به گزارش خبرگزاری حوزه از تهران، ناصر سراج، معاون امور بین الملل قوه قضائیه و دبیر ستاد حقوق بشر جمهوری اسلامی ایران در دهمین کنفرانس بینالمللی حقوق بشر آمریکایی از دیدگاه رهبر انقلاب اسلامی ضمن تسلیت شهادت فرماندهان سپاه، دانشمندان هستهای و جمعی از غیرنظامیان از جمله زنان، کودکان و سالمندان کشورمان در تجاوز رژیم صهیونیستی به ایران اظهار داشت: ستاد حقوق بشر طی جنگ ۱۲ روزه تقریبا هر روز یک گزارش به نهادها و مجامع بینالمللی و حقوق بشری ارائه کرده است.
حقوق بشر آمریکایی؛ از نظریه تا عمل
سراج به پنج محور مهم نقض حقوق بشر توسط آمریکا اشاره کرد و گفت: محور اول، حقوق بشر آمریکایی؛ از نظریه تا عمل است. حقوق بشر آمریکایی نه یک مفهوم جهانی و انسانی بلکه ابزاری برای توجیه سیاستهای سلطهگرانه و نقض حقوق دیگران است، آمریکا در دهههای گذشته یکی از بزرگترین ناقضان حقوق بشر بوده است، از جمله در اشغال کشورها، کشتار، شکنجه، و تحریمهای ظالمانه علیه کشورهای مستقل مانند ایران. این کشور همزمان مدعی حمایت از حقوق بشر است، اما این ادعاها بیشتر جنبه تبلیغاتی دارد و مانع دیده شدن نقضهای گسترده حقوق بشر توسط خود آمریکا میشود.
وی اضافه کرد: در داخل آمریکا نیز نقض حقوق بشر مشهود است؛ از جمله وضعیت زندانیان، تبعیض نژادی و نژادپرستی ساختاری و خشونت گسترده علیه زنان و اقلیتها. این مسائل نشاندهنده تناقض عمیق میان شعارهای حقوق بشریآمریکا و واقعیتهای اجتماعی آن است.
دبیر ستاد حقوق بشر تصریح کرد: از لحاظ نظری، حقوق بشر آمریکایی به عنوان بخشی از سیاست و قدرت نمایی آمریکا شکل گرفته است. حقوق بین الملل و حقوق بشر در آمریکا به شاخهای از علوم سیاسی تبدیل شده که برای توجیه اقدامات تجاوزکارانه و سلطه طلبانه به کار میرود. این رویکرد باعث شده حقوق بشر به ابزاری سیاسی و نه انسانی تبدیل شود.
وی همچنین گفت: به طور کلی، حقوق بشر آمریکایی ازلحاظ نظری و عملی، ترکیبی از ادعاهای حقوق بشری و نقضهای گسترده آن است که هم در داخل آمریکا و هم در عرصه بین المللی به چشم میخورد. این وضعیت ناشی از نگرش استثناگرایی، نژادپرستی و منافع اقتصادی-سیاسی آمریکا است که موجب شده حقوق بشر به ابزاری برای تسلط و تحمیل سیاستهای آمریکا تبدیل شود.
حقوق بشر آمریکایی از منظر رهبر معظم انقلاب اسلامی
دبیر ستاد حقوق بشر محور دوم را حقوق بشر آمریکایی از منظر رهبر معظم انقلاب اسلامی عنوان کرد و افزود: حقوق بشر آمریکایی از منظر رهبر معظم انقلاب اسالمی به شدت مورد نقد و رد قرار گرفته است. ایشان بارها تأکید کردهاند که ادعای آمریکا درباره طرفداری از حقوق بشر صرفا ً یک بهانه و ابزاری برای فریب افکار عمومی و اعمال فشار سیاسی است و آمریکا در واقع به حقوق بشر اعتقادی ندارد بلکه مدافع منافع کمپانیها و سرمایهداران بزرگ خود و رژیم آمریکا در سراسر جهان است.
