که ثواب بسیاری بر آن مترتب است.
وی با اشاره به اینکه غدیر یکی از مهمترین حوادث تاریخ اسلام است که در اواخر عمر شریف پیامبر (صلی الله علیه و اله) اتفاق افتاد، اذعان داشت: حدیث غدیر منشأ و بستر بسیاری از حوادث، تحولات و گرایش ها است، در تاریخ آمده است که به پیامبر (صلی الله علیه و اله) در بازگشت از حجه الوداع دستور داده شد در منطقه و برکه ای به نام غدیر در ناحیه ای بین مکه و مدینه در مسیر حجاج در سال دهم هجری مسئله مهم ولایت را با معروف ترین جمله «مَنْ کُنْتُ مَوْلَاهُ فَعَلِیٌّ مَوْلَاهُ؛ هر کس من مولای او هستم پس علی مولای اوست» اعلام کند.
حجت الاسلام باوقار افزود: با توجه به آیه «یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ»؛ رسالت و زحمات بیست و سه ساله پیامبر (صلی الله علیه و اله) وابسته به ابلاغ این پیام بوده که در صورت انجام ندادن، ناتمام می ماند، لذا پس از انجام این رسالت آیه « الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتِی وَرَضِیتُ لَکُمُ الْإِسْلَامَ دِینًا» نازل شد و مردم تبریک گفتند.
وی به تبیین نگاه فریقین درباره حادثه غدیر پرداخت و خاطرنشان کرد: در منابع شیعه؛ در حوزه تاریخ، کلام، حدیث و حتی منابع عرفانی از قبیل منابع دعایی، راجع به حادثه غدیرخم و آداب آن به دفعات بسیار بحث شده است. در منابع و کتب متعدد اهل سنت؛ از قبیل مسند احمد بن حنبل و مسند ابوداود طیالسی، درباره مسئله غدیر و اصل این مسئله پرداخته شده است.
حجت الاسلام باوقار در ادامه افزود: بلاذری احمد بن یحیی در کتاب انساب الاشراف، احمد بن حنبل از ائمه اربعه اهل سنت در کتاب مسند و کتاب فضایل صحابه، حاکم نیشابوری محدث و فقیه و از علمای قرن چهارم و اوایل قرن پنجم در کتاب المستدرک، آقای نسایی نویسنده یکی از صحاح سته در کتاب السنن الکبری و الخصائص امیرالمومنین (علیه السلام)، با چندین سند به مسئله غدیر پرداخته اند.
وی تصریح کرد: احمد بن حسین بیهقی در کتاب السنن الکبری به موضوع غدیر و عمامه گذاری حضرت پرداخته، احمد بن ابی یعقوب از مورخان بزرگ اهل سنت در تاریخ یعقوبی و حاکم حسکانی در کتاب شواهد التنزیل ذیل آیه سه و شصت و هفت سوره مائده به حادثه غدیر اشاره کرده و جلال الدین السیوطی از مفسران و محدثان معروف اهل سنت در تفسیر الدرالمنثور و همچنین علمای بزرگ اهل سنت از قبیل؛ ابن الحدید، سلیمان بن احمد طبرانی، ابن حیان، ابوجعفر اسکافی، ابن اثیر، خطیب بغدادی اصل ماجرای غدیر را نقل کرده اند.
حجت الاسلام باوقار با اشاره به اینکه بیش از پنجاه منبع غیر از منابع ذکر شده در رابطه با حادثه غدیر وجود دارد، بیان داشت: حدیث غدیر جز احادیث نادر، کمیاب و بسیار مهم و معتبر است، در منابع فریقین، احمد بن حنبل در کتاب مسند درباره غدیر بیش از ده تا دوازده حدیث با چندین سند نقل کرده و بیش از سی نفر از صحابه بر صحت این احادیث شهادت داده اند.
استاد حوزه و دانشگاه اظهار داشت: تعداد راویان حدیث غدیر بسیار زیاد است که به ۱۱۰ نفر از صحابه می¬رسد؛ در قرن اول از جمله امیرالمومنین (علیه السلام)، حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها)، امام حسن و امام حسین (علیهم السلام)، ابوبکر بن ابی قحافه، ابورافع قطبی، ابولیلا انصاری، اسامه بن زید، جابر بن عبدالله انصاری، عایشه، سلمان فارسی، عمر بن خطاب و سعد بن مالک انصاری که برای نخستین بار حادثه غدیر را روایت کرده اند.
حجت الاسلام باوقار افزود: در قرن دوم هشتاد و چهار نفر از تابعین راوی حدیث غدیر هستند که پنجاه و شش نفر از علمای معروف اهل سنت امثال حافظ محمد بن اسحاق مدنی، سفیان بن سعید ثوری هستند. در قرن سوم نیز نود و دو نفر از علمای معروف اهل سنت از جمله محمد بن ادریس شافعی و احمد بن حنبل از ائمه اربعه اهل سنت، بخاری، ترمذی و بلاذری از علمای معروف و از روایان حدیث غدیر هستند.
وی با استناد به منابع فریقین اضافه کرد: در قرن چهارم چهل و سه نفر از علمای معروف اهل سنت از جمله احمد بن شعیب نسائی و ابی القاسم طبرانی و در قرن پنجم، بیست و چهار نفر از قبیل قرطبی و خطیب بغدادی در قرن ششم بیست نفر، قرن هفتم بیست و یک نفر، قرن هشتم هجده نفر، قرن نهم شانزده نفر قرن دهم چهارده نفر، قرن یازدهم دوازده نفر، قرن سیزدهم و چهاردهم، دوازده و سیزده نفر حدیث غدیر را نقل کرده اند. بنابراین حدیث غدیر در قرن های مختلف، راویان متعدد و معروف دارد و در منابع فریقین هم حادثه غدیر و هم حدیث غدیر مستند و متعدد نقل شده است.
