به گزارش خبرگزاری حوزه، مرحوم آیت الله مجتهدی تهرانی در یکی از سخنرانیهای خود به «شرح دعای روز سیزدهم ماه مبارک رمضان» پرداختند که تقدیم شما فرهیختگان میشود.
«اللَّهُمَّ طَهِّرْنِی فِیْهِ مِنَ الدَّنَسِ وَالاَقْذارِ، وَصَبِّرْنِی فِیْهِ عَلی کائِناتِ الاَقْدارِ، وَوَفِّقْنِی فِیْهِ لِلتُّقی وَصُحْبَةِ الاَبْرارِ، بِعَوْنِکَ یا قُرَّةَ عَیْنِ المَساکِینِ.»
«ای خدا در این روز مرا از پلیدی و کثافات پاک ساز، و بر حوادث خیر و شر قضا و قدرت صبر و تحمل عطا کن، بر تقوی و پرهیزکاری و مصاحبت نیکوکاران موفق دار و به یاری خود، ای مایه شادی و اطمینان خاطر مسکینان.»
* فراز اول دعا؛ اللَّهُمَّ طَهِّرْنِی فِیْهِ مِنَ الدَّنَسِ وَالاَقْذارِ
دعای روز سیزدهم ماه مبارک رمضان با این عبارت آغاز میشود: «اللَّهُمَّ طَهِّرْنِی فِیْهِ مِنَ الدَّنَسِ وَالاَقْذارِ».
در این دعای شریف، از خداوند متعال درخواست میکنیم که ما را از آلودگیها و ناپاکیها تطهیر فرماید، اما این پاکی و طهارت مورد نظر فراتر از پاکیزگی ظاهری بدن است که با شستوشو حاصل میشود؛ بلکه منظور اصلی، پاک شدن از آلودگیهای معنوی و گناهان است.
گناه همچون آلودگی و ناپاکی است که روح و جان انسان را آلوده میسازد و او را از حالت فطری و پاک خود دور میکند.
انسان مؤمن، به واسطه ایمان و عمل صالح، از نوعی طهارت معنوی برخوردار است که حتی در عالم محسوسات نیز تجلی مییابد. در روایات آمده است که وقتی مردی از اهالی یمن به خانه پیامبر اکرم(ص) وارد شد، فضای خانه را معطر کرد.
پیامبر(ص) فرمودند: «إنّی أشمُّ رائحةَ الرحمن من طرفِ الیمن» یعنی «من بوی رحمت الهی را از سوی یمن استشمام میکنم». این شخص به دلیل ارتباط معنوی با خداوند، دارای چنین عطر و رایحهای بود.
نکته مهم دیگر در سیره آن شخص، اطاعت از مادر بود. او به مدینه آمده بود تا پیامبر(ص) را زیارت کند، اما چون مادرش به او اجازه داده بود فقط در صورت حضور پیامبر(ص) بماند، وقتی دید رسول خدا(ص) در مدینه تشریف ندارند، علیرغم میل باطنی خود، به احترام فرمان مادر به دیار خود بازگشت.
این نشان میدهد که اطاعت از والدین، بهویژه مادر، از اهمیت بالایی برخوردار است.
در تبیین مفهوم طهارت معنوی، باید گفت که گناه همچون زنگاری است که بر قلب انسان مینشیند.
همانگونه که آهن در اثر عوامل محیطی زنگ میزند، قلب انسان نیز در اثر گناه و معصیت دچار زنگار و تیرگی میشود.
در روایات آمده است: «صیقلوا قلوبکم بالاستغفار و قراءة القرآن»؛ یعنی «قلبهای خود را با استغفار و قرائت قرآن جلا دهید».
در دنیای امروز که محیط پیرامون ما مملو از عوامل آلودهکننده روح و روان است، ضرورت توجه به تزکیه نفس و پاکسازی درون بیش از پیش احساس میشود.