وی ادامه داد: رهبر انقلاب معتقدند که آمریکا خود بزرگترین ناقض حقوق بشر است و در عمل، حقوق بشر را لگدمال میکند. نمونههای بارز این نقض حقوق بشر شامل حمایت از رژیمهای دیکتاتوری در کشورهای عربی، سرکوب شیعیان بحرین، بمباران مردم بیگناه یمن به کمک عربستان، اشغال نظامی افغانستان، عراق و کشتار صدها هزار نفر ازمردم این کشورها است. همچنین، آمریکا در داخل کشور خود نیز به شدت به تبعیض نژادی علیه سیاهپوستان و رنگینپوستان ادامه میدهد و خشونتهای پلیسی و جنایات متعدد علیه آنان را نمیتوان نادیده گرفت.
سراج تصریح کرد: ایشان همچنین به جنایات آمریکا در حمایت از رژیم پهلوی در ایران و جنگ اقتصادی و فشار حداکثری علیه جمهوری اسلامی اشاره کردهاند و این موارد را نمونههایی از نقض حقوق بشر آمریکایی دانستهاند. رهبر انقلاب میگویند که حقوق بشر آمریکایی یعنی حمایت از ظلم و ستم و تبعیض و نقض آزادیها در داخل و خارج آمریکا.
دلایل سوءاستفاده ابزاری آمریکا از حقوق بشر
دبیر ستاد حقوق بشر، محور سوم در این رابطه را دلایل سوءاستفاده ابزاری آمریکا از حقوق بشر عنوان کرد و گفت: دلیل اصلی که باعث میشود آمریکا حقوق بشر را به ابزاری برای منافع خود تبدیل کند، عبارتند از: تقویت دیپلماسی عمومی و قدرت نرم: آمریکا با ادعای مدافع حقوق بشر بودن، تلاش میکند وجههای موجه و مشروع در جهان ایجاد کند تا بتواند نفوذ و قدرت نرم خود را گسترش دهد. این ظاهر حقوق بشری به آمریکا کمک میکند تا سیاستهای خود را در سطح جهانی توجیه و مشروع جلوه دهد.
توجیه سیاستهای جاهطلبانه و مداخلات نظامی: آمریکا از حقوق بشر برای توجیه حمالت نظامی، تحریمها و فشارهای سیاسی علیه کشورهای رقیب و مخالف خود استفاده میکند. به عنوان مثال، حمله به عراق و افغانستان و تحریمهای گسترده علیه ایران با ادعای حمایت از حقوق بشر توجیه شدهاند، در حالی که این اقدامات موجب نقض گسترده حقوق بشر شدهاند.
فشار بر کشورهای رقیب و مخالف: آمریکا از اتهام نقض حقوق بشر علیه رقبای خود مانند چین، روسیه و ایران بهره میبرد تا آنها را در موضع ضعف و انفعال قرار دهد و به این ترتیب سلطه سیاسی و اقتصادی خود را تحکیم کند. این رویکرد باعث شده که در مقابل متحدان خود که ناقض حقوق بشر هستند، چشمپوشی کند.
تعریف حقوق بشر بر اساس منافع ملی و سیاسی: آمریکا هنجارها و تعاریف حقوق بشر را به گونهای تفسیر میکند که با منافع و اهداف سیاسی خود همخوانی داشته باشد و هرگاه منافع ملی اش ایجاب کند، تعهدات حقوق بشری را نادیده میگیرد یا کنار میگذارد.
ابزار معامله گری و اعمال فشار: حقوق بشر در سیاست آمریکا به ابزاری برای معامله گری سیاسی واعمال فشار به کشورهای مستقل تبدیل شده است تا از این طریق خواستهها و منافع خود را به آنها تحمیل کند.
پوشش تبلیغاتی برای نقض حقوق بشر: آمریکا با استفاده از رسانههای تحت کنترل خود، خود را به عنوان تنها مدافع حقوق بشر معرفی میکند، در حالی که در عمل خود بزرگترین ناقض حقوق بشر استو جنایات و نقضهای گستردهای در داخل و خارج از کشور انجام میدهد.
