جعفر دهقان، بازیگر سینما و تلویزیون، در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه پیرامون جایگاه سینمای دفاع مقدس گفت: سینمای دفاع مقدس نهتنها یک ژانر هنری بلکه بخشی از هویت فرهنگی ایرانیان است؛ هرچند مسیر آن همواره با چالشها و فراز و نشیبهای گوناگون همراه بوده است. در سالهای نخست پس از جنگ، انگیزه و انرژی فراوانی در میان سازندگان وجود داشت و جامعه نیز به دلیل زنده بودن خاطرات جنگ، با آثار ارتباط عمیقتری برقرار میکرد.
این بازیگر افزود: با گذشت زمان و تغییر سبک زندگی، نسل جدید دغدغهها و نگاه متفاوتی پیدا کرده است و این نسل به واسطه دسترسی گسترده به رسانههای نوین، مقایسه میان آثار گذشته و امروز را طبیعی میداند و همین امر ضرورت بهروز شدن سینمای دفاع مقدس و استفاده از زبان هنری جدید را برجسته میکند. در کنار بهرهگیری از فناوریهای تازه، باید توجه به جزئیات انسانی و پیامهای اخلاقی همچنان در مرکز روایتها باقی بماند؛ چراکه وقتی اثری با حس مسئولیت و دقت ساخته شود، حتی جوانان امروز هم جذب آن خواهند شد.
دهقان با اشاره به تجربههای بازیگری خود گفت: بارها دیده است که مخاطب امروز در برابر داستانهای واقعی و باورپذیر، واکنشی مشابه مخاطبان دهههای قبل نشان میدهد. وقتی یک قصه سرشار از احساس انسانی باشد، حتی اگر دههها بعد روایت شود، همان تأثیر عاطفی را بر جای میگذارد و این یعنی ارزشهای اخلاقی و انسانی جنگ، همواره زنده و جاری است.
دهقان در بخش دیگری از سخنانش به اهمیت تعادل میان واقعگرایی و جذابیت هنری در آثار دفاع مقدس پرداخت و اظهار کرد: اگر فیلمسازان صرفاً به یک بُعد توجه کنند، اثر از کیفیت میافتد. تمرکز بر جنبههای انسانی رزمندگان و خانوادهها، در کنار استفاده درست از ابزارهای تصویری همچون رنگ، نور و قاببندی، باعث میشود هم پیام اخلاقی منتقل شود و هم جذابیت هنری اثر حفظ شود.
وی همچنین بر نقش خانوادهها و بازماندگان شهدا در روایتهای سینمایی تأکید کرد و گفت: بدون پرداختن به این زاویه انسانی، شخصیتهای رزمنده کامل درک نمیشوند.
این بازیگر باسابقه در ادامه افزود: سینمای دفاع مقدس باید در کنار بازنمایی رشادتها، به نقش زنان، کودکان و مردم عادی هم توجه کند. روایت تجربههای مادران، همسران و فرزندان شهدا میتواند لایههای پنهان و کمتر دیدهشدهای از ایثار و صبر را آشکار کند و همین امر، عمق انسانی و هنری آثار را افزایش میدهد.
دهقان نوآوری در روایت را نیز یک ضرورت دانست و تأکید کرد: باید از کلیشهسازی پرهیز کرد. الهام گرفتن از تجربههای واقعی، مشاوره گرفتن از رزمندگان و مستندسازی دقیق وقایع تاریخی میتواند به غنای فیلمنامهها بیفزاید و جذابیت آثار را بالا ببرد. در برخی پروژهها، حضور مشاوران نظامی و فرهنگی باعث شد جزئیات اثر به شکل چشمگیری واقعیتر و باورپذیرتر جلوه کند.
وی در ادامه به نقش اجتماعی سینمای دفاع مقدس اشاره کرد و آن را ابزاری مهم در تقویت هویت ملی و ترویج ارزشهایی همچون مسئولیتپذیری، همبستگی اجتماعی و فداکاری دانست.
به گفته دهقان، زمانی که نسل جوان با شخصیتهایی مواجه میشود که چالشها و احساسات واقعی دارند، حتی اگر تجربه جنگ را ندیده باشند، پیامها را درک میکنند و به آن وفادار میمانند.
دهقان در ادامه با تأکید بر ضرورت برنامهریزی و حمایت هدفمند از این ژانر گفت: استقبال مخاطبان در دورههای مختلف نشان داده است که اگر آثار با کیفیت تولید شوند و زبان هنریشان متناسب با ذائقه نسل امروز باشد، سینمای دفاع مقدس همچنان میتواند زنده، اثرگذار و الهامبخش باقی بماند.
دهقان با اشاره به لزوم استفاده از مشاوران جنگ در پروژههای سینمایی بیان کرد: کارگردانان و نویسندگان باید حتماً با رزمندگان، فرماندهان و حتی خانوادههای شهدا در ارتباط باشند. این ارتباط زنده، جزئیات دقیق و انسانی را به قصه اضافه میکند و باعث میشود روایتها واقعیتر و تاثیرگذارتر باشند. اگر تنها به تخیل یا روایتهای سطحی بسنده شود، فیلمها از عمق و اعتبار لازم برخوردار نخواهند بود.
وی ادامه داد: یکی از مشکلات امروز، فاصله گرفتن برخی فیلمها از ارزشهای اصیل دفاع مقدس است. گاهی میبینیم برای جذابیت بیشتر، قصهها دچار تحریف یا اغراق میشوند. در حالی که خود واقعیتهای جنگ آنقدر پرشور و انسانی هستند که نیازی به اینگونه تغییرات ندارند. صداقت در روایت، کلید موفقیت این ژانر است.
این بازیگر پیشکسوت همچنین درباره مسئولیت هنرمندان گفت: هنرپیشهای که در یک فیلم دفاع مقدس بازی میکند، تنها یک نقش ساده ایفا نمیکند، بلکه حامل پیامی تاریخی و فرهنگی است. به همین دلیل بازیگران باید پیش از ورود به چنین پروژههایی، شناخت عمیقی از شخصیت و فضای آن دوران داشته باشند تا بتوانند با جانمایه نقش پیوند بخورند.
دهقان افزود: از نظر من، دفاع مقدس صرفاً متعلق به یک نسل خاص نیست. این گنجینه به همه نسلها تعلق دارد. همانطور که ما امروز داستانهای عاشورا را بازخوانی میکنیم، آیندگان نیز باید دفاع مقدس را بشناسند. اگر در این مسیر غفلت کنیم، بخشی از هویت فرهنگی و ملی خود را از دست خواهیم داد.
وی در پایان بیان کرد: سینما تنها یک صنعت سرگرمی نیست، بلکه رسانهای قدرتمند برای ساختن ذهن و روح جامعه است. اگر ما از این ظرفیت برای انتقال پیامهای دفاع مقدس استفاده نکنیم، دیگران روایتهای خود را جایگزین خواهند کرد. به همین دلیل است که تأکید دارم تولید آثار دفاع مقدس باید بهعنوان یک ضرورت فرهنگی مداوم تلقی شود.
انتهای پیام
نظر شما