خبرگزاری حوزه | امروزه جنگ، صرفاً در میدانهای نبرد فیزیکی رخ نمیدهد؛ بلکه بخش بزرگی از آن به جبههای نامرئی اما بسیار تاثیرگذار منتقل شده که به جنگ روایتها مشهورند.
جنگی که بر سر تصاحب افکار عمومی شکل گرفته و منبعش روایتهای راست و دروغی است که با یکدیگر عجین شدهاند. از میان این روایات، روایات دروغ پرورش یافتهاند تا قدرتهای بزرگ، هم به منافع بیشتر اقتصادی، سیاسی و امنیتی– جنگی دست یابند و هم برای ذهنیت عموم مردم، مصروفیتی خلق کنند تا متوجه حقایق موجود دنیای بیقانون امروز نشوند.
در عصری که شایعات با سرعت نور منتشر میشوند، مهارت تفکیک حقیقت از دروغ، یک ضرورت حیاتی است.
تبیین، مهمترین عرصهی جهاد و نقطهضعف معاندان در جنگ روایتهاست که همچون چراغی روشن با ابهامافزایی دشمن مقابله کرده و امید را در جامعه منتشر میکند.
در سالهای اخیر، شبکههای اجتماعی به بستری قدرتمند برای انتشار اخبار تبدیل شدهاند؛ اما متأسفانه خبرهای جعلی یا فیک نیوز در این فضاها بسیار سریعتر از اخبار واقعی منتشر میشوند.
دلیل اصلی آن، جذابیت بیشتر محتوای فیک برای کاربران است. دشمنان، محتواهای جعلی را با بستهبندیهای زیبا و قالبی جذاب، به گونهای ارائه میدهند که پذیرش آنها برای مخاطب لذت بخشتر باشد. اخبار جعلی، تأثیرات عمیق و پیچیدهای بر ساختارهای اجتماعی، فرهنگی و سیاسی میگذارد.
این نوع اخبار بااستفاده از تکنیکهای پیچیدهای مانند مهندسی افکار عمومی، دستکاری دادهها و تحریک احساسات، اعتماد اجتماعی را متزلزل میسازد. در چنین فضایی، تشخیص حقیقت از دروغ دشوار میشود و افراد بهراحتی به دام اطلاعات نادرست میافتند.
همچنین با پیشرفت روزافزون فناوریهای نوظهور، ابزارهایی چون دیپفیک با تولید تصاویر و ویدئوهای جعلی، کار تشخیص واقعیت را بسیار دشوار کرده است. باید به این نکته توجه داشت که الگوریتم پلتفرمهای اجتماعی، محتوایی را برجسته میکنند که بیشترین تعامل (لایک، بازنشر، کامنت) را داشته باشد. از همین رو، طبیعتاً محتوای دارای بار عاطفی، ترسبرانگیز یا تحریک کننده خشونت با سرعت بیشتری پخش میشود. این بستر، زمینهای مناسب برای رباتها فراهم میکند تا با ایجاد حسابهای جعلی آنلاین، با اهداف سیاسی یا امنیتی، اطلاعات فیک را در مقیاس انبوه و در سطح جامعه منتشر کنند.
انتشار گسترده و بدون نظارت اخبار و اطلاعات جعلی، مانند سلاحی پنهان، بدون شلیک حتی یک گلوله، میتواند در صفوف متحد مردم تفرقه ایجاد کند و به گسترش شکافهای اجتماعی و دو قطبی سیاسی بیانجامد.
در چنین بزنگاههای خطیری، شناسایی و مقابله با اخبار جعلی و فیک، بهاندازه پدافند نظامی، سرنوشتساز است. از آنجایی که جهاد تبیین در عرصه جنگ روایتها به عنوان پدافندی غیرعامل، به تبیین و روشنسازی واقعیتها در مقابل تحریفها و روایتهای نادرست دشمن میپردازد؛ میتواند با قلم، فکر، تصویر و صدا، پرچم حقیقت را در دل میدان جنگ نرم برافراشته نگهدارد. ازاینرو است که مقام معظم رهبری دام ظله، بر جهاد تبیین تاکیدکرده و آن را مهمترین عرصهی جهاد معرفی میکنند.
با تبیین به موقع روایات، افراد جامعه به این سطح از آگاهی میرسند که دسترسی به اطلاعات به تنهایی کافی نیست؛ بلکه مهمتر از آن، توانایی تحلیل، مقایسه و سنجش اطلاعات است.
چند گام ساده اما مهم، میتواند افراد جامعه را در برابر شایعات و اخبار جعلی ایمن کند:
۱. باور نکردن فوری هر خبر
۲. بررسی منبع خبر
۳. تحلیل کردن لحن خبر
۴. چک کردن تاریخ و زمان خبر
۵. استفاده از وبسایتهای راستیآزمایی
لذا با گسترش جنگ روایتها در سطح جهانی، تبیین، اهمیت ویژهای پیدا کرده است. دشمنان با استفاده از ابزارهای مختلف، تحریف و تخریب واقعیتها را در دستور کار خود قرار دادهاند تا به ایجاد سردرگمی، ناامیدی و تفرقه در میان مردم بپردازند.
هرچه آگاهی مخاطبان افزایش یابد، توانایی آنها در تشخیص محتواهای جعلی و درک هدف پشت پرده انتشار اخبار بیشتر میشود؛ زیرا اخبار و اطلاعات، چه واقعی و چه جعلی، ذهنیتسازی میکنند و بدون هدف منتشر نمیشوند. شناخت این هدف و درک اینکه چه میزان از یک خبر واقعیت دارد، نقش حیاتی در حفظ سلامت روانی افراد و جامعه ایفا میکند.
بنابراین در جهانی که اطلاعات جعلی مانند سایهای در کنار حقیقت حضور مییابند؛ جهاد تبیین میتواند با امیدافزایی و وحدتآفرینی در حوزههای مختلف فکری، افراد جامعه را به یکدیگر پیوند زده و بخش زیادی از توطئههای حاصل از نفوذ فکری دشمن را از میان بردارد.
زینب احمدی بیدگل
نظر شما