برخی از مهمترین مصادیق نقض حقوق بشر توسط ایالت متحده آمریکا
سراج در ادامه برخی از مهمترین مصادیق نقض حقوق بشر توسط آمریکا به عنوان چهارمین محور در سخنان خود مورد توجه قرار داد و گفت: ایالات متحده آمریکا با کمتر از ۵ درصد جمعیت جهان، حدود ۲۰درصد از کل جمعیت زندانیان دنیا را در خودجای داده است. این وضعیت، همراه با نرخ بالای خشونت، تبعیض نژادی و مشکلات ساختاری در نظام قضایی و پلیس، همواره موردانتقاد نهادهای حقوق بشری بوده است.
وی بیان کرد: مهمترین مصادیق نقض حقوق بشر توسط آمریکا را میتوان در دو حوزه داخلی و بین المللی دسته بندی کرد که در سطح داخلی عبارتند از: خشونت مسلحانه و نابرابری: آمریکا با نرخ بالای خشونت مسلحانه شناخته میشود که امنیت را برای شهروندانش به ویژه اقلیتها به مخاطره میاندازد؛ نقض حقوق زنان: خشونت علیه زنان، از جمله خشونت شریک زندگی، در آمریکا گسترده است و از هرچهار زن آمریکایی یک نفر مورد ضرب و شتم قرار میگیرد؛ تبعیض نژادی و خشونت پلیس: تبعیض هدفمند علیه سیاه پوستان و سایر اقلیتها توسط پلیس ودستگاه قضایی آمریکا از موارد بارز نقض حقوق بشر است؛ بازداشتگاه گوانتانامو و شکنجه: زندان گوانتانامو نماد نقض حقوق بشر است که در آن زندانیان بدون محاکمه و تحت شکنجههای فیزیکی و روانی نگهداری میشوند؛ نقض حقوق کودکان و بومیان: موارد متعددی از نقض حقوق کودکان، بومیان و پناه جویان در داخل آمریکا گزارش شده است؛ سرکوب آزادی بیان و تجمعات مسالمت آمیز: استفاده غیرقانونی از قوای قهریه علیه معترضان ومحدود کردن آزادی بیان نیز از مصادیق نقض حقوق بشر است.
دبیر ستاد حقوق بشر مهمترین مصادیق نقض حقوق بشر در سطح بین المللی از سوی آمریکا را نیر اینطور عنوان کرد:
تحریمهای یکجانبه و اقتصادی: اعمال تحریمهای گسترده علیه ملتها مانند ایران و افغانستان که باعث محدودیت دسترسی به دارو، مواد غذایی و دیگر نیازهای اساسی شده است.
حمایت از جنایات رژیم صهیونیستی در فلسطین: حمایت بی قید و شرط آمریکا از رژیم صهیونیستی درکشتار غیرنظامیان فلسطینی به ویژه درغزه و کرانه باختری، از جمله وتوی قطعنامههای بین المللی برای توقف این کشتارها.
ترور فرماندهان خارجی: ترور هدفمند سردار قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس در عراق که به عنوان نقض آشکار حقوق بشر و حاکمیت کشورها شناخته میشود.
حمایت از جنگهای منطقهای: حمایت آمریکا از جنگهای یمن و دیگر مناطق با ارائه تسلیحات وپشتیبانی لجستیکی به ائتالفهای نظامی و همچنین حمایت از رژیم جنایتکار صهیونیستی در حمایت وحشیانه به غزه، لبنان و جمهوری اسلامی ایران.
حمایت ویژه و ورود مستقیم آمریکا از جنگهای تحمیلی رژیم بعث عراق و رژیم غاصب صهیونیستی علیه ایران
معاون امور بینالملل قوه قضائیه ادامه داد: آمریکا همواره خود را مدافع حقوق بشر معرفی کرده و گزارشهای سالانهای درباره وضعیت حقوق بشردر کشورهای مختلف از جمله ایران منتشر میکند. این گزارشها معمولا ً ایران را به نقض حقوق بشرمتهم میکنند و از محدودیتها و فشارهای موجود بر زنان و اقلیتها سخن میگویند.
