معصومه ظهیری در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه، با تأکید بر اینکه نقش بی بدیل زنان در جایگاه مادری و همسری و تربیت نسلی صالح، مهرورزی و آرامش در خانواده که هیچ جایگزینی ندارد، عنوان کرد: زنان به عنوان نیمی از جامعه و بزرگترین سرمایه هر ملت، نقش مولد و انسان سازی دارند و هوای پاک و سالم خانواده که بستری برای سلامت و سعادت جامعه را تضمین میکنند.
وی ادامه داد: نقش زنان و مادران در خانواده را باید محترم شمرد و به آن توجه داشت؛ اما چون انسانها دارای ابعاد مختلف نقش آفرینی هستند و اصل مساوات اقتضاء میکند که در هیچ شرایطی محرومیت و محدودیت نابجا نباید برای قشر، جنس یا احدی از جامعه به عنوان تبعیض ناروا ایجاد کرد.
استاد حوزه علمیه خواهران با اشاره به حضور بانوان در عرصههای گوناگون در بعد از انقلاب اسلامی اظهار کرد: تحولات پس از انقلاب اسلامی برای رشد و تعالی و سلامت جایگاه زنان در ابعاد مختلف بستر سازی کرد و زیر ساختهای دانشی، مهارتی مناسب را ایجاد وعرصه های رشد را فراهم نمود.
روند تاریخی افزایش مشارکت زنان در دولت؛ از دهه ۶۰ تا کنون
وی با بیان اینکه حضور زنان در عرصه دولت و مدیریت پس از پیروزی انقلاب اسلامی مسیری پر فراز و نشیب داشته است، تصریح کرد: در دهه ۶۰ به دلیل شرایط خاص انقلاب و جنگ تحمیلی، اولویت کشور عمدتاً دفاع و تثبیت ساختارها بود. در این فضا، حضور زنان بیشتر در قالب فعالیتهای پشتیبانی، فرهنگی، آموزشی و بهداشتی بود. در سطح دولت، تعداد بانوان مدیر بسیار محدود بود، اما شوراها و نهادهای فرهنگی ـ اجتماعی (مانند جهاد سازندگی، بسیج خواهران و نهضت سوادآموزی) فرصت حضور اجتماعی زنان را تقویت کردند.
فعال امور زنان وخانواده افزود: در اواخر دهه ۶۰ و ورود به دهه هفتاد دفتر امور زنان و بعد مرکز امور زنان و بعدها معاونت امور زنان و خانواده را از بدو تاسیس تا ارتقاء در بدنه دولت شاهد هستیم.
وی گفت: در دهه ۷۰ و با پایان جنگ و آغاز دوران سازندگی، آرامآرام ضرورت بهرهگیری از ظرفیت زنان در دستگاههای اجرایی مطرح شد. برای نخستین بار، حضور زنان در سمتهای مشاورتی و معاونتهای وزارتخانهها جدیتر گردید. در این دوره، انتصاب معصومه ابتکار به عنوان نخستین معاون رئیسجمهور (سازمان محیط زیست) نقطه عطفی در ارتقای مدیریتی زنان به شمار میرود.
ظهیری اضافه کرد: در دهه ۱۳۸۰ و در دولتهای هشتم و نهم، مشارکت بانوان بیشتر شد. برای نخستین بار یک زن بهعنوان وزیر (مرضیه وحید دستجردی، وزیر بهداشت در سال ۱۳۸۸) منصوب شد که این رخداد در تاریخ جمهوری اسلامی بیسابقه بود. همچنین بانوان در سمتهای مشاور امور زنان و خانواده در ریاستجمهوری و وزارتخانهها فعال شدند.
وی بیان کرد: در دهه ۱۳۹۰ با گسترش گفتمان عدالت جنسیتی و اسناد بالادستی مانند سند چشمانداز ۱۴۰۴ و سیاستهای کلی خانواده، حضور بانوان در دولت افزایش یافت. در این دوره، زنان در جایگاه معاون رئیسجمهور در امور زنان و خانواده، معاون حقوقی رئیسجمهور، معاون محیط زیست و چندین معاونت وزارتخانهای نقشآفرین شدند.
فعال فرهنگی اضافه کرد: دهه ۱۴۰۰ تاکنون در دولت فعلی نیز شاهد استمرار حضور بانوان هستیم. هرچند هنوز تعداد وزرا از میان زنان بهصورت محدود بوده، اما بانوان در سمتهای کلان مانند معاونتها، سفارتها، ریاست دانشگاهها و مدیران کل حضور پررنگتری پیدا کردهاند. بهطور کلی، روند تاریخی نشان میدهد که هر دهه نسبت به دهه پیشین، میزان مشارکت زنان در دولت رو به افزایش بوده، اگرچه هنوز با نقطه مطلوب فاصله دارد.
موانع حضور زنان در عرصههای مدیریتی؛ چالشها و راهکارها
وی در رابطه با موانع حضور بانوان در عرصههای مدیریتی گفت: این موانع در چند محور اصلی دستهبندی میشوند. دسته اول موانع فرهنگی ـ اجتماعی است. برخی نگرشهای سنتی هنوز مدیریت زنان را محدود به خانواده میدانند. کلیشههای جنسیتی در سازمانها و جامعه، گاهی مانع از اعتماد به تواناییهای مدیریتی زنان میشود.
استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به موانع ساختاری ـ اداری بیان کرد: به فراوانی جایگاه مشاور وجایگاه های جنبی برای زنان اختصاص داده شده اما ملاحظات در پستهای مدیریتی و عدم به کارگیری جای بسی تامل دارد و به رغم توصیههای مقام معظم رهبری و روسای جمهور در دورههای مختلف در عمل اتفاق چشمگیری رخ نداده است. نبود سازوکار شفاف برای ارتقای شغلی بانوان، ضعف در شبکهسازی حرفهای بانوان نسبت به مردان و نادیده گرفتن اصل «شایستهسالاری» از جمله علل این امر است.
وی گفت: موانع خانوادگی و فردی نیز در این امر نقش آفرین هستند و دوگانگی نقش زن بین خانواده و مسئولیتهای اجتماعی و فشار مضاعف بر بانوان متأهل یا مادران شاغل مانع حضور پررنگ برخی بانوان میشود.
فعال فرهنگی در رابطه با راهکارهایی رفع موانع اظهار کرد: تقویت سیاستهای حمایتی در این امر نقش مهمی دارد و اجرای دقیق قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت و فراهمکردن بسترهایی مانند مرخصیهای تشویقی، مهدکودکهای اداری، و ساعات کاری شناور میتواند راهگشا باشد.
وی با تأکید بر نهادینهسازی شایستهسالاری گفت: ایجاد بانک اطلاعاتی مدیران زن و الزام دستگاهها به بهرهگیری از ظرفیت آنان نیز مهم است همچنین باید فرهنگسازی عمومی از طریق رسانه ملی، آموزشوپرورش و دانشگاهها، کلیشههای جنسیتی اصلاح شود و الگوهای موفق زن مسلمان ایرانی معرفی شوند.
ظهیری یادآور شد: توانمندسازی بانوان و برگزاری دورههای آموزشی مدیریتی، مهارتی و حقوقی ویژه بانوان و ایجاد فرصتهای برابر در عرصههای تصمیمگیری هم از راههای رفع موانع است.
وی با بیان اینکه نقش زنان در تأثیرگذاری بر دولت را میتوان در دو سطح مستقیم و غیرمستقیم تقسیم کرد، گفت: حضور در سمتهای کلان مدیریتی (وزیر، معاون رئیسجمهور، معاون وزیرنمایند مجلس و شوراها، قضات پروندههای دادگاههای خانواده و...) نمونههایی از حضور مستقیم بانوان است. البته یک پرستار، معلم، مدیر مدرسه حتی یک کارگر متعهد به عنوان نیمی از پیکر جامعه ایران اسلامی نقش آفرین است و در ارایه خدمات، تولید در انواع ابعاد آن بالاخص همراهی وهم دوشی در رشد و ارتقاء جامعه بسیار تاثیر گزار است.
فعال امور زنان وخانواده افزود: مشارکت در تدوین و اجرای سیاستها و لوایح، بهویژه در حوزههای آموزش، بهداشت، محیط زیست و امور اجتماعی و نقشآفرینی در دیپلماسی عمومی و فرهنگی؛ برای نمونه، حضور بانوان سفیر یا نماینده ایران در سازمانهای بینالمللی دیگر عرصههای حضور مستقیم در دولت و حکومت است.
وی در رابطه با راههای تأثیر غیرمستقیم بانوان در دولت گفت: تأثیر بر افکار عمومی و جامعه مدنی یکی از راههای نقش آفرینی غیر مستقیم است و زنان فعال در رسانهها، دانشگاهها و سازمانهای مردمنهاد میتوانند مطالبات اجتماعی را به دولت منتقل کنند.
ظهیری با اشاره به اینکه زنان با ایفای نقش در خانواده، پرورش نسل آینده و تربیت شهروندان مسئول، سرمایه اجتماعی نظام را مستحکم میسازند و در تقویت سرمایه اجتماعی موثر باشند، افزود: حضور گسترده زنان در شوراهای اسلامی شهر و روستا و همچنین رأیدادن در انتخابات، وزن سیاسی و اجتماعی آنان را افزایش داده و بر سیاستهای کلان دولت اثرگذار است.
وی تصریح کرد: از منظر دینی نیز، سیره حضرت زهرا (س) و حضرت زینب (س) و بسیاری از زنان صاحب نام و نخبگان وتاثیرگزاران در جامعه در نقشهای مادری، مدیریتی فعال اجتماعی نقش آفرین سیاسی، فرهنگی تبلیغی حتی در یک محله یا روستای دور از مرکز نشان میدهد که زن مسلمان نهتنها در عرصه خانواده بلکه در صحنه اجتماع و حتی تصمیمسازیهای سیاسی و فرهنگی ودیگر عرصهها میتواند نقشی بنیادین ایفا کند
وی گفت: نقش زنان در تقنین قوانین به ویژه قوانینی که می تواند جنبه حمایتی از زنان، خانواه، جمعیت و فرزندآوری و یا حضور پررنگ تر آنان در کانون وکلا، پرونده های بزرگ و دادگاه های مربوز به خانواده و زنان می تواند عمیق تر، کارآمدتر و گسترده تر شود.
استاد حوزه علمیه خواهران یادآور شد: به طور کلی در چهار دهه گذشته، حضور بانوان در دولت جمهوری اسلامی ایران روندی رو به رشد داشته است؛ هرچند هنوز با نقطه مطلوب فاصله وجود دارد. رفع موانع فرهنگی، ساختاری و خانوادگی و نیز تقویت سیاستهای حمایتی میتواند مسیر را هموارتر کند. بانوان هم از طریق نقش مستقیم مدیریتی و هم از راههای غیرمستقیم اجتماعی و فرهنگی، میتوانند در سیاستگذاری و اداره کشور سهم مؤثرتری داشته باشند.
انتهای پیام
نظر شما