حجت الاسلام والمسلمین بلادیان مدیر حوزه علمیه خوزستان در گفتوگوی اختصاصی با خبرگزاری حوزه در اهواز درباره وضعیت و چشم انداز حوزه علمیه خوزستان اظهار کرد: توصیه من به طلاب این است که در دوران حضور در حوزه، برای آیندهشان برنامه داشته باشند. اگر طلبهای علمی در اختیار داشته باشد که مورد نیاز جامعه باشد، قطعاً معیشتش نیز تأمین خواهد شد. مهارتهایی چون رسانه، فضای مجازی، زبانهای خارجی و رشتههای کاربردی از جمله مسیرهایی است که میتواند به رشد اقتصادی و شغلی طلاب کمک کند.
مشروح گفتگو به شرح زیر است
سؤال: وضعیت معیشتی طلاب و اساتید حوزه چگونه است؟ آیا حوزه برای کارآفرینی طلاب برنامهای دارد؟
پاسخ:
در بحث معیشت، همواره سؤالات جدی مطرح بوده است بگذارید مقایسهای ساده انجام دهیم. فرض کنید در یک خانواده، دو برادر وجود دارند؛ یکی وارد دانشگاه میشود و دیگری وارد حوزه. فردی که در دانشگاه تحصیل میکند، حتی اگر در دانشگاه دولتی باشد، باید برای خوابگاه، غذا و سایر هزینههای جانبی پول پرداخت کند، آن هم بدون حمایت مالی از طرف دانشگاه. در عین حال، آینده شغلی او نیز تضمینشده نیست و با مدرک کارشناسی، معمولاً فرصت شغلی مناسبی پیدا نمیشود.
اما طلبهای که وارد حوزه میشود، از همان ابتدا از غذا، خوابگاه و خدمات اولیه بهرهمند است هرچند در سطحی ساده و ابتدایی. پس از مدتی نیز شهریهای هرچند اندک دریافت میکند. با این حال، تفاوت بزرگ در اینجاست که دانشگاهیها از همان ابتدا برای آینده خود برنامهریزی میکنند و بهدنبال مهارتاند؛ اما بسیاری از طلاب در دوران تحصیل به مهارتافزایی توجه کافی ندارند.
توصیه من به طلاب این است که در دوران حضور در حوزه، برای آیندهشان برنامه داشته باشند. اگر طلبهای علمی در اختیار داشته باشد که مورد نیاز جامعه باشد، قطعاً معیشتش نیز تأمین خواهد شد. مهارتهایی چون رسانه، فضای مجازی، زبانهای خارجی و رشتههای کاربردی از جمله مسیرهایی است که میتواند به رشد اقتصادی و شغلی طلاب کمک کند.
سؤال: فرآیند آموزشی حوزه علمیه خوزستان برای پرورش مجتهدان چگونه است؟ آیا تمهیداتی اندیشیده شده که طلاب از توقفهای طولانی در تحصیل جلوگیری کنند؟
پاسخ:
حوزه علمیه بستری را فراهم میکند که در آن فرد بتواند با تلاش، پیگیری و جدیت خود مسیر رشد و تعالی را طی کند. در تمام مجموعههای آموزشی، اعم از آموزش و پرورش، دانشگاهها، حوزههای علمیه و آموزشکدهها، قوانین و محتوای آموزشی بر اساس سطح متوسط مخاطبان تنظیم میشود. بنابراین، تکیه صرف بر چارچوبهای درسی ارائهشده نمیتواند فرد را به جایگاه ممتاز و قابل قبولی برساند، بلکه رشد واقعی نیازمند همت شخصی، پشتکار و بهرهگیری از منابع علمی و آموزشی گستردهتر است.
نقش حوزه علمیه، ایجاد محیطی مناسب برای طلبهها است تا بتوانند مسیر علمی و معنوی خود را به درستی طی کنند. این بستر در مناطق مختلف متفاوت است؛ برخی مناطق با توجه به وجود علما، شخصیتهای برجسته، سلایق و مکاتب گوناگون، از ظرفیت علمی بالاتری برخوردارند، در حالی که برخی دیگر نیازمند توسعه بیشتر هستند. ما در تلاشیم تا در حوزه اجتهاد، راهکارهایی را تدوین و اجرایی کنیم که این بستر به شکلی مطلوب فراهم شود و طلبهها بتوانند در مسیر اجتهاد به رشد و تعالی مطلوب دست یابند. در همه نظامهای آموزشی، چارچوبهای کلی بر مبنای میانگین توان علمی تدوین میشود؛ اما آنچه باعث رشد واقعی میشود، تلاش فردی است. در حوزه نیز چنین است. حوزه بستر رشد را فراهم میکند، اما رسیدن به قله اجتهاد نیازمند پشتکار، برنامهریزی، و البته توفیق الهی است.
