صحیفه ‌سجادیه؛ نقشه راه زندگی

به گزارش خبرگزاری حوزه، سبک زندگی مجموعه انتخاب‌های هر انسان به منظور برخورداری از الگوی زندگی بهتر است؛ انتخاب‌هایی در زندگی فردی، خانوادگی، شغلی، عبادی، معیشتی و حتی در ارتباط با محیط‌زیست و خیلی چیزهای دیگر خودش را نشان می دهد

حالا وقتی از سبک زندگی اسلامی صحبت می‌کنیم یعنی در ابعاد مختلف زندگی فرد، ملاک‌های اسلامی نقش مهمی ایفا می‌کند؛ یعنی فرد شئون مختلف زندگی و انتخاب‌هایش را بر اساس آن چه اسلام گفته و خواسته است، پیش ببرد. در این بین یکی از منابع باارزش برای درک بهتر سبک زندگی اسلامی با رویکرد تعالی و رشد بشر و زندگی در مسیر کمال و رضایت خدای متعال، بدون شک کلام حضرات معصومین(ع)، از جمله امام سجاد (ع) است

بدون یکی از منابع گران‌قدر برای درک مؤلفه های سبک زندگی اسلامی، بیانات گهربار حضرت است که به شئون مختلف زندگی ما جهت می‌دهد.

امام سجاد (ع) در آموزه‌های خود، رفتار و سبک زندگی را نشأت گرفته از اخلاق و اندیشه می‌دانند. ایشان در تبیین سبک زندگی اسلامی بر سبک زندگی انحراف‌زدا و فضیلت‌افزا تاکید می‌کنند. برای دستیابی به این سبک زندگی باید اندیشه و طرز فکر افراد در راستای فضایل و دوری از رذایل شکل گیرد.

بر این اساس باید گفت که تعالیم و آموزه‌های زین العابدین(ع) در موضوع الگوهای سبک زندگی در خانواده در قالب چنین عناوینی دسته‌بندی شده است؛ محبت و مهرورزی، عینیت بخشی به آموزه‌ها، تشویق به تفکر در مسائل اخلاقی، ایجاد انس و ارتباط مستمر با خداوند از طریق دعا، نهی از کوچک پنداری رذایل و در صورت لزوم برخورد عتاب آمیز با فرزند. الگوی ارتباط با همسایگان، خدمت به همنوعان و... برخی از الگوهایی است که از تعالیم سیدالساجدین(ع) قابل برداشت است.

حضرت به طور خاص درباره خانواده به محبت و مهرورزی تاکید و از خشونت و بی‌محبتی نهی کرده‌اند. محبت یکی از نیازهای اساسی انسان‌هاست که در صورت پاسخگویی خانواده به این نیاز اساسی، فرزند به محبت کننده به خود اعتماد و اطمینان می‌کند و این‌گونه زمینه تربیت‌های بعدی فراهم می‌شود.

از سوی دیگر باید توجه داشت که ائمه اطهار(ع) به پیروی از آموزه‌های قرآن مجید، مردم را به تفکر به‌ویژه در مسائل اخلاقی و رفتاری دعوت کرده‌اند. تفکر در اعمال و رفتار این نتیجه را به دنبال دارد که حسن و قبح اعمال را مشخص می‌کند و از این طریق، قدرت اندیشه اخلاقی را رشد می‌دهد، ضمن آن که اساساً تفکر و اندیشیدن، فرصت جبران خطاها را هم برای انسان فراهم می‌کند. امام سجاد(ع) در بخشی از آموزه‌های خود در صحیفه سجادیه به تفکر در اعمال و رفتار، با هدف به منصه ظهور رسیدن ارزش‌های اخلاقی و رخت بربستن افکار خرافی از جامعه، توصیه می‌کنند.

زین العابدین(ع) همچنین به لزوم ایجاد انس و ارتباط مستمر با خداوند از طریق دعا تأکید نموده اند؛ به طوری‌که امام در صحیفه سجادیه به زبان دعا، مردم را به زندگی اسلامی راهنمایی کرده‌اند. هدف نهایی در تربیت اسلامی تقرب و رضایت الهی است. تحقق این هدف در گرو ارتباط مستمر با خداوند متعال است. از این رو در روایات ولی کودک مسئول فراهم ساختن زمینه ارتباط مستمر فرزند خود با خداوند از طریق نماز و دعا معرفی شده است.

در فرازی از صحیفه می‌ خوانیم؛ "تو فرمودی مرا بخوانید تا شما را استجابت کنم، ...و نیز فرمودی به راستی کسانی که با روحیه استکبار، خود را فراتر از بندگی من ببینند به زودی به آتش دوزخ وارد خواهند شد و در آن جاوید می‌مانند، پس دعا و درخواست از خود را عبادت و ترک دعا را استکبار نامیده‌ای..."

از سوی دیگر، الگوی سبک زندگی با همسایگان در آموزه‌های حضرت سجاد(ع) عبارتست از احسان و ایثار. جایگاه پراهمیت همسایه در نزد امام سجاد(ع) تا آن جاست که می‌فرمایند: "بار خدایا مرا توفیق ده که پاداش بدکارشان را با احسان بدهم و از ستمکارشان با گذشت و بخشش صرف نظر کنم و نسبت به همه آنان با گمان نیک رفتار کنم و با همه آنان به نیکی رفتار کنم و با اغماض، چشم از خطای آنان بپوشم و از باب فروتنی با ایشان نرمخو باشم و بر بلادیدگان آنان از روی رحمت، مهربانی کنم و در نبودشان دوستی و محبت خود را بر آنان فراوان سازم و از روی اخلاص، دوام نعمت آنان را آرزو کنم و هرچه را برای خویشان خود لازم می‌دانم در حق آنان لازم بدانم و آن چه را برای نزدیکان خود رعایت می‌کنم، برای آنان هم رعایت نمایم"