وی با اشاره به جنگ تحمیلی هشت ساله گفت: در جنگ تحمیلی ۸ساله عراق علیه ایران (۱۳۵۹-۱۳۶۷)، آمریکا و برخی کشورهای غربی از جمله فرانسه، آلمان و انگلیس، به طور آشکار یا پنهان از رژیم بعث عراق حمایت کردند. این حمایتها شامل کمکهای مالی، تسلیحاتی و سیاسی بود. در حالی که عراق به طور گسترده مرتکب نقض حقوق بشر، ازجمله بمباران شهرها، استفاده از سلاحهای شیمیایی علیه غیرنظامیان و رفتار غیرانسانی با اسرای ایرانی شد، آمریکا و متحدانش به جای محکوم کردن این اقدامات، به حمایت از صدام پرداختند. رسانههای غربی و حتی مقامات رسمی بعدها به این نقض حقوق بشر توسط رژیم بعث اعتراف کردند، اما حمایت آمریکا از این رژیم ادامه داشت.
دبیر ستاد حقوق بشر با بیان اینکه نقش آمریکا در جنگ۱۲ روزه اسرائیل علیه ایران بسیار برجسته و تعیین کننده بود، اضافه کرد: این جنگ که باحمله رژیم صهیونیستی به ایران آغاز شد، در واقع با هماهنگی و راهبری کامل آمریکا صورت گرفت و رژیم صهیونیستی صرفا ً به عنوان بازیگر اصلی، اما زیر نظر و حمایت واشنگتن عمل میکرد. از دیدگاه تحلیلی، آمریکا نه تنها حمایت اطلاعاتی، تسلیحاتی و عملیاتی گستردهای از رژیم صهیونیستی ارائه داد، بلکه پس از ناکامیهای اولیه رژیم صهیونیستی در رسیدن به اهداف خود (نابودی برنامه هستهای ایران، تضعیف توان موشکی و تغییر ساختار فرماندهی نظامی ایران)، خود به طور مستقیم وارد جنگ شد و به تاسیسات هستهای ایران حمله کرد.
وی تاکید کرد: این ورود مستقیم آمریکا به جنگ، نشان دهنده ضعف ساختاری و نظامی رژیم صهیونیستی و همچنین ترس واشنگتن از تبدیل شدن این درگیری به یک جنگ فرسایشی و طولانی مدت بود که میتوانست توازن قدرت منطقهای را به نفع ایران تغییر دهد. در مجموع، میتوان گفت که آمریکا نقش فرماندهی، حمایت لجستیکی و تسلیحاتی، و در نهایت مداخله مستقیم نظامی را در جنگ۱۲روزه علیه ایران ایفا کرد و این جنگ را نه صرفا ً یک درگیری منطقهای بلکه یک عملیات هماهنگ و راهبردی باهدف مهار و تضعیف ایران در سطح منطقهای و فرامنطقهای تعریف نمود.
سراج برخی از مصادیق نقض حقوق بشر و حقوق بشردوستانه در نتیجه حمایت کامل آمریکا از رژیم صهیونیستی در جنگ ۱۲ روزه اخیر را نیز اینگونه بیان کرد:
حق حیات: «در حملات اخیر رژیم صهیونیستی به خاک ایران، صدها نفر از جمله زنان، کودکان، سالمندان، بیماران، دانشمندان و ورزشکاران جان خود را از دست دادهاند؛ این حملات، بدون رعایت اصل تفکیک میان اهداف نظامی و غیرنظامی انجام شدهاند و مصداق بارز محروم سازی خودسرانه از حق حیات محسوب میشوند. هدف قرارگرفتن ساختمان صدا و سیما جمهوری اسلامی ایران، که محل استقرار خبرنگاران و کارکنان رسانهای بوده و همچنین بمباران بیمارستان کرمانشاه، ساختمان هلال احمر تهران و اماکن نزدیک به بیمارستان قلب خیابان شریعتی که مراکز درمانی و امدادی هستند، نمایانگر بی توجهی کامل به الزام رعایت حرمت جان انسانها است.»
