به گزارش خبرگزاری حوزه، هر چند که در روزها و هفته های اخیر به جهت مناسبت های تقویمی، در سطح رسانه ها و از جمله صداوسیما، برنامه های گفتگو محور و یا نمایشی و تبلیغاتی با موضوع تأکید بر اهمیت افزایش جمعیت و فرزندآوری تولید و پخش شده اما واقعیت امر آن است که فراتر از این تلاش هایِ موسمی می بایست به این مقوله نگریست و برای رهایی کشور از معضل پیریِ جمعیت دنبال چاره بود.
همه می دانیم که چند سالی است مبتنی بر آمارها، تصویر چندان امیدوارکنندهای از ساختار جمعیتی کشور ارائه نمی شود، چه آن که حرکت جمعیت به سمت کاهش موالید و از سوی دیگر روند شتابان پیری، نگرانی های زیادی را سبب شده و به همین خاطر نیز بوده که سه سال پیش و در اوایل دولت سیزدهم قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت منجر شد.
اتفاقی ناگوار و بسیار عبرت آموز
با این وجود متأسفانه سال گذشته خبری نامطلوب انتشار یافت و آن هم این که در اتفاقی بیسابقه در تاریخ جمعیتی کشور نرخ سالانه تولد، برای نخستینبار به زیر یکمیلیون نفر رسید.
بر همین اساس و مبتنی بر پیشبینی کارشناسان، چنانچه در پایان دولت چهاردهم که مدت اجرای قانون جوانی جمعیت نیز به پایان می رسد، میزان اجرای قانون جوانی جمعیت از حدود ۳۰ درصد فعلی به ۷۰ درصد نرسد، عملاً کارکرد خود را از دست داده و کشور با مشکل جدی در این بازه زمانی روبرو می شود و البته که تبعات آن را باید در دهه آینده رصد کرد.
بنابر گفته صالح قاسمی، دبیر مرکز مطالعات راهبردی جمعیت کشور متأسفانه اجرای مشوقهای مربوط به این قانون به شکل تام و تمام نبوده و در هرکدام از بخشها همچنان خلأهایی وجود دارد.
وی با تأکید بر این که باید به فکر به روزرسانی، رفع خلأها و اشکالات این قانون، با ضمانت اجرایی بیشتر برای دولتهای آینده بود، خاطرنشان کرد: طبیعتاً هر قانون و سیاستی پس از گذشت مدتی می بایست ناظر به اقتضائات و تغییر شرایط جامعه موردبازنگری قرار گیرد و لذا قانون جوانی جمعیت نیز از این قاعده مستثنا نبوده و نیست.
چند آمار نگران کننده در حوزه جمعیتی
وی همچنین افزود: علاوه بر کاهش میزان موالید نکته مهم دیگری که وجود دارد این است که سالانه به طور متوسط حدود ۴۵۰ هزار مرگ به دلایل مختلف در کشور رخ می دهد و این آمارها نشان میدهد، شاخصهای جمعیتشناسی همچنان روند نزولی را میپیماید و از این بابت باید بسیار نگران بود. به هر حال نرخ رشد جمعیت کشور در سالهای اخیر ۶/۰ درصد بوده است و در صورت تداوم این وضعیت، حوالی سال ۱۴۱۵ نرخ رشد جمعیت به صفر خواهد رسید و متأسفانه از سال ۱۴۲۰ با نرخ رشد جمعیت منفی در کشور مواجه خواهیم بود.
قاسمی ادامه داد: هرچند برخی اصرار دارند که بگویند قانون جوانی جمعیت موفق نبوده اما واقعیت آن است که هنوز هم تمام قانون اعمال نشده اما در همین حدود سه سالی که از اجرای قانون میگذرد، میتوان به برخی نکات پی برد، ازجمله اینکه در دولت سیزدهم، با وجود همه فراز و نشیبها، اجرای قانون آغاز و براساس اعلام دستگاههای نظارتی حدود ۳۰ درصد آن اجرا شد؛ البته نه به شکل کامل و تسهیل شده ولی برخی از مواد این قانون در دستور کار قرار گرفت و تا حدودی هم انجام شد. اما به نظر میرسد مسئولان در دولت چهاردهم، چندان به اجرای مفاد این قانون پایبند نیستند که همین هم اوضاع را نگران کنندهتر می کند.
لزوم نگرش خانواده ها در رابطه با فرزندآوری
یوسف بیوک خانی، پژوهشگر حوزه جمعیت و فعال رسانه ای نیز با بیان این که باید همه مردم و مسئولان خطر کاهش جمعیت کشور و حرکت به سمت میانسالی و سپس سالخوردگی جمعیتی را جدی بگیرند، ابراز داشت: متأسفانه در شرایطی بسر می بریم که عده ای تصور میکنند فرزندآوری مساوی با تشدید مشکلات اقتصادی است. چنین نگاهی البته باید تغییر کند، به این خاطر که این نوع بینش و نگرش در سالیان اخیر بیش از گذشته در سطح جامعه رواج یافته و بسیار آسیبزننده است.
وی افزود: از سوی دیگر برخی از والدین که در دوران کودکی خود از رفاه کاملی برخوردار نبوده اند، فکر میکنند فرزندانشان به هیچ وجه نباید کم و کسری را در زندگی شان تجربه کنند و حال آن که از این نکته مهم تربیتی غافل هستند که کودکی که در رفاه کامل و امنیت بیش از اندازه بزرگ میشود، معنای ناکامی، شکست و نبود امنیت را درک نکرده و لذا رشد مناسب را به لحاظ فهم و درک نخواهد داشت.
فرزند ما کالای لوکس و لاکچری نیست!
وی خاطرنشان کرد: بنابر این بنده معتقدم این که ما همه شرایط ممکن را فراهم کنیم تا فرزندانمان بهصورت گلخانهای و بدون کوچکترین مشکل و مانعی رشد کنند، دیدگاه غلطی است. اگرچه سطحی از رفاهیات برای تولد فرزند لازم است اما قرار نیست تمامی امکانات مهیا باشد. از سوی دیگر فرزند را نباید به چشم کالای لاکچری و لوکس دید، چرا که با ترویج چنین نگاهی، هزینههای فرزندآوری بسیار گران و پرهزینه تمام میشود و افراد به داشتن یک فرزند بسنده میکنند.
پژوهشگر حوزه جمعیت همچنین افزود: از سوی دیگر قرار نیست کلیه ابزار و وسایل موردنیاز فرزندآوری را دولتها تهیه و تأمین کنند، بلکه ما باید بهعنوان رسانه و دستگاه فرهنگی، حس مردم را نسبت به فرزندآوری مثبت کنیم، آن هم در شرایطی که تمام شاخصهای جمعیتشناسی کشور رکوردهای حداقلی ثبت کردهاند.
وی بیان داشت: در واقع این مساله باید به شکل مستمر در رسانهها تبلیغ و ترویج شود که بچهها در همه کشورهای دنیا در پر قو بزرگ نمیشوند، البته حتما باید نیازهای اولیه زیستی از سوی دولتها مهیا شود، اما باید در نظر داشت که ایران ما دیگر یک کشور جوان نیست بلکه کشوری میانسال است که با سرعتبالا به سمت سالخوردگی میرود و اگر نگرشهای فرهنگی اجتماعی نسبت به فرزند تغییر پیدا نکند، آسیبهای زیادی به خانواده وارد میشود.
نظر شما