به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه از مشهد، حجتالاسلام والمسلمین علیاکبر نوایی، استاد حوزه علمیه خراسان، امروز یکشنبه ۳۱ فروردینماه، در دومین پیشنشست همایش ملی بزرگداشت آیتالله العظمی سید محمدهادی میلانی که در پژوهشکده اسلام تمدنیِ پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی برگزار شد به تحلیل ابعاد شخصیتی و اندیشههای سیاسی این مرجع بزرگ شیعی پرداخت.
وی به جایگاه برجسته این عالم دینی در تاریخ معاصر تشیع پرداخت گفت: وقتی به بزرگان تاریخ معاصر مانند امام خمینی (ره) و آیتالله میلانی مینگریم، دچار حیرت میشویم از اینکه این شخصیتها چگونه پرورش یافتهاند و چگونه در عرصههای اجتماعی و سیاسی نقشآفرینی کردهاند.
حجتالاسلام والمسلمین نوایی با تأکید بر اینکه هرچند از آیتالله میلانی آثار مکتوب فلسفی سیاسی گستردهای در دست نیست، اما رفتار و مواضع سیاسی ایشان حاکی از وجود یک نظام فکری منسجم و اندیشهای سیاسی است، بیان داشت: نمیتوان موضعگیریها و حرکات اجتماعی و سیاسی ایشان را بدون وجود یک فلسفه سیاسی و چارچوب اندیشهای تحلیل کرد. بنابراین، تحلیل شخصیت ایشان بدون یک چارچوب نظری دقیق، ممکن نیست.
وی افزود: بر همین اساس، پنج حوزه تحلیلی برای شناخت شخصیت آیتالله میلانی پیشنهاد میشود؛ از جمله تحلیل رفتار و رویکردهای اجتماعی، تحلیل تاریخی، گفتمانسازی، مقایسه با اندیشههای معاصر و آثار مکتوب است.
استاد حوزه علمیه خراسان با اشاره به مهاجرت آیتالله میلانی از نجف و کربلا به مشهد، این تصمیم را اقدامی سیاسی و مهم در راستای همراهی با نهضت امام خمینی (ره) ارزیابی کرد و گفت: ایشان ۴۳ سال در نجف، ۱۷ سال در کربلا و ۲۲ سال در مشهد زندگی کردند. بررسی علت این مهاجرت بسیار ضروری است؛ زیرا طبق اسناد ساواک و برخی گفتارهای خود ایشان، هدف از حضور در ایران، حمایت و مشارکت در مبارزه سیاسی با رژیم طاغوت و کمک به جریان انقلابی حضرت امام بود.
وی ادامه داد: این نکته در اسناد وزارت اطلاعات نیز آمده و نشان میدهد که آیتالله میلانی صرفاً با انگیزه علمی و حوزوی به ایران نیامدهاند، بلکه حضور ایشان در مشهد یک اقدام مؤثر در راستای سازماندهی حرکتهای انقلابی و مبارزاتی بوده است.
همراهی با جریان مبارزه و حمایت از علمای انقلابی
حجتالاسلام والمسلمین نوایی به نقش آیتالله میلانی در حمایت از علمای انقلابی و موضعگیریهای قاطع ایشان در برابر رژیم پهلوی اشاره کرد و اظهار داشت: ایشان در مسائل مهمی چون دفاع از حجاب، مخالفت با کشف حجاب و حمایت از علمای مبارز همچون شهید هاشمینژاد، مواضع روشنی داشتند؛ حادثه مسجد فیل، که شهید هاشمینژاد در آن سخنرانی کردند، از نمونههایی است که نقش مؤثر آیتالله میلانی در جریانسازی سیاسی و دینی در مشهد را آشکار میکند.
وی در این باره اضافه کرد: در پی بازداشت شهید هاشمینژاد با اتهاماتی بیاساس نظیر «سخن گفتن علیه مصالح کشور»، گروهی از شاگردان و یاران وی طی نامهای به محضر آیتالله میلانی استفتا کردند که آیا برای نجات ایشان، شهادت دهند این صحنهسازی بوده یا سکوت اختیار کنند.