حق امنیت فردی: «حق امنیت جسمی و ذهنی، نه تنها شامل حفظ سلامت جان بلکه حفاظت از سلامت روان افراد نیز میشود؛ تهدید مکرر مردم به بمباران منازل مسکونی شان و ایجاد فضای رعب و وحشت ذهنی، باعث ایجاد اضطراب، ترس مزمن و صدمات روانی گسترده شده است. همچنین حملات به مراکز درمانی و امدادی، نه تنها سلامت جسمی افراد را تهدید میکند، بلکه به طور مستقیم سلامت روانی آنان را نیز تخریب میکند، زیرا بیماران و مجروحان دسترسی به مراقبتهای ضروری را از دست میدهند و خانوادههایشان، در معرض اضطراب و ناامیدی قرار میگیرند، به طوری که آشکارا نقض حق سلامت مطابق با ماده ۱۲ میثاق بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است.»
نقض اصل تفکیک: «اصل تفکیک یکی از ارکان بنیادی حقوق بشردوستانه است که در مواد ۴۳ (۲) و ۴۸ پروتکل اول الحاقی به کنوانسیونهای ژنو به وضوح بیان شده است؛ این اصل بر این پایه استوار است که طرفین مخاصمه موظفاند در تمامی اقدامهای نظامی خود به طور کامل میان نظامیان و غیرنظامیان و همچنین اهداف نظامی و اموال غیرنظامی تمایز قائل شوند. با این حال در حملات رژیم صهیونیستی، بیمارستان کرمانشاه، ساختمان هلال احمر تهران و بیمارستان (بهداری) زندان اوین که به عنوان مراکز امدادی و درمانی شناخته شده و فعالیتهایشان کاملا غیرنظامی است، به عنوان اهداف نظامی هدف قرار گرفتهاند. این حملات نشان دهنده عدم تمایز میان اهداف نظامی و غیرنظامی و عدم رعایت اصل تفکیک است که بر خلاف تعهدهای حقوق بشردوستانه طرفین درگیری است و منجر به تلفات و آسیبهای گسترده غیرضروری به غیرنظامیان شده است.»
نقض حمایتهای صورت گرفته از خبرنگاران و رسانهها و نقض حق آزادی بیان: «مطابق ماده ۷۹ پروتکل اول الحاقی به کنوانسیونهای ژنو و همچنین تفاسیر نهادهای حقوق بشری از ماده ۱۹ میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی، خبرنگاران غیرنظامی که در مناطق مخاصمه حضور دارند، به شرط آنکه مستقیما در خصومتها مشارکت نکنند، مشمول حمایت کامل به عنوان افراد غیرنظامی هستند. حمله مستقیم به ساختمان خبر صدا و سیما که در آن خبرنگاران، تصویربرداران، تدوینگران، کارکنان فنی و تحریریه مشغول به فعالیت بودهاند، علاوه بر نقض اصل تفکیک، نقض صریح تعهدهای بین المللی در حمایت از رسانهها و خبرنگاران است.»
ماموریتها و رویکرد ستاد حقوق بشر جمهوری اسلامی ایران نسبت به افشای مصادیق حقوق بشر آمریکای و پیگیری حقوق قربانیان ایرانی
سراج در ادامه محور پنجم را در افشای حقوق بشر آمریکایی و پیگیری حقوق قربانیان ایرانی عنوان کرد و گفت: ستاد حقوق ستاد حقوق بشر جمهوری اسلامی ایران بر اساس آیین نامه مورخ ۲۷ شهریور ۱۳۸۰ قوه قضائیه تأسیس شده و در سال ۱۳۸۴ با مصوبه شورای عالی امنیت ملی به نهاد فراقوهای تبدیل شده است. از جمله ماموریتهای اصلی ستاد حقوق بشر که با موضوع حقوق بشر آمریکایی مرتبط است میتوان به «شناسایی موارد نقض حقوق بشر در سایر کشورها به ویژه رژیمهای استکباری و اعلام موضع مناسب در مقابل آنها»، «پیگیری و مقابله با جنایات گروههای تروریستی در عرصه بین المللی و هماهنگی اقدامات قضایی برای مقابله با تروریسم»، «پایش وضعیت حقوق بشر در داخل و خارج کشور به خصوص در مواجهه با اسلامستیزی و تخلفا حقوق بشری به نام مقابله با تروریسم» اشاره کرد.
