به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه از مشهد، حجتالاسلام والمسلمین مجتبی عبدخدایی عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی، در چهارمین مدرسه فصلی فقه نظامات اجتماعی با محوریت الگوی حکمرانی آیتالله العظمی خامنهای که در مدرسه عالی فقاهت عالم آلمحمد برگزار شد، به تبیین الگوی حکمرانی سیاست خارجی رهبر معظم انقلاب پرداخت و ابعاد نظری و عملی این رویکرد را برای طلاب و اساتید تشریح کرد.
وی اظهار داشت: الگوی حکمرانی صرفاً محدود به جمعآوری دیدگاهها یا طبقهبندی بیانات نیست، بلکه باید منطق تصمیمگیریها، شیوه بهکارگیری منابع و ابزارها و چگونگی تبدیل آنها به توانمندی بررسی شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی تصریح کرد: الگو زمانی ارزشمند است که قابلیت استمرار و تداوم داشته باشد و بتواند در شرایط متغیر جهانی کارآمدی خود را حفظ کند.
حجتالاسلام والمسلمین عبدخدایی خاطرنشان کرد: سیاست خارجی چگونه شکل میگیرد؟ چه کسانی تعیینکننده آن هستند؟ نقش رهبران در این فرآیند چیست و جهان را چگونه ادراک میکنند؟
وی ادامه داد: رهبران نه تنها تحت تأثیر محدودیتهای داخلی و بینالمللی قرار دارند، بلکه نگاه ادراکی و فلسفی آنان به جهان سیاست، اساس تصمیمگیریها و اقدامات را شکل میدهد.
سه محور اصلی در الگوی حکمرانی سیاست خارجی
عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی به سه مقوله اساسی در تحلیل الگوی حکمرانی اشاره کرد و یادآور شد: فرآیند تصمیمگیری، اینکه آیا سیاست خارجی نتیجه تصمیم فردی رهبران است یا محصول یک نظام سازمانی و بوروکراتیک، دیگری نظام ادراکی رهبران، باورها، اصول فلسفی و ادراکات علمی که دادهها و رویدادها را جهتدهی و پردازش میکند.
وی سومین مقوله را راهبردهای عملیاتی بیان کرد و افزود: اینکه منابع موجود چگونه به توانمندی تبدیل و با چه ابزارها و تاکتیکهایی در عرصه بینالملل بهکار گرفته میشوند.
عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به دیدگاههای فلسفی درباره روابط بینالملل، ابراز کرد: برخی معتقدند عرصه سیاست جهانی ذاتاً بر تعارض و جنگ استوار است و دولتها همواره در پی کسب سهم بیشترند، در حالی که گروهی دیگر بر ظرفیتهای همکاری و همزیستی تأکید میکنند.
وی بیان کرد: پاسخ رهبران به این پرسش، سرنوشت سیاست خارجی کشورها را رقم میزند.
نقش آرمانها و محدودیتها در حکمرانی
وی عدالت را نمونهای از آرمانهای متعالی دانست و با اشاره به سیره امیرالمؤمنین علی(ع)، اظهار کرد: پرسش اساسی این است که تا چه حد تحقق چنین ارزشهایی در عرصه سیاست بینالملل ممکن است.
وی خاطرنشان کرد: برخی رهبران تنها به تأمین حداقل معیشت ملت بسنده میکنند، در حالی که رهبر معظم انقلاب، تحقق عدالت و قسط جهانی را هدفی جدی میدانند.
حجت الاسلام والمسلین عبدخدایی تأکید کرد: در الگوی حکمرانی رهبر معظم انقلاب، امور فرامادی همچون امدادهای الهی جایگاه ویژهای دارند.
وی تصریح کرد: اگرچه غربیها این پدیدهها را شانس یا اتفاق مینامند، اما در نگاه اسلامی، نصرت الهی یکی از عناصر بنیادین پیروزی در تقابل حق و باطل است.
وی درباره سه مدل اصلی تصمیمگیری، توضیح داد: مدل عقلانی بر مبنای منافع ملی عینی و ثابت، مدل بوروکراتیک که محصول فرآیندهای سازمانی و نهادهای مختلف است و مدل جناحی یا دیوانسالاری که تحت تأثیر منافع گروهها و جریانهای ذینفوذ شکل میگیرد.
وی یادآور شد: بررسی الگوی حکمرانی رهبر معظم انقلاب نیازمند شناخت دقیق نحوه تعامل ایشان با این فرآیندها و میزان میدان دادن یا محدود کردن گروهها و نهادها است.
جایگاه رهبر معظم انقلاب در فهم واقعیتهای بینالمللی
حجت الاسلام والمسلمین عبدخدایی با اشاره به اهمیت نظام ادراکی رهبران، خاطرنشان کرد: باورهای اصولی، نگاه علمی به روابط علت و معلولی و چارچوبهای نظری برای تحلیل روابط بینالملل، سه لایه اصلی در فهم رهبران است.
وی تأکید کرد: حضرت آیت الله خامنهای با بهرهگیری از این نظام فکری، توانستهاند سیاست خارجی جمهوری اسلامی را در مقاطع حساس تاریخ هدایت کنند.
وی خاطرنشان کرد: رهبری آیتالله العظمی خامنهای در شرایطی آغاز شد که نظام دوقطبی جهان فروپاشید و جهان وارد مرحلهای بیثبات شد.
عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی اضافه کرد: در چنین فضایی، امنیت جمهوری اسلامی به مسئلهای کلیدی بدل شد، زیرا کشورهایی چون عراق، لیبی و سوریه به دلیل جایگاه خود در بلوک شرق، با بحرانهای امنیتی مواجه شدند.
خیزش اسلامگرایی و تغییر نظم جهانی
حجت الاسلام والمسلمین عبدخدایی بیان کرد: با فروپاشی شوروی، میدان جدیدی برای خیزش اسلامگرایی و رستاخیز اسلامی پدید آمد. همزمان بازیگرانی همچون چین و هند وارد عرصه جهانی شدند و نظم غربی به چالش کشیده شد، این تحولات، ضرورت بازتعریف سیاست خارجی جمهوری اسلامی را دوچندان کرد.
عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی با مروری بر تجربههای تاریخی روحانیت در استعمارزدایی و استبدادزدایی، از مشروطه تا قیام سی تیر، ابراز کرد: در این دورهها رنگ اسلامخواهی کمرنگتر بود، اما با ظهور شخصیتهایی چون شهید نواب صفوی، اسلام به عنوان «راهحل» در برابر استعمار و استکبار معرفی شد.
وی بیان کرد: همین رویکرد الهامبخش رهبر معظم انقلاب در شکلدهی به الگوی حکمرانی سیاست خارجی شد.
حجت الاسلام والمسلمین عبدخدایی تأکید کرد: فهم الگوی حکمرانی آیتالله خامنهای در سیاست خارجی، بدون توجه به فرآیند تصمیمگیری، نظام ادراکی رهبران، راهبردهای عملیاتی و شرایط تاریخی و بینالمللی ممکن نیست.
وی تصریح کرد: این الگو نهتنها بر پایه عقلانیت و منطق سیاسی استوار است، بلکه از عناصر فرامادی و باورهای دینی نیز بهرهمند است و به همین دلیل توانسته در چهار دهه گذشته مسیر انقلاب اسلامی را در عرصه بینالملل هدایت کند.
انتهای پیام/
نظر شما