وی افزود: آیتالله میلانی در پاسخ تاریخی خود نوشتند: «به مفاد آیه کریمه «وَلَا تَکْتُمُوا الشَّهَادَةَ...»، کتمان شهادت جایز نیست. گواهی دهید که این صحنهسازی بوده است.» آیت الله میلانی در ادامه، تأکید کردند که خانواده مقتولین نیز حق دارند برای احقاق حق مشروع خود اقدام کنند و از تولید رنج و ناراحتی توسط مأموران در ماجرای مسجد فیل، ابراز تأسف کردند.
روایتی از قاطعیت مرجعیت در برابر انحرافات حکومتی
استادحوزه علمیه خراسان با اشاره به مواضع سیاسی و دینی آیتالله میلانی، بیان کرد: در سال ۱۳۴۱، در اعتراض به تصویبنامه انجمنهای ایالتی و ولایتی، ایشان با لحنی صریح، خواستار لغو فوری آن شدند و آن را مخالف با اصول شرعی و خواسته ملت مسلمان دانستند. این بیانیه در مرکز اسناد انقلاب اسلامی موجود است.
وی خاطر نشان کرد: آیتالله میلانی در سال ۱۳۵۸، در بیانیهای دیگر نسبت به زندانی بودن برخی علما و مراجع اعتراض کرده و نوشتند: «در نظر این رژیم سفاک، حقوق ملت کوچکترین اهمیتی ندارد؛ همچنین پس از حمله به مدرسه فیضیه، ایشان طی نامهای با افشای چهره واقعی حاکمان وقت، نوشتند: «این ننگ را کجا ببریم که مملکت اسلامی ما را دارند پایگاه اسرائیل و صهیونیسم میکنند؟»
حجت الاسلام و المسلمین نوایی یادآور شد: آیتالله میلانی در ماجرای نهضت پانزده خرداد از مشهد به تهران و سپس به قم سفر کرده و سخنرانیهایی کوبنده علیه رژیم پهلوی ایراد کردند. ایشان گفتند: «به جد خود حضرت سیدالشهدا (علیهالسلام) تأسی کردهام و آمدهام تا اعلام کنم که این قیام نه ارتجاعی، بلکه حرکتی اسلامی برای مقابله با ظلم است.»
استاد حوزه علمیه خراسان، به بیان ارادت ویژه آیتالله میلانی به امام خمینی (ره)، گفت: در زمانی که امام در تبعید به سر میبردند، آیتالله میلانی در نامهای نوشتند: «خوشا به حال آن سرزمین که شما در آن هستید.»؛ در ماجرای ارسال نامه حمایتی از امام توسط شهید آیتالله سعیدی، عدهای اعتراض کردند که چرا مرجعی چون میلانی باید نامه بنویسد. ایشان در پاسخ تأکید کردند: «اینجا بحث رهبری است، نه مرجعیت. تنها فقیهی که در این شرایط دارای شرایط رهبری است، آیتالله خمینی است.»
فقیهی با نگرش انقلابی، جامعنگر و آیندهنگر
وی با بیان اینکه آیتالله میلانی از فقهای دارای اجتهاد سیستمی و تفکر جامعنگر بودند. تفکر فلسفی ایشان نیز مغفول مانده و نیازمند بازخوانی است افزود: آیتالله میلانی بیش از بیست فعالیت سیاسی مهم داشتهاند، از جمله صدور فتوای تحریم انتخابات فرمایشی و حمایت از چهرههایی چون شهید مطهری و آیتالله طالقانی است تا جایی شهید مطهری نیز درباره ایشان گفته بود: «وقتی به دیدار آیتالله میلانی میرفتم، روحیه میگرفتم.»
حجت الاسلام و المسلمین نوایی با اشاره به تأثیر گسترده آیتالله میلانی بر جریانهای انقلابی گفت: ایشان در مشهد بهعنوان یک ایدئولوگ و مرجع فکری مطرح بودند. پروفسور برلین پس از دیدار با ایشان مسلمان شد و اذعان کرد از عمق وجودی و شخصیت علمی و معنوی ایشان شگفتزده شده است.
وی تأکید کرد: آیتالله میلانی دارای مواضع روشن و انقلابی بودند. تعاملات ایشان با حضرت امام، تحریم جشنهای ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی، مخالفت با کاپیتولاسیون و همراهی با فدائیان اسلام، بخشی از اندیشه و نقشآفرینی راهبردی ایشان در جریان انقلاب اسلامی است.
نظر شما