به گزارش خبرگزاری حوزه، به بهانه همایش یکصدمین سال تأسیس حوزه علمیه قم، سلسله مطالب و مصاحبه هایی با فرهیختگان حوزه و دانشگاه با هدف تبیین و آگاهی طلاب جوان و آحاد جامعه منتشر می شود.
گزارش مختصری از معرفی گروه دانشی تفسیر و علوم قرآن دبیرخانه همایش یکصدمین سال تأسیس حوزه علمیه قم به روایت حجت الاسلام والمسلمین آریان:
بسم الله الرحمن الرحیم
با سلام و احترام خدمت دوستان گرامی؛
در خدمت شما هستیم برای معرفی گروه دانشی تفسیر و علوم قرآن در چارچوب همایش سده حوزه یعنی همایش یکصدمین سال بازتأسیس حوزه علمیه قم که با هدف بررسی دستاوردهای این نهاد مقدس و بزرگداشت مرحوم حضرت آیتالله العظمی شیخ عبدالکریم حائری برگزار میشود.
در ابتدا اشارهای میکنم به روند شکلگیری این گروه دانشی. این گروه در زمستان سال ۱۴۰۰ با حضور شورایی متشکل از هفت نفر از فضلای حوزه در رشته علوم قرآن تشکیل شد. این شورا جلسات متعددی بهصورت دوماهه برگزار کرد تا چارچوب فعالیتها و موضوعات محوری گروه برای همایش را تعیین و تدوین کند. بحمدالله در جلساتی که بنده بهعنوان مدیر گروه در خدمت دوستان بودم، این فرآیند با موفقیت پیش رفت.
در مرحله نخست، موضوعاتی که میبایست برای آنها مقاله نوشته شود، مشخص گردید. برای هر موضوع معمولاً دو تا سه نفر پژوهشگر تعیین شدند تا در صورت عدم پذیرش از سوی نفر اول، نفرات بعدی دعوت به همکاری شوند. همچنین، داوران و ارزیابان مقالات نیز برای هر عنوان بهصورت جداگانه مشخص شدند.
پس از مرحله نگارش، کمیتهای با عنوان "نظارت علمی" تشکیل شد تا پس از پایان فرآیند داوری و اصلاحات انجامشده از سوی نویسندگان، درباره پذیرش نهایی یا عدم پذیرش مقالات تصمیمگیری کند.
محور اصلی این گروه بررسی سیر تحول و تطور دانش تفسیر و علوم قرآن در حوزه علمیه قم طی یکصد سال اخیر و نیز بررسی دستاوردهایی بود که فضلای حوزه در این زمینه داشتهاند. افزون بر این، به برخی موضوعات مرتبط نیز پرداخته شد؛ از جمله:
- روشهای تدریس تفسیر در حوزه علمیه قم طی یک قرن گذشته
- نحوه مواجهه حوزه با جریانهای تفسیری رقیب
- مقابله با جریانهای انحرافی در حوزه تفسیر قرآن
این موارد، سرفصلهای کلی موضوعات پژوهشی گروه دانشی تفسیر و علوم قرآن بودند.
اگر بخواهیم درباره جایگاه این دانش در منظومه علوم اسلامی و در میان دانشهای رایج حوزوی سخن بگوییم، باید گفت که قرآن کریم منبع و مصدر اصلی علوم اسلامی است و از این رو، دانش تفسیر قرآن جایگاهی پایهای و بنیادین در منظومه دانشهای اسلامی دارد. به تعبیر دیگر، سایر دانشها از قرآن تغذیه میکنند و دانش تفسیر بهنوعی ستون فقرات این منظومه معرفتی محسوب میشود.
در خصوص حجم تولیدات علمی این گروه نیز باید گفت که در مجموع ۲۷ مقاله سفارشی تعیین شد که از این تعداد، ۲۶ مقاله توسط نویسندگان تهیه و تحویل گروه شد. این مقالات توسط داوران ارزیابی و مجدداً جهت اصلاح برای نویسندگان ارسال شدند. پس از اعمال اصلاحات، پروندهها به کمیته نظارت علمی ارائه شد. تاکنون، ۱۹ مقاله از این مجموعه توسط کمیته مورد تأیید قرار گرفتهاند.
در پایان، اگر بخواهم به یک نکته کلیدی و شاخص در مورد سیر تحول این دانش اشاره کنم، میتوانم بگویم که علامه طباطبایی که در اواسط دهههای نخست قرن چهاردهم شمسی وارد حوزه علمیه قم شد، حرکتی تأسیسی در تفسیر قرآن پایهگذاری کرد. ایشان با نگارش تفسیر المیزان نهتنها اثری شاخص و ماندگار پدید آورد، بلکه زمینهساز تحولی عمیق در دانش تفسیر در حوزه علمیه قم شد. بهدرستی میتوان المیزان را نقطه آغاز و مادر بسیاری از تلاشهای تفسیری بعدی در حوزه دانست.
در پایان از همه دوستانی که در این مسیر همکاری کردند، صمیمانه تشکر و قدردانی میکنم.
والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته
نظر شما