به گزارش خبرگزاری حوزه، حجت الاسلام والمسلمین تراشیون، کارشناس و مشاوره خانواده و ازدواج، در یکی از جلسات خود به پرسش و پاسخی در موضوع «نحوه نظارت والدین بر حریم خصوصی کودک» پرداخت که تقدیم شما فرهیختگان می شود.
* پرسش
فرزند ۱۲ سالهام ساعتهای زیادی با گوشی در اتاقش است و اجازه نمیدهد وارد شویم. چگونه میتوانم بهطور مناسب بین حریم خصوصی او و نظارت والدین تعادل برقرار کنم؟
* پاسخ
در وهلهی نخست باید به یک نکتهی اساسی توجه داشت: گرفتار شدن در دام برداشتهای نادرست از مفهوم «حریم خصوصی کودک» میتواند آسیبهای جدی تربیتی به همراه داشته باشد.
برخی مشاوران یا جریانهای فرهنگی، مفهومی از حریم خصوصی را ترویج میکنند که عملاً والدین را از ایفای نقش نظارتی و تربیتی بازمیدارد و این امر میتواند فرزندان را به سمت آسیبهای جدی سوق دهد.
از منظر دینی نیز قرآن کریم بهطور مشخص بیان میکند که فرزندان در سه موقعیت باید هنگام ورود به اتاق والدین اجازه بگیرند، اما چنین قاعدهای در مورد والدین نسبت به فرزندان ذکر نشده است.
این نشان میدهد که والدین در جایگاه نظارتی و مسئولیتی ویژه نسبت به فرزندان قرار دارند. بنابراین، اینکه والدین اتاقی را بهطور کامل در اختیار فرزند بگذارند و سپس ملزم شوند که برای ورود به آن اجازه بگیرند، در عمل نوعی غفلت تربیتی است که میتواند زمینهساز آسیب شود.
تجربههای مشاورهای نشان داده است که اعطای مالکیت مطلق بر اتاق یا وسایل ارتباطی به فرزندان، گاهی پیامدهای بسیار خطرناکی دارد.
برای نمونه، نوجوانی ممکن است بدون اطلاع والدین، ارتباطهای پنهانی برقرار کند یا رفتارهایی انجام دهد که خانواده بههیچوجه از آن باخبر نشود.
این روند در سطح اجتماعی نیز خروجیهای نگرانکنندهای داشته است؛ بهعنوان مثال، در برخی کشورهای توسعهیافته، نتیجهی چنین سیاستهای تربیتی سست و رها، منجر به بحرانهایی جدی در بنیان خانواده شده است.
راهکار چیست؟
۱. تعریف کاربری مشخص برای اتاقها: اتاق باید کارکرد معین داشته باشد، مثلاً برای خوابیدن یا تعویض لباس.
این به معنای آن نیست که اتاق کاملاً به فرزند «واگذار» شود. والدین باید بر فضای اتاق و فعالیتهایی که در آن صورت میگیرد نظارت داشته باشند. کودک حق ندارد ساعتها در اتاق بماند و درِ آن را به روی خانواده ببندد.
۲. پرهیز از مالکیت مطلق فرزند بر ابزارها و فضاها: هر نوع مالکیتی که بهطور بالقوه به فرزند آسیب میزند، نباید به او واگذار شود. این اصل شامل گوشی، رایانه و حتی اتاق میشود.
برای نمونه، همانطور که تلویزیون متعلق به خانواده است، رایانه یا تبلت نیز باید کاربری خانوادگی داشته باشد. بهتر است در فضای نشیمن یا محیطی مشترک قرار گیرد تا استفادهی کودک در معرض دید باشد.
۳. پرهیز از ایجاد «حیاط خلوت» برای کودک: اختصاص فضاهای بسته و شخصی به فرزندان، بدون حضور و نظارت والدین، میتواند به شکلگیری رفتارهای پنهانی و آسیبزا منجر شود.
کودک هنوز به مرحلهای نرسیده است که بتواند بهتنهایی مرزهای سالم رفتاری را مدیریت کند، بنابراین نیازمند راهبری و همراهی والدین است.
۴. مدیریت تدریجی مفهوم استقلال: استقلال فرزند باید بهصورت هدایتشده و تدریجی شکل گیرد، نه با رهاسازی مطلق. اگر قرار باشد کودک از ابتدا در همهی حوزهها رها شود، دیگر جایگاهی برای تربیت والدین باقی نمیماند.
بنابراین، والدین باید ضمن حفظ احترام و کرامت فرزند، مراقب باشند که در دام برداشتهای نادرست از حریم خصوصی نیفتند. نظارت آگاهانه و مدیریتشده نهتنها منافاتی با رشد سالم کودک ندارد، بلکه بخشی جداییناپذیر از وظایف تربیتی والدین است.
برای شنیدن و دانلود صوت اینجا را کلیک کنید
نظر شما