یادداشت | ارث در اسلام؛ گامی بزرگ در حمایت از حقوق زنان

خبرگزاری حوزه | قبل از ظهور اسلام، زنان از ارث محروم بودند یا سهم قطعی نداشتند، اما اسلام این حق مسلم را برای زنان به رسمیت شناخت و قانونی دقیق برای آن وضع کرد.

آیه شریفه: «لِلرِّجالِ نَصیبٌ مِمَّا تَرَک الْوالِدانِ وَ الْأَقْرَبُونَ وَ لِلنِّساءِ نَصیبٌ مِمَّا تَرَک الْوالِدان وَ الْأَقرَبُونَ مِمَّا قَلَّ مِنْهُ أَوْ کثُرَ نَصیباً مَفْرُوضاً» به صراحت سهم ارث زنان را تضمین کرده و این گامی مهم در مبارزه با رسوم ناعادلانه پیشین به شمار می‌رود که زنان و کودکان را از حقوق خود محروم می‌کرد.

سهم ارث زنان همیشه نصف مردان نیست

برخلاف تصور رایج، سهم ارث زنان همیشه نصف مردان نیست و در مواردی زنان سهمی برابر یا حتی بیشتر از مردان دارند. به عنوان مثال:

اگر متوفی دارای یک دختر و یک پدر باشد، دختر نیمی از اموال را ارث می‌برد، در حالی که پدر فقط یک ششم سهم دارد.

اگر زن نسبت به مرد به متوفی نزدیک‌تر باشد، ممکن است زن ارث ببرد و مرد اصلاً سهمی نداشته باشد؛ مثلاً در صورت وجود یک دختر و یک برادر، تمام اموال به دختر می‌رسد و برادر سهمی ندارد.

حکمت تفاوت سهم ارث؛ جبران بار اقتصادی مردان

محققان حکمت این تفاوت را در مسئولیت‌های اقتصادی مردان می‌دانند. نفقه زن شامل هزینه‌های مسکن، خوراک، پوشاک، درمان و ... از زمان عقد تا پایان عمر، و همچنین نفقه فرزندان تا خودکفایی، بر عهده مرد است. علاوه بر این، مردان موظف به پرداخت مهریه هستند. بنابراین، قانون ارث به گونه‌ای تنظیم شده تا بخشی از بار اقتصادی مردان جبران شود و عدالت اقتصادی برقرار گردد.

قانون ارث در اسلام نه تنها حقوق زنان را به رسمیت شناخته، بلکه با دقت و عدالت تنظیم شده است. تفاوت سهم ارث زن و مرد بر اساس حکمت‌های اقتصادی و اجتماعی است و برداشت‌های نادرست نمی‌تواند این واقعیت را تغییر دهد.

نورالهدی مازارچی