تلاوت قرآن، استغفار و توبه، و اعمال خیرخواهانه مانند نوازش سر یتیمان و کمک به آنان - بهویژه فرزندان شهدا - از جمله راهکارهای مؤثر برای زدودن زنگار گناه از قلب است.
ماه مبارک رمضان، فرصتی استثنایی برای این تطهیر و پاکسازی معنوی است. باید از خداوند متعال بخواهیم که در این ماه عظیم، قلبهای ما را از آلودگیهای گناه پاک گرداند و ما را به مقام طهارت حقیقی نائل فرماید.
* فراز دوم دعا؛ وَصَبِّرْنِی فِیْهِ عَلی کائِناتِ الاَقْدارِ
قسمت دوم دعای روز سیزدهم ماه رمضان عبارت است از: «وَصَبِّرْنِی فِیْهِ عَلی کائِناتِ الاَقْدارِ».
در این فراز، از خداوند متعال درخواست میکنیم ما را در برابر مقدرات و رویدادهای الهی، صبر و استقامت عنایت فرماید.
زندگی انسان همواره با فراز و نشیبهای متعددی همراه است. گاه با حوادث تلخی مواجه میشویم که تحمل آنها بسیار دشوار است؛ مانند از دست دادن عزیزان در سوانح و حوادث، ورشکستگی و مشکلات اقتصادی، اذیت و آزار از سوی دیگران و یا هر گرفتاری دیگری که در مسیر زندگی پیش میآید.
در تمام این موارد، آنچه انسان مؤمن را یاری میکند، صبر و استقامت است که باید آن را از خداوند متعال درخواست نماید.
در مفهوم «کائنات الأقدار»، تقدیرات حتمی الهی نهفته است؛ یعنی وقایعی که مقدر شدهاند و تغییر در آنها امکانپذیر نیست.
گاهی ما از حکمت برخی رویدادها بیخبریم و به همین دلیل، از وقوع آنها ناراحت و آزردهخاطر میشویم. حال آنکه ممکن است در پس هر رویداد ناگوار، مصلحت و خیری نهفته باشد که از دید ما پنهان است.
یکی از استادان اخلاق، حکایتی نقل میکرد که بیانگر همین معناست.
ایشان فرزند خردسالی به نام علی اصغر داشت که از دنیا رفت. مدتها از این واقعه غمگین و اندوهناک بود تا اینکه شبی در عالم رؤیا دید که آن فرزند به سن جوانی رسیده و به راه خلاف و ناشایست رفته است، به گونهای که مایه شرمساری و آبروریزی شده و همگان او را نکوهش میکنند.
وقتی از خواب بیدار شد، به جای اندوه، احساس آرامش و رضایت کرد؛ زیرا دریافت که شاید وفات زودهنگام فرزندش، مصلحتی الهی بوده تا او را از عاقبتی ناگوار محفوظ بدارد.
این تجربه به ما میآموزد که هر آنچه در زندگی ما رخ میدهد، از تقدیر و مشیت الهی سرچشمه میگیرد و در پس هر رویدادی، حکمتی نهفته است که شاید ما از آن بیخبر باشیم.
بنابراین، نباید از مشکلات و سختیها دلگیر و ناراحت شویم، بلکه باید با تکیه بر صبر و استقامت، به خداوند متعال توکل کنیم.
در روایات آمده است که زندگی دنیا همواره با غم و اندوه همراه است و اگر انسان روزی را بدون غصه و ناراحتی سپری کند، باید بداند که اجلش نزدیک شده است.
به تعبیر یکی از بزرگان، خانه دنیا همچون کاخی است که همیشه باید گوشهای از آن خراب باشد؛ اگر همه چیز به ظاهر آرام و بیمشکل به نظر آید، آنگاه باید نگران پایان عمر بود.
در نتیجه، این فراز از دعای روز سیزدهم ماه رمضان، ما را به درخواست صبر و استقامت در برابر مقدرات الهی فرا میخواند تا با تکیه بر این فضیلت ارزشمند، سختیها و مشکلات زندگی را با آرامش و رضایت پشت سر بگذاریم و در مسیر بندگی و عبودیت پروردگار استوار بمانیم.
* فراز سوم دعا؛ وَوَفِّقْنِی فِیْهِ لِلتُّقی وَصُحْبَةِ الاَبْرارِ
بخش سوم دعای روز سیزدهم ماه رمضان چنین است: «وَوَفِّقْنِی فِیْهِ لِلتُّقی وَصُحْبَةِ الاَبْرارِ».
در این فراز، از خداوند متعال دو درخواست مهم داریم: اول، توفیق تقوا و پرهیزگاری، و دوم، همنشینی با نیکان و ابرار.
تقوا در لغت به معنای خویشتنداری و پرهیز از گناه است. یک تعبیر ساده و کاربردی برای تقوا این است که اعمال ما به گونهای باشد که اگر کسی از آن آگاه شود، احساس ناراحتی و شرمندگی نکنیم.
تقوا همچون چراغ راهنمایی و رانندگی است که در مسیر زندگی، حلال را با چراغ سبز و حرام را با چراغ قرمز مشخص میکند. این رویکرد، روشی مناسب برای رعایت تقوا در زندگی روزمره است.
ماه مبارک رمضان، در حقیقت ماه تمرین تقوا و خویشتنداری است. چنانکه در قرآن کریم آمده است: «کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیَامُ کَمَا کُتِبَ عَلَی الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ» (روزه بر شما مقرر شد، همانگونه که بر پیشینیان شما مقرر گردید، باشد که تقوا پیشه کنید).
فلسفه اصلی روزه، تقواست. وقتی انسان در ماه رمضان از چیزهایی که در سایر ایام حلال است - همچون خوردن و آشامیدن - به فرمان الهی اجتناب میکند، این تمرینی است برای خویشتنداری و کنترل نفس که نتیجه آن، تقویت روحیه تقوا و پرهیزگاری است.
این فراز، درخواست توفیق همنشینی با نیکان و ابرار است. همنشین و دوست در شکلگیری شخصیت و سرنوشت انسان تأثیر عمیقی دارد. سعدی شیرازی در این باره میفرماید:
همنشین تو از تو به باید / تا تو را عقل و دین بیفزاید
با بدان کم نشین که صحبت بد / گرچه پاکی، تو را پلید کند
آفتاب ارچه روشن است او را / پاره ای ابر ناپدید کند
دوست و همنشین بد، تأثیرات منفی خود را بر روح و جان و ایمان انسان میگذارد.
این اثرگذاری در مورد همه انواع دوستیها صادق است، چه دوستی با افراد سیگاری، معتاد به مواد مخدر و یا هر نوع انحراف دیگر.
رمز موفقیت بسیاری از افراد در زندگی، انتخاب درست دوستان و همنشینان بوده است. از کودکی و نوجوانی باید در انتخاب دوست دقت کرد و با هر کسی معاشرت و رفاقت نکرد.
* فراز پایانی دعا؛ بِعَوْنِکَ یا قُرَّةَ عَیْنِ المَساکِینِ
در پایان این دعا، از خداوند میخواهیم که «بِعَوْنِکَ» یعنی به کمک و یاری خودش - که اصلیترین و مهمترین مدد و یاری است - و «یا قُرَّةَ عَیْنِ المَساکِینِ» یعنی ای روشنیبخش چشم مساکین و نیازمندان،
این چهار درخواست مهم را در ماه مبارک رمضان مستجاب فرماید:
۱. پاک شدن از آلودگیها و گناهان
۲. صبر و استقامت در برابر تقدیرات الهی
۳. توفیق تقوا و پرهیزگاری
۴. همنشینی با نیکان و صالحان
در خاتمه، از درگاه حضرت حق تمنا داریم که توفیق استجابت این دعاها را در ماه پربرکت رمضان به همه مسلمانان عنایت فرماید، و بیماران و دردمندان را شفا بخشد.
برای دانلود صوت اینجا را کلیک کنید
نظر شما