در خوزستان تلاش کردهایم بخشی از این مسیر را هموار کنیم. یکی از اقدامات، برگزاری دورههای تابستانی با دعوت از اساتید برجسته است تا زمانهایی که معمولاً تعطیلات به شمار میروند، به فرصت آموزشی تبدیل شوند. همچنین با استفاده از ظرفیت فضای مجازی، طلاب میتوانند از درسهای علمای قم و شهرهای دیگر نیز بهرهمند شوند. البته مشکلاتی مانند محدوده دروس نیز وجود دارد که این مسائل به ستاد مرکزی منتقل شده و در حال پیگیری هستند.
سال گذشته، به لطف خدا، دوره تابستانی برگزار شد و یک عالم برجسته از قم دعوت گردید تا این فرصت بهخوبی مدیریت شود. این مسیر امسال نیز ادامه خواهد یافت تا حداقل بستر لازم برای بهرهگیری از زمان فراهم شود. علاوه بر این، طلابی که در این جلسات حضور دارند، تجربهای نوین از نحوه ورود، خروج و بهرهبرداری از درسها خواهند داشت.
با پیشرفتهای فناورانه، امکان استفاده از درسهای مختلف در هر رشتهای، بدون محدودیت مکانی، فراهم شده است. بنابراین، اگر طلبهای حقیقتاً اراده کند و استعداد و توانایی لازم را داشته باشد، مسیر اجتهاد برای او مهیا خواهد بود. ما نیز در استان در تلاشیم که این ظرفیت را بیش از پیش گسترش دهیم، اما موفقیت این امر همچنان وابسته به تلاش، پشتکار و البته عنایت الهی است.
سؤال: در حوزههای علمیه، پژوهش چه جایگاهی دارد و چه اقداماتی برای تشویق طلاب به تحقیق انجام شده است؟
پاسخ:
پژوهش از همان سالهای آغازین در برنامه آموزشی طلاب گنجانده شده است. در پایههای مقدماتی، طلاب با مقالهنویسی و تدوین طرحنامه آشنا میشوند و در پایههای بالاتر، باید تحقیق پایانی ارائه دهند. جشنوارههایی نظیر علامه حلی نیز برای شناسایی و تشویق مقالات برتر برگزار میشود.
با این حال، هنوز با وضعیت مطلوب فاصله داریم. قوانین و تشویقها بهتنهایی کافی نیستند؛ آنچه اهمیت دارد، انگیزه و تلاش فردی طلبه است. بدون دغدغه علمی و تعهد به تحقیق، نمیتوان انتظار تربیت مجتهدانی کارآمد را داشت.
سؤال پایانی: اگر نکتهای باقی مانده، لطفاً بیان فرمایید.
پاسخ:
در پایان، لازم است که بر جایگاه ارزشمند و رسالت عظیم حوزه علمیه تأکید شود. این نهاد مقدس نهتنها حافظ دین و معارف الهی است، بلکه نقشی اساسی در هدایت جامعه و صیانت از ارزشهای اسلامی ایفا میکند. رسالت خطیر حوزه علمیه تنها با همت والای عالمان متقی و بافضیلت تحقق مییابد؛ چراکه دین خداوند جز به دست صالحان و فرهیختگان حفظ نمیشود. مدارس علمیه را میتوان سربازخانههای امام زمان (عج) دانست که با تربیت و هدایت عالمان دینی، نقشی محوری در پاسداری از معارف الهی دارند.
هرچند ممکن است برخی افراد در حوزه علمیه دچار ضعفهایی باشند، این نباید موجب نگاه منفی به کلیت این نهاد مقدس شود. حوزه علمیه جایگاهی والاست که احترام آن باید همواره محفوظ بماند. جوانان و نوجوانانی که در حال انتخاب مسیر آینده خود هستند، باید حوزه را بهعنوان مرکزی برای تحکیم دین و هدایت جامعه مورد توجه قرار دهند و بر اساس شناخت صحیح، مسیر خود را برگزینند.
تقویت حوزه علمیه، علاوه بر جذب استعدادهای درخشان، نیازمند حمایتهای گسترده از سوی جامعه است. امید آن است که همه ما در مسیر رضای الهی گام برداریم و با حفظ و پشتیبانی از حوزه علمیه و انقلاب اسلامی، زمینهساز ظهور حضرت ولیعصر (عج) باشیم. این انقلاب، که با صلابت در برابر دشمنان جهانی ایستادگی کرده و سد مستحکمی در برابر استکبار و نظام سلطه است، نیازمند حمایت و همراهی همگان است. انشاءالله با پیروی از مقام معظم رهبری و حمایت از حوزه علمیه، مسیر روشنی پیش رو داشته باشیم و در شمار سربازان حضرت قرار بگیریم.
نظر شما