وی تاکید کرد: ستاد حقوق بشر جمهوری اسلامی ایران مأموریت و رویکرد مشخصی در زمینه افشای مصادیق حقوق بشر آمریکایی و پیگیری حقوق قربانیان ایرانی دارد که شامل موارد زیر است:
افشای نقض حقوق بشر توسط آمریکا: ستاد حقوق بشر به طور مستمر موارد نقض حقوق بشر توسط دولت آمریکا را در ابعاد داخلی و بین المللی بررسی و افشا میکند. این موارد شامل نقض حقوق اقلیت ها، تبعیض نژادی سیستماتیک، خشونت علیه زنان، نقض حقوق کودکان، رفتار خشونت آمیز با پناهجویان، وتحریمهای ظالمانه اقتصادی است که به ویژه بر مردم ایران تأثیر منفی گذاشته است.
پیگیری حقوق قربانیان ایرانی: ستاد حقوق بشر ضمن محکومیت اقدامات ضد حقوق بشری آمریکا، ازجمله حمالت نظامی مانند حمله به تأسیسات هستهای فردو، این موارد را به مراجع بین المللی مانندکمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل گزارش میدهد و خواستار پاسخگویی و اجرای عدالت برای قربانیان میشود. این ستاد همچنین با استفاده از ظرفیت سازمانهای مردم نهاد، نسبت به فعال سازی آنها جهت طرح شکایت در سازوکارهای شبه قضایی حقوق بشری در سطح بین المللی اقدام مینماید. نمونه اخیراین اقدام را میتوان در طرح شکایت انجمن تالاسمی ایران به سازوکار شکایت گزارشگر ویژه آثار منفی اقدامات قهری یکجانبه بر بهره مندی از حقوق بشر دید.
موضع تهاجمی و مطالبه گری: جمهوری اسالمی ایران در سالهای اخیر رویکردی تهاجمی در مواجهه با غرب اتخاذ کرده و خود را از موضع پاسخ دهنده به پرسشگر و مطالبهگر تغییر داده است. این تغییر رویکرد برگرفته از اسناد بالادستی نظیر برنامه هفتم پیشرفت کشور و سند تحول و تعالی قوه قضائیه است. ستاد حقوق بشر پیشنهاد ایجاد دبیرخانه دائمی برای هفته حقوق بشر آمریکایی را داده تا کشورهای آسیب دیده در این حوزه گرد هم آمده و در مطالبه گری مشترک شرکت کنند.
مستندسازی و ارائه گزارشها: علاوه بر افشای موارد نقض حقوق بشر، ستاد حقوق بشر و مجموعههای فعال در ایران شواهد و تحلیلهای حقوقی را مستندسازی کرده و به نهادهای بین المللی ارائه میدهند تازمینه پاسخگویی و اجرای عدالت فراهم شود.
قانونگذاری و مقابله حقوقی: در چارچوب قوانین داخلی مانند «قانون مقابله با نقض حقوق بشر واقدامات ماجراجویانه و تروریستی آمریکا» نیز، جمهوری اسلامی ایران اقدامات حقوقی و قانونی را برای مقابله با نقض حقوق بشر آمریکایی دنبال میکند.
وی در پایان یادآور شد: در مجموع، ستاد حقوق بشر جمهوری اسلامی ایران با رویکردی فعال و تهاجمی، ضمن افشای مصادیق نقض حقوق بشر توسط آمریکا، پیگیری حقوق قربانیان ایرانی را در مجامع بین المللی و داخلی انجام میدهد و تلاش میکند باایجاد بسترهای رسانهای، حقوقی و دیپلماتیک، صدای این قربانیان را به گوش جهانیان برساند.
نظر شما