به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه در مشهد، حجتالاسلام والمسلمین مجتبی الهی خراسانی، استاد درس خارج حوزه علمیه خراسان، در نشست تخصصی دوره تقریرنویسی درس خارج سال ۱۴۰۴ با بیان نکاتی درباره تفاوت درس سطح و خارج در حوزه علمیه، اظهار کرد: تفاوت ماهوی دروس سطح و خارج باید به دقت مورد توجه قرار گیرد.
تبیین هدف دروس سطح در نظام آموزشی حوزه
وی با اشاره به اهمیت مرحله سطح در نظام آموزشی حوزه علمیه خاطرنشان کرد: دروس سطح با هدف آشنایی طلاب با مشهورات علوم اسلامی و تسلط بر آرا و مبانی متداول تدریس میشوند. این مرحله، طلاب را قادر میسازد تا با آگاهی از نظرات رایج امکان پاسخ به سوالات را داشته باشند، اما در این دوره، انتخاب صحیحترین نظریه از میان اقوال مختلف، محوریت ندارد و صرفاً آشنایی با دیدگاههای مشهور مدنظر است.
تمرکز دروس خارج بر تربیت مجتهد و روش استنباط
حجتالاسلام والمسلمین الهی خراسانی با تشریح رسالت اصلی و جایگاه دروس خارج، بیان داشت: هدف اصلی دروس خارج، تربیت مجتهد و کسب توانایی در اتخاذ «قول صحیح» و حل مسائل است. در این مرحله، تمرکز بر حفظ و تکرار آرا مشهور وجود ندارد، بلکه محوریت بر یادگیری روش استنباط و ارتقای توانایی تشخیص و گزینش قویترین دلیل در موضوعات فقهی و اصولی است. بنابراین ماهیت درس خارج کتابمحور نیست و بر تمرین روششناسی تاکید فراوان دارد.
مراتب اجتهاد و هدف برنامه آموزشی درس خارج از زبان استاد
وی با اشاره به اهمیت اجتهاد و مراتب آن در حوزه علمیه، اظهار کرد: کسب این توانایی در دروس خارج که به «اجتهاد» تعبیر میشود، دارای مراتب متعددی است. بالاترین مرتبه اجتهاد، مرتبط با مجتهدان مطلق و نظریهپردازان است که دستیابی به این مرتبه، مرهون توفیق الهی و تلاشهای فردی بینظیر است و هدف عمومی دروس خارج محسوب نمیشود.
حجتالاسلام والمسلمین الهی خراسانی تأکید کرد که هدف اصلی برنامه آموزشی درس خارج، دستیابی به حداقل توانایی لازم برای استنباط یا همان مرتبه «مجتهد متجزی» است.
وی بیان داشت: طلبه باید توانایی تشخیص «قول صحیح» و حل مسائل فقهی و اصولی را، حداقل در یک باب یا موضوع خاص، به دست آورد.
ضرورت حضور در درس خارج برای تحقق اجتهاد کاربردی
استاد درس خارج حوزه علمیه خراسان در ادامه تصریح کرد: اگرچه تسلط کامل بر همه ابواب فقه و اصول مستلزم سالها تلاش علمی و پژوهشی فراتر از کلاس درس است، اما درس خارج زمینه و بستر اصلی و ضروری برای فراگیری روش و مبانی این توانمندی است و طلاب با حضور در این دروس، ابزار لازم برای حرکت در مسیر اجتهاد و پاسخگویی به مسائل شرعی را بهدست میآورند.
نظر شما