ملیحه صباغان، مدرس حوزه و دانشگاه در گفتگو با خبرنگار حوزه در اصفهان، در تبیین جایگاه اربعین حسینی، این آیین را نه تنها یادگار ماندگار حماسه عاشورا، بلکه ستون هویت شیعه و پلی میان امت اسلامی دانست که با گذشت قرنها، از یک سنت مذهبی به حرکتی جهانی و مایه عزت و قدرت مسلمانان بدل شده است.
وی با استناد به روایات معتبر، اربعین را همسنگ نماز و در ردیف شاخصترین نشانههای مؤمنان دانست و افزود: امام حسن عسکری علیهالسلام در حدیثی مشهور پنج نشانه مؤمن را چنین بیان فرمودهاند که نماز پنجاه و یک رکعت در شبانهروز، زیارت اربعین، انگشتر به دست راست کردن، سجده بر خاک و گفتن بسمالله الرحمن الرحیم به صورت آشکار در نماز، از مشخصات مومن است.
صباغان، ادامه داد: نماز پنجاه و یک رکعت شامل هفده رکعت واجب و سیوچهار رکعت نافله است که نواقص نمازهای واجب را جبران میکند.
وی تأکید کرد: قرار گرفتن زیارت اربعین در کنار نمازهای واجب و مستحب در این روایت، نشان میدهد که این عمل تنها یک زیارت عاطفی یا آیین تاریخی نیست، بلکه ستون و تکیهگاهی است که همچون نماز، بنیان هویت دینی را استوار نگاه میدارد و پیام جاودانه عاشورا را زنده میکند.
عدد چهل و جایگاه آسمانی آن
صباغان در ادامه با اشاره به جایگاه عدد چهل در فرهنگ اسلامی گفت: خداوند در قرآن کریم به حضرت موسی علیهالسلام فرمان میدهد که سی شب به میقات رود و سپس با افزودن ده شب دیگر، این مدت را به چهل شب کامل کند، این ترکیب، نشانه کمال عبادت و آمادگی روح برای دریافت فیض الهی است.
وی عنوان کرد: امام باقر علیهالسلام نیز فرمودهاند هیچ بندهای چهل روز عمل خود را برای خدا خالص نمیکند مگر اینکه چشمههای حکمت از دلش بر زبانش جاری میشود و این بیان نشان میدهد که عدد چهل در مسیر تکامل روح و رشد معنوی انسان جایگاهی ویژه دارد و اربعین حسینی، به همین دلیل، بار معنوی و اسرار آسمانی خاصی را در خود نهفته دارد.
نخستین زائر اربعین و احیای سنت پیادهروی
استاد حوزه در بخش دیگری از سخنان خود به نخستین زیارت اربعین اشاره کرد و گفت: جابر بن عبدالله انصاری، صحابی برجسته پیامبر اسلام صلیالله علیه و آله، نخستین زائر اربعین بود؛ او با وجود کهولت سن، مسیر طولانی مدینه تا کربلا را به همراه عطیه عوفی پیمود، جابر به محض ورود به کربلا، در فرات غسل کرد و با قلبی مالامال از اندوه بر مزار سیدالشهدا علیهالسلام حاضر شد.
صباغان خاطرنشان کرد: در برخی مقاطع تاریخی، به دلیل فشارهای سیاسی و محدودیتهای حاکمان، سنت پیادهروی اربعین کمرنگ شد، اما عالمانی همچون شیخ میرزا حسین نوری با تلاش فراوان آن را دوباره احیا کردند و امروز این حرکت با شکوهی بیسابقه ادامه دارد.
شور ماندگار در دلها
وی با اشاره به روایت پیامبر اکرم صلیالله علیه و آله که فرمودند قتل حسین حرارتی در دلهای مؤمنان میافکند که هرگز خاموش نمیشود، گفت: این همان شعلهای است که با گذر قرنها نه تنها فروکش نکرده، بلکه روز به روز فروزانتر شده است؛ امروز با وجود گرمای شدید، سختی مسیر و هجمههای فرهنگی، میلیونها انسان با عشق و ارادت در مسیر نجف تا کربلا گام برمیدارند.
کارشناس دینی ابراز کرد: حرکت اربعین اکنون مرزهای شیعه را پشت سر گذاشته و به حرکتی جهانی تبدیل شده است، امروز نه تنها مسلمانان، بلکه پیروان ادیان دیگر از جمله مسیحیان و حتی آزادیخواهان غیرمسلمان، در این راهپیمایی عظیم حضور مییابند تا با آرمانهای حسینی همراه شوند و پیام مقابله با ظلم را به گوش جهانیان برسانند.
نگاه راهبردی به اربعین
صباغان در ادامه با اشاره به بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار با موکبداران گفت: ایشان راهپیمایی اربعین را ظرفیتی بیبدیل برای تحقق تمدن نوین اسلامی دانستهاند، اگر ظرفیتهای ایران، عراق و دیگر کشورهای منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا به هم پیوند بخورد، امت اسلامی میتواند شکوه و عزت الهی خود را به نمایش بگذارد.
وی تصریح کرد: اربعین تنها یک مناسبت مذهبی نیست، بلکه فرصتی برای تقویت هویت دینی، تحکیم پیوندهای فرهنگی، نمایش وحدت و اقتدار امت اسلامی و یادآوری ارزشهای انسانی است، این اجتماع عظیم هر سال نقشههای دشمنان اسلام را ناکام میگذارد و امید را در دل مستضعفان جهان زنده میکند.
صباغان در پایان تأکید کرد: اربعین میراث عاشورا، مظهر محبت به امام حسین علیهالسلام و فرصتی برای بازسازی هویت امت اسلامی است، این حرکت باید با برنامهریزی دقیق، بهرهگیری از ظرفیتهای مردمی و همافزایی میان کشورهای اسلامی، به عنوان گفتمانی جهانی تثبیت شود تا پیام حسین علیهالسلام همواره در جهان طنینانداز بماند.
نظر شما