استاد حوزه و دانشگاه تصریح کرد: حدیث غدیر و تواتر آن مورد قبول علما و بزرگان شیعه و اهل سنت است که از جمله علامه امینی در کتاب الغدیر، سیوطی، ذهبی، حاکم نیشابوری و علمای دیگر تواتر حدیث غدیر را پذیرفته و نقل کرده اند.
حجت الاسلام والمسلمین باوقار اظهار داشت: یکی از اصلی ترین شبهاتی که در بحث غدیر وارد می کنند مربوط به متواتر نبودن حدیث غدیر است که طبق مستندات و شواهد در کتب و منابع اهل سنت و نقل عالمان بزرگ اهل سنت نه تنها حادثه غدیر بلکه حدیث غدیر متواتر و به دفعات بسیار بیان شده است.
استاد حوزه بیان کرد: ایراداتی دیگر در رابطه با غدیر نقل شده که روز غدیر امام علی (علیه السلام) در یمن بودند و در آن منطقه نبودند که پیامبر (صلی الله علیه و اله) بحث امامت و ولایت را مطرح کنند؛ در پاسخ به این ایراد طبق نقل علما و بزرگان شیعه و به ویژه اهل سنت از جمله ابن کثیر، هیتمی، ابن حجر؛ امام علی (علیه السلام) قبل از موسم حج در یمن بودند و در حجه الوداع به رسول خدا (صلی الله علیه و اله) ملحق شده اند و در حادثه غدیر حضور داشتند.
استاد دانشگاه با اشاره به کلمه مولا و ایراداتی که وارد شده تشریح کرد: کلمه مولی در حدیث «مَنْ کُنْتُ مَوْلَاهُ فَعَلِیٌّ مَوْلَاهُ» در کتاب های تفسیری، حدیثی و لغوی به طور مفصل آمده که فهم و برداشت اولیه حاضرین در روز غدیر از کلمه مولی به معنای اولی در تصرف است، حتی شعرایی مانند حسان بن ثابت همین فهم را داشته و شعر سروده و همچنین شخصیت های بزرگ با عبارت «بَخٍّ بَخٍّ لَک یا عَلِی أَصْبَحْتَ مَوْلَای وَ مَوْلَی کلِّ مُؤْمِنٍ وَ مُؤْمِنَةٍ» به امام علی (علیه السلام) تبریک گفتند که نشان می دهد مولی به معنای اولی به تصرف است و به معنای دوست، ناصر و یاور نیست.
حجت الاسلام والمسلمین باوقار گفت: معنای دوستی، فهم ظاهری از کلمه مولی است که پیش از این پیامبر (صلی الله علیه و اله) در مدینه در زمان عقد اخوت بیان کرده بودند. لذا بیان معنای دوستی، ترسی بر آن مترتب نیست که خداوند به پیامبر (صلی الله علیه و اله) امان دهد. داده های مهم تاریخی نشان می دهد که پیامبر (صلی الله علیه و اله) صرفا برای بیان دوستی، پسرعموی پیامبر بودن و یاری کننده، حجاج را در گرمای آن روز نگه نداشته اند. بنابراین عقل و داده های تاریخی و تعبیر مفسران نشان می دهد که معنای مولی فراتر از ناصر، دوست، رفیق و پسرعمو بودن است و به معنای اولی به تصرف است که آیه «وَاللَّهُ یَعصِمُکَ مِنَ النّاسِ» نیز آن را تقویت می کند.
استاد حوزه و دانشگاه اذعان داشت: استعمال کلمه مولی به معنای اولی در تصرف در عرف اهل لغت شایع است و بسیاری از ادبا نظیر؛ قرطبی، جوهری آن را تایید کرده و قابل پذیرش دانسته و در عبارت « مَنْ کُنْتُ مَوْلَاهُ فَعَلِیٌّ مَوْلَاهُ» به معنای اولی در تصرف بیان کرده اند.
وی تصریح کرد: غدیر از مهمترین مباحث در طول تاریخ اسلام است که اگر با این حجم از اعتبار که در منابع فریقین دارد، مورد تحریف قرار نمی گرفت چه بسا اتحاد رویه در بین جامعه اسلامی مدل دیگری را تجربه می کرد و اختلافات و فرقه های متعدد در تاریخ اسلام شکل نمی گرفت و همه به مسیر حق و عدالت نزدیک تر بودند. لذا مسئله غدیر تنها مخصوص شیعه نیست بلکه محدثان و علمای اهل سنت راجع به اصل غدیر، حدیث غدیر و تواتر آن پرداخته اند.
استاد حوزه بیان کرد: مهمترین تکلیف طلاب علوم دینی نگه داشتن و پاسداشت میراث غدیر است و نسل به نسل مفاهیم و میراث غدیر را منتقل و بیان کنند.
در پایان خانم احترامی دبیر علمی جلسه ضمن تشکر از استاد، به جمع بندی مباحث پرداخت و خطبه خوانی غدیر در خانواده و آشنا کردن نسل جوان با مباحث مهم غدیر توصیه کرد و انتخابات را یکی از لوازم حرکت غدیری و موثر در مقدمات ظهور دانست..
