به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه از بیرجند، حجتالاسلام و المسلمین سید علیرضا صدرحسینی، مدیر مؤسسه عالی فقه و علوم اسلامی، در نشستی با مدیران و معاونان حوزههای علمیه خراسان جنوبی، در مدرسه علمیه رضوی بیرجند، با انتقاد از رویکردهای سنتی مدیریت در حوزهها گفت: مدیریت موفق، هدایتگری است، نه مچگیری. طلاب باید احساس کنند مدیران دغدغه رشد آنها را دارند، نه اینکه تنها به دنبال یافتن نقاط ضعفشان باشند.
وی افزود: نظام فعلی گاهی انگیزه طلاب را نابود میکند. ما نیازمند برنامهای هستیم که اکثریت طلاب را به جای اقلیت خاص، به موفقیت برساند. موفقیت واقعی زمانی است که یک طلبه با استعداد متوسط هم پس از سالها تحصیل، به توانمندی قابل قبولی دست یابد.
استاد حوزه با اشاره به ریزش طلاب در مقاطع مختلف تصریح کرد: برخوردهای سختگیرانه و برنامههای تکراری، طلاب را خسته میکند. باید بهجای اجبار به مطالعه یک کتاب درسی برای سالها، به طلاب اجازه داد تا با هدایت اساتید، خودشان به کشف مطالب بپردازند. این تنها راه تقویت تفکر انتقادی و خلاقیت است.
نقد الگوی درس؛ نیاز امروز با دیروز متفاوت است
مدیر مؤسسه عالی فقه اسلامی با نگاهی تاریخی به نظام آموزشی حوزهها اشاره کرد: الگوی سنتی نجف که در آن طلبهها دهها سال تنها به درس خواندن مشغول بودند، برای جامعه امروز به تنهایی کارآمد نیست. جوانان امروز تنها به احکام شرعی نیاز ندارند؛ آنها با سیل شبهات اعتقادی، چالشهای اخلاقی، و نیازهای تربیتی روبهرو هستند که حوزه باید پاسخگوی آنها باشد.
وی هشدار داد: اگر حوزه به این نیازها پاسخ ندهد، مردم به سمت مراکز مشاورهای با مبانی غیردینی میروند. امروزه مشاورههای روانشناسی غربی جایگزین توصیههای اخلاقی طلاب شده است. این در حالی است که مشاوره دینی و تربیت انسان، از رسالتهای اصلی حوزههای علمیه است.
نظام درسی منعطف؛ انتخاب مسیر بر اساس استعداد
حجتالاسلام و المسلمین صدرحسینی با تأکید بر لزوم تنوع رشتههای تحصیلی در حوزهها گفت: طلبه باید بتواند بر اساس استعدادش، مسیر تحصیلی خود را انتخاب کند؛ چه فلسفه، چه تاریخ، چه تفسیر، یا فقه. نظام یکسان تحمیلی، مانع شکوفایی استعدادهاست.
وی افزود: در حوزه خراسان، به لطف حمایتهای مقام معظم رهبری و مدیریت جوان، برنامههای تحولی با موفقیت اجرا شده است. این در حالی است که در قم، مقاومت در برابر تغییرات، مانعی جدی است.
استان حوزه به تجربه دانشگاههای معتبر جهانی اشاره کرد: در برخی دانشگاهها، حتی بدون مدرک رسمی، اگر فردی توانایی علمیاش ثابت شود، میتواند تا مقطع دکترا پیش برود. حوزه نیز باید چنین انعطافی را ایجاد کند. طلبههایی که توانایی خودخواندگی دارند، نباید به برنامههای ثابت محدود شوند.
پژوهش؛ حلقه مفقوده آموزش حوزوی
استاد حوزه با انتقاد در مورد غفلت از پژوهش در نظام آموزشی حوزهها گفت: آموزش محض بدون پژوهش، طلاب را به ماشینهای تکرار مطالب تبدیل میکند. طلبه باید از پایه یاد بگیرد به منابع مختلف مراجعه کند، تحلیل کند و حتی اشتباه کند. اشتباهات بخشی از فرآیند یادگیری هستند.
حجتالاسلام و المسلمین صدرحسینی پیشنهاد داد: در هر مقطع، طلاب باید پروژههای پژوهشی کوچک انجام دهند؛ مثلاً بررسی سیر تاریخی یک موضوع فقهی از دوره محقق حلی تا امروز. این کار نهتنها دانش آنها را عمق میبخشد، بلکه توانایی تفکر مستقل را تقویت میکند.
هشدار درباره تبلیغ زودهنگام؛ تعادل بین فعالیت اجتماعی و تعمیق علمی
مدیر مؤسسه عالی فقه با اشاره به فعالیتهای تبلیغی برخی طلاب هشدار داد: اگر طلبهای با حداقل دانش علمی وارد میدان تبلیغ شود، نهتنها نمیتواند اثرگذار باشد، بلکه به اعتبار حوزه آسیب میزند. باید میان فعالیت اجتماعی و تعمیق علمی تعادل برقرار کرد.
وی افزود: متأسفانه برخی طلاب شهرستانی به دلیل نیازهای محلی، بهسرعت جذب کارهای تبلیغی میشوند و از تحصیل بازمیمانند. مدیریت باید با استعدادیابی، مسیر مناسب را برای هر طلبه مشخص کند. کسی که استعداد علمی بالایی دارد، نباید صرفاً به تبلیغ محدود شود.
الگوبرداری از مدارس موفق
حجتالاسلام و المسلمین صدرحسینی با اشاره به تجربههای موفق در حوزههای علمیه گفت: مدرسه بقیهالله در قم با مدیریت مرحوم آیتالله طاهری، نمونه درخشان یک نظام آموزشی تحولی است. این مدرسه در مدت کوتاهی، طلاب برجستهای تربیت کرد که امروز از اساتید سطوح عالی هستند.
وی خواستار الگوبرداری از چنین مدلهایی شد: مدیران حوزهها باید با مطالعه تجربیات مدارس موفق، برنامههای عملیاتی طراحی کنند. موفقیت زمانی حاصل میشود که هم برنامهریزی درست باشد و هم مجریان توانمند.
نقش اساتید در تحول آموزشی؛ از انتقال دانش تا پرورش تفکر
وی در پایان به نقش اساتید در نظام جدید پرداخت: استاد نباید تنها انتقالدهنده مطالب باشد، بلکه باید مشوق تفکر و پرسشگری باشد. متأسفانه برخی اساتید هنوز به روشهای سنتی پایبندند و حاضر نیستند طلاب را به چالش بکشند.
حجتالاسلام و المسلمین صدرحسینی تأکید کرد: اگر استادی نتواند خلاقیت طلاب را پرورش دهد، جایگزینی با نوارهای آموزشی بهتر است. حوزه به اساتیدی نیاز دارد که طلاب را بهجای حفظکردن، به اندیشیدن وادار کنند.
استاد حوزه در جمعبندی سخنانش، تحول در حوزهها را نیاز مبرم امروز دانست و از مدیران خواست با تمرکز بر مدیریت هوشمند، برنامهریزی منعطف، و پاسخگویی به نیازهای جامعه، گامهای عملی برای نوسازی نظام آموزشی بردارند.
این نشست با پرسش و پاسخ مدیران حوزههای خراسان جنوبی درباره چالشهای اجرایی تحول آموزشی به پایان رسید.
انتهای خبر/۱
نظر شما