به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه در مشهد، حجتالاسلام مجید خاموشی در نشست علمی دهمین نمایشگاه تخصصی کتب حوزه و معارف اسلامی، با اشاره به روایت امیرالمؤمنین علی (علیهالسلام) پیرامون حقیقت شبهه گفت: شبهه به این دلیل شبهه نامیده شده که شبیه حق است؛ در ظاهر تزیین شده و جذاب به نظر میرسد، اما حقیقت ندارد. در طول تاریخ، هر جا مسیر حقی شکل گرفته، در کنارش انحرافها و شبهاتی نیز پدید آمده است.
باطل در صورت تکرار به جریان تبدیل میشود
وی با بیان اینکه یکی از عوامل گسترش بهاییت در ایران، بیتوجهی برخی علما به پاسخگویی به شبهات بوده است، افزود: برخی تصور میکردند اگر باطل را مطرح نکنیم، خودبهخود از میان میرود، در حالی که تاریخ نشان داده است باطل در صورت تکرار و تبلیغ گسترده میتواند به یک جریان تبدیل شود. از همین رو، پاسخگویی به شبهات یک وظیفه دینی، اجتماعی و فرهنگی است.
این استاد حوزه علمیه خراسان تأکید کرد: شبهه تنها در قالب کتاب یا مکتوبات نیست، بلکه گاهی در یک فیلم، یک تصویر، یک سبک زندگی یا حتی یک رفتار اجتماعی جلوهگر میشود. همانطور که در صدر اسلام یهودیان با رفتارهای نمایشی، چهره اسلام را تخریب کردند، امروز نیز شبهات عملی و سبکهای زندگی غلط بیش از گذشته به میدان آمدهاند و باید با دقت و حکمت مورد پاسخ قرار گیرند.
مهارتهای پاسخگویی؛ از قرآن تا تجربههای تاریخی
حجتالاسلام خاموشی با اشاره به روشهای پاسخگویی قرآن کریم به شبهات اظهار داشت: یکی از نخستین روشها، مطالبه دلیل و استدلال از مخالفان است؛ قرآن میفرماید: «هاتوا برهانکم»، روش دیگر، ملتزم کردن طرف مقابل به لوازم گفتارش است؛ همانطور که خداوند یهودیان را که مدعی بهشتی بودن بودند، به تمنای مرگ دعوت کرد، همچنین قرآن به پیامبر(صلیاللهعلیهوآله) میآموزد که در برابر اعتراضها، با حکمت، موعظه و مجادله نیکو پاسخ دهد.
وی افزود: پاسخگویی تنها علم نیست، بلکه یک فن و مهارت است. همانگونه که امام صادق(علیهالسلام) اصحاب متخصص در زمینههای مختلف داشتند و پرسشگران را به اهل فن ارجاع میدادند، امروز نیز باید در برابر شبهات تخصصی، از عالمان صاحبنظر و کارشناسان خبره بهره گرفت. پاسخگویی غیرمتخصصانه نهتنها مشکل را حل نمیکند بلکه گاهی بر شبهه میافزاید.
این استاد و پژوهشگر حوزه علمیه خراسان در ادامه به خطر شبهات نوپدید اشاره کرد و گفت: بسیاری از شبهات معاصر چیزی جز بازتولید شبهات گذشته در قالبی جدید نیستند. امروز جریانهایی مانند عرفانهای نوظهور یا معنویتهای سکولار، با ظاهری جذاب و مدرن عرضه میشوند، اما ریشه همه آنها به همان اندیشههای باطل پیشین بازمیگردد که منبع اصلیشان شیطان است.
وی تأکید کرد: برای پاسخ به شبهات باید به منابع اصیل و متقن دینی رجوع کرد. تجربه تاریخی نشان داده است که اتکا به منابع دست دوم و بدون تحقیق کافی، میتواند موجب خطا شود. همانگونه که شهید مطهری هشدار داد، اگر به منابع اصلی مراجعه نکنیم، ممکن است اساساً با روایتی مواجه شویم که اصلاً وجود خارجی ندارد.
ضرورت پاسخگویی فعال در فضای امروز
حجتالاسلام خاموشی با تأکید بر اینکه پاسخگویی باید فعال و پیشدستانه باشد، گفت: نمیتوان تنها منتظر ماند تا شبهات منتشر شود و سپس واکنش نشان داد. امروز فضای فکری و رسانهای مانند میدان جنگ است و باید با نگاه فعال، هوشمندانه و حکیمانه به مقابله با شبهات پرداخت.
وی تصریح کرد: بسیاری از شبهات نوین در لایههای پنهان سبک زندگی، ورزشها و حتی سرگرمیها رسوخ کردهاند و اگر با دقت علمی و بصیرت دینی به آنها پرداخته نشود، زمینه فاصله گرفتن جوانان از حقیقت دین را فراهم میکنند.
این استاد حوزه در پایان، بر ضرورت تربیت نیروهای متخصص در پاسخگویی به شبهات تأکید کرد و اظهار داشت: امروز بیش از هر زمان دیگری نیازمند آن هستیم که پاسخگویی به شبهات را یک وظیفه علمی، فرهنگی و اجتماعی بدانیم و با استفاده از قرآن، سنت و تجربههای تاریخی، در این مسیر گامهای مؤثری برداریم